Gibbs

PHẦN 4
“Không có kẻ thù mãi mãi, không có bạn bè mãi, chỉ có lợi ích quốc gia là mãi mãi “
Winston Leonard Spencer-Churchill.
QUAN HỆ MỸ- NHẬT BẢN.
-KẺ THÙ THÀNH ĐỒNG MINH BẠN BÈ.
Ngày 02/09/1945, trên Chiến hạm Missuri neo đậu trong vịnh Tokyo, các đại diện có thẩm quyền của Đế quốc Nhật Bản ký biên bản xác nhận sự đầu hàng vô điều kiện của họ trước đại diện toàn quyền các nước đồng minh chống phát xít.
Sau đoạn kết vô cùng nghiệt ngã, hai quả bom nguyên tử của Mỹ ném xuống Nagasaki và Hiroshima - Lần đầu tiên trong lịch sử loài người, một thứ vũ khí hủy diệt được sử dụng, người Nhật đã gục ngã hoàn toàn. Nước Mỹ là kẻ chiến thắng.
Người Nhật tan nát, nước Mỹ sẽ là kẻ thù truyền kiếp? Nước Mỹ sẽ không cho người Nhật cơ hội trỗi dậy? Sự tàn khốc của cuộc chiến, những tư tưởng nhồi sọ về đối đầu một mất một còn của hai bên trong cuộc chiến, làm người ta tin rằng đó không phải là câu hỏi, mà sự thật sẽ diễn ra đúng như vậy.
Lịch sử đã có câu trả lời, không giống như những gì tiên đoán.
Nước Nhật trở thành nền kinh tế hàng đầu thế giới, những giá trị về con người thông qua mức sống, giáo dục, y tế, môi trường, khoa học công nghệ ...là tấm gương cho cả thế giới học tập.
Quan hệ Mỹ Nhật là một hình mẫu trong quan hệ quốc tế. Mỹ- Nhật trở thành bạn bè, đồng minh, quan hệ nhân dân thân thiện hữu nghị, tôn trọng bản sắc văn hóa của nhau.
Tiếp quản nước Nhật là Douglas MacArthur, 65 tuổi, được bổ nhiệm làm Tư lệnh tối cao tại Nhật Bản của Lực lượng Đồng minh (SCAP) vào tháng 8/1945, ông trở thành người quyết định số phận của đất nước châu Á này sau chiến tranh Thế giới lần thứ hai.
Nước Nhật lúc này quá bi đát.
Một quốc gia thịnh vượng trước chiến tranh, một dân tộc tự hào là nơi mặt trời mọc phải đối mặt với những gì khủng khiếp nhất: nước Nhật tan hoang bởi bom đạn, phần đông dân số rơi vào cảnh đói ăn trầm trọng, 30% dân số không có nhà ở, 6 triệu người lính và dân thường từ khắp các vùng chiến sự ở Thái Bình Dương quay trở về Nhật/
66 thành phố chính bị tàn phá nặng nề, cuộc sống ở khu vực nông thôn chỉ còn tương đương 65% so với trước Chiến tranh.
Tại Tokyo, 65% các khu vực dân cư bị phá hủy hoàn toàn, con số này tại các thành phố Osaka, Nagoya (thành phố lớn thứ 2 và thứ 3 tại Nhật ở thời điểm đó) lên đến 57% và 89%.
Sau khi đến Nhật Bản, MacArthur đã ngay lập tức cấm quân đội Đồng minh tấn công người Nhật và lấy thức ăn của họ. Ông yêu cầu Chính phủ Hoa Kỳ cung cấp cứu trợ thực phẩm khẩn cấp cho Nhật Bản để ngăn chặn nạn đói và bất ổn chính trị. Sau chiến tranh, Nhật Bản ở trong tình trạng nghèo đói với 9 triệu người vô gia cư, 13 triệu người thất nghiệp và 10 triệu người đang sống trong nạn đói.
