Như vậy là anh giao liên đã trốn rồi. Một trường hợp chưa từng xảy ra từ trước tới nay. Thế là rắn đã mất đầu. Cuộc hành quân đình lại hoàn toàn. Và chưa biết là chuyện gì sắp xảy đến cho chúng tôi ?
Biết đâu lại chẳng có một màn vui vẻ như cái màn tiếp theo vụ cướp kho hôm trước ?
Độ vài giờ sau có lính chạy về vừa thở hồng hộc vừa phi báo cáo với Mạnh Rùa.
– Tôi… đã gặp !
– Gặp cái gì ?
Người lính đứng thở đằng mồm mãi mới nói tiếp được:
– Em gặp một cái võng mắc trên ngọn cây, em gọi mãi nó cũng không đáp lại. Em dọa bắn, nó cũng im luôn. Đích thị hắn rồi.
Em cho người giữ chặt. Em chạy về báo cáo.
Mạnh Rùa quát:
– Gọi nó xuống ngay. Không xuống cứ bắn bỏ !
Mấy người lính khác lại chạy đến báo cáo :
– Đồng chí Thưởng đã chết !
Mạnh Rùa quát :
– Thưởng nào ?
– Thưởng Trung đội trưởng trung đội sáu đại đội hai.
Mạnh Rùa như bị ngọn roi bất thần quật vào giữa mặt tối tăm trời đất.
Mạnh Rùa nhảy cỡn lên la rối rít :
– Sao nó chết ? Nó chết ở đâu ? Ôi ! Trời đất ơi !
Anh lính báo cáo lại rành mạch đầu đuôi
Từ hôm qua Mạnh Rùa đã đập Thưởng mấy gậy, đã cởi hết quân phục của Thưởng và bỏ Thưởng ở lại phía sau trong lúc Thưởng vừa đau dạ dày vừa sốt rét, cho Mạnh Rùa nghe. Nghe xong Mạnh Rùa hỏi :
– Bây giờ nó ở đâu ?
– Ở đằng kia.
– Đằng kia là đằng nào ?
Rồi Mạnh Rùa chạy theo anh lính.
Thưởng nằm úp mặt trên một cái rễ cây. Mình mặc một cái mai ô. Mạnh Rùa quì sụp xuống, ôm xốc Thưởng lên, ngửa mặt Thưởng lên.
Nét mặt của Thưởng đã xanh ngắt và mũi đầy bụi đất.
Trong mồm Thưởng có mấy cái lá xanh còn thòi cả ra ngoài hai hàm răng. Hai tay Thưởng giơ thẳng ra phía trước như trong lúc ngã xuống Thưởng cố vươn tay lên bám lấy cái gì để nhoài tới, bây giờ đã cứng ngắt không xếp xuống được.
Mạnh Rùa kêu lên:
– Trời ơi, sao mày bò tới đây Thưởng !
Mày giận tao lắm phải không ? Tao là thằng khốn nạn !
Rồi viên chỉ huy gục đầu trên ngực của thằng bạn và là cấp dưới của mình.
Nghe Thưởng chết, tôi và Năm Cà Dom chạy đến. Tôi thấy cái cảnh tượng Mạnh Rùa gục trên ngực thằng đồng đội mà khóc rống lên. Có lẽ Mạnh Rùn hối hận về sự đối xử của mình đối với Thưởng.
Nhưng có lẽ cũng chưa có một viên chỉ huy nào
bị dồn vào tình thế bế tắc như Mạnh trong những ngày mà tôi đi trên đường Trường Sơn này.
Những trận bom liên tiếp, những trận đánh thất bại, những cơn đói, không có một phương tiện liên lạc và chỉ huy trong tay… Làm chỉ huy như Mạnh thật cũng khổ.
Tôi thấy Mạnh giải quyết mọi công việc với những
quyết định bất thường, như xét ba lô chúng tôi, rồi cướp kho gạo, rồi mở đường máu, và tát tai anh giao liên.
Nhưng tôi hiểu Mạnh, tình thế của đơn vị làm cho Mạnh lên cơn sốt tâm tư. Mạnh muốn hành động ghê gớm để vượt lên mọi gian nan
đang dìm đơn vị của Mạnh xuống,
nhưng Mạnh bất lực.
Mạnh đã xử sự với Thưởng như một chúa đảng đối với một tên lâu la có tội. Mạnh kéo quân đi, bỏ Thưởng ở lại. Mạnh cũng không còn nhớ tới Thưởng bị bỏ lại.
Bây giờ Thưởng đã bò lê tới đây, quyết đuổi theo kịp đơn vị để chết trước mặt Mạnh.
Cái chết đó là một sự trả thù đắt giá nhất đối với Mạnh. Linh hồn Thưởng chắc được thỏa thuê, khi mà thân xác của Thưởng cứ được nước mắt của viên chỉ huy bạo tàn đang hối hận tưới lên.
Những mảnh mặt trời nhảy múa loáng thoáng qua kẽ cây
như những mảnh hồn oan hiện về sưởi ấm chúng tôi,
như những mảnh xương biết đi, đi tìm người quen cũ.
Tôi không hiểu tôi là ai, là cái gì, chỗ này là chỗ nào nữa, nếu không có tiếng Năm Cà Dom gọi tôi sang lều ông Chín.
– Nhanh lên ! Nguy quá rồi !
Tôi vọt sang. Nguy thật. Ông Chín năm trên võng như một nhà tu sắp liễu đạo. Người ông tóp ve sát với chiếc võng.
Mắt ông Chín vẫn còn thần sắc, ông nói sang sảng từng tiếng một :
– Tôi đi không đến ! Tôi phải nằm lại đây rồi. Các đồng chí hãy tiếp tục đi cho đến nơi.
– Ông Chín ! Ông đừng nói gở !
– Không, tôi biết sức tôi. Tôi không thể nào đi đuợc nữa.
– Không đi thì nằm lại đây.
– Tôi sắp chết ! Tôi biết. Tôi nằm lại đây mãi mãi.
– Chúng tôi sẽ khiêng ông Chín cho tới nơi.
Ông Chín nhếch môi cười.
Đây đâu phải là chuyện vui mà ông Chín lại cười. Ông Chín cười vì chúng tôi bịa ra một câu chuyện và để cho nó mãi mãi là một câu chuyện bịa.
Ông Chín móc trong túi áo trên, chọn trong xấp giấy lấy ra một tấm ảnh bốn sáu của ông, nói :
– Các đồng chí mang dùm ảnh tôi về đến nơi, thì coi như tôi cũng về đến nơi với các đồng chí.
Ông Chín giơ tấm ảnh lên, không cố ý đưa cho ai nhất định. Năm Cà Dom đón lấy. Năm là người Gia Định với ông Chín.
Rồi ông