Trong năm tài chính 1946, Chính phủ Hoa Kỳ đã cung cấp cứu trợ thực phẩm khẩn cấp trị giá 92 triệu đô la Mỹ. Quốc hội Hoa Kỳ đã đáp ứng tất cả các yêu cầu để chu cấp cho những người Nhật đang đói khát theo đề nghị của MacArthur.
Kết quả là vào năm 1948, các công chức Nhật Bản được hưởng chế độ ăn 2.000 calo mỗi ngày. Năm 1949, trữ lượng lương thực của Nhật lên tới 3 triệu tấn, trong khi sản lượng gạo năm 1950 đạt 9,5 triệu tấn.
Ngay từ ban đầu, bất chấp sự phản đối từ đại diện các nước đồng minh khác, Douglas MacArthur từ chối trừng phạt Nhật hoàng Hirohito.
Ông nghiên cứu lịch sử của những người thắng cuộc trước đó bao gồm Alexander, Napoleon và Hitler và đi đến kết luận rằng tất cả hoạt động chiếm đóng của họ đã thất bại bởi họ lấy máu để trả thù máu.
Nếu Mỹ kiên quyết xử tội Nhật Hoàng Hirohito, có lẽ Nhật Bản đã rơi vào tay cộng sản.
Giữa lúc lòng căm thù phát xít Đức và quân phiệt Nhật đang dâng tràn khắp thế giới, sự khoan dung độ lượng của MacArthur đối với kẻ thù vừa gục ngã đã vấp phải sự chống đối mạnh mẽ của các nước Đồng minh, ngay trong chính giới Mĩ, Anh, nhất là từ phía Liên Xô. Ngoại trưởng Molotov và trung tướng Derevyanko – trưởng đoàn Liên Xô tại Hội đồng Đồng minh về Nhật – nhiều lần cáo giác rằng chính sách chiếm đóng của Tướng MacArthur sẽ “làm dễ dàng cho sự phục hồi chủ nghĩa quân phiệt Nhật” và đòi Hoa Kì cách chức ông ta. Tuy nhiên, được tổng thống Truman ủng hộ, MacArthur vẫn không thay đổi quan điểm của mình.
Về việc bồi thường chiến tranh, Hoa Kì có khuynh hướng làm giảm bớt gánh nặng cho Nhật Bản.
Tháng8.1946, MacArthur đưa ra kế hoạch tháo dỡ 505 xí nghiệp Nhật để bồi thường cho Đồng minh. Nhưng đa số các nước khác trong Ủy ban Viễn Đông muốn rằng người Nhật phải bồi thường thỏa đáng cho những thiệt hại mà họ đã gây ra cho các nước Đồng minh. Theo yêu cầu của các nước này, việc tháo dỡ các xí nghiệp công nghiệp nặng của Nhật phải được thực hiện trên một quy mô rộng lớn hơn nhiều so với kế hoạch của Mĩ. Cuộc tranh cãi kéo dài không kết quả giữa các nước Đồng minh đã làm cho Nhật Bản hầu như thoát khỏi việc bồi thường.
Nhật áp dụng hiến pháp mới (nhiều khi người ta gọi đó là hiến pháp MacArthur bởi người Mỹ đóng vai trò chủ chốt trong việc soạn thảo ra nó). Hiến pháp này khác hoàn toàn với hiến pháp thời Thiên hoàng Minh trị năm 1889. Những thay đổi quan trọng nhất trong hiến pháp Nhật năm 1946 bao gồm:
Theo Hiến pháp năm 1946 của Nhật Bản, thần quyền – cội nguồn sâu xa của tư tưởng phong kiến quân phiệt Nhật và quyền lực chuyên chế của Nhật Hoàng – đã bị xóa bỏ. Giải thích ngôi vị của Thiên hoàng không phải do “mệnh trời” mà do nhân dân giao phó, Hiến pháp quy định Thiên hoàng là “tượng trưng của quốc gia và sự đoàn kết dân tộc”.
Chủ quyền của đất nước này thuộc về nhân dân, nên Quốc hội (gồm Thượng viện và Hạ viện) trở thành cơ quan quyền lực cao nhất, sẽ cử ra Chính phủ và Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội. Nguyên tắc “tam quyền phân lập” giữa các ngành lập pháp (Quốc hội), Hành pháp (Chính phủ) và Tư pháp (Tòa án Tối cao) được chính thức xác định.
Hiến pháp quy định mọi công dân Nhật được đảm bảo mọi quyền tự do cơ bản của con người: tự do lập nghiệp, tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, tự do tôn giáo, đảng phái, đoàn thể… Quyền bình đẳng giữa các công dân về quyền lợi và nghĩa vụ được ghi nhận; những di sản của quá khứ về sự phân biệt đẳng cấp và phẩm tước bị xóa bỏ. Điều mới lạ nhất đối với người Nhật là việc phụ nữ được bình đẳng với nam giới về mọi phương diện. Chính điều này đã làm thay đổi hoàn toàn thân phận của phụ nữ Nhật so với trước kia.
Douglas MacArthur được coi như “đấng cứu thế” cho bình đẳng giới của phụ nữ Nhật.
Nếu như trong quá khứ, phụ nữ Nhật từng không được đi học, nhiều người không biết đọc biết viết.
Ngay từ trong hiến pháp, ông quy định phụ nữ được phép đi học. Ông mở thêm 26 trường đại học dành riêng cho phụ nữ. Sau đó, trong Luật Lao động, ông góp phần đưa ra quy định trả lương công bằng cho phụ nữ. Trong Luật Bất động sản, phụ nữ được đứng tên cùng chồng với những tài sản mua sau hôn nhân và tài sản được chia trong trường hợp ly dị. Phụ nữ cũng được đảm bảo toàn bộ quyền giám hộ con cái nếu hai vợ chồng chia tay.
MacArthur đã hướng dẫn những người lính Mỹ tôn trọng người dân địa phương, bao gồm cởi giày trước khi vào nhà, tôn trọng các chuẩn mực văn hóa và giúp đỡ những trẻ em kém may mắn.
Những điều nhỏ bé như vậy đã làm thay đổi thái độ của người Nhật đối với lính Mỹ, từ sợ hãi sang tôn trọng.
Trong vòng 6 tháng ngắn ngủi trên đất Nhật Bản, người dân địa phương đã không cảm thấy mối đe dọa nào từ phía lính Mỹ.
MacArthur không đi du lịch nhiều ở Nhật Bản và hiếm khi tiếp xúc với người Nhật, mà chỉ gặp gỡ với một vài quan chức cấp cao của Nhật Bản, nhưng một số lượng lớn người Nhật vẫn bị ông chinh phục.
Hầu hết các công dân đối xử với ông bằng sự tôn trọng giống như cách họ đối xử với Hoàng đế của mình và coi ông như là vị cứu tinh của Nhật Bản.
Họ tặng ông vô số quà tặng và gửi tới ông khoảng nửa triệu lá thư. Nhiều người bày tỏ lòng biết ơn đối với các chính sách hào phóng của ông.
Ông đã trao lại quyền lực cho chính phủ Nhật Bản nhưng vẫn ở lại Nhật Bản cho đến khi được Tổng thống Harry S. Truman triệu hồi vào ngày 11/4/1951.
Trên đường từ nơi cư trú đến sân bay Atsugi, hàng trăm ngàn người Nhật đã đứng xung quanh tòa nhà để tiễn ông. Họ đi cùng ông với tiếng hô vang dội: Nguyên soái!
Sự khôn ngoan và hiểu biết chính trị của ông, cùng với sự bao dung của ông đã chạm đến trái tim của hàng triệu người dân Nhật Bản. Ông đã giúp Nhật Bản chuyển sang một kỷ nguyên phát triển mới, trong 10 năm, Nhật Bản trở thành nền kinh tế hùng mạnh thứ hai trên thế giới, tự hào là một xã hội ổn định và phát triển.
Hiến pháp mới của Nhật ra đời người Mỹ đã hoàn thành sứ mệnh, nước Nhật được trao trả nền độc lập ra nhập Liên hợp quốc vào năm 1956 với đầy đủ chủ quyền của một quốc gia.
(Còn tiếp)

__________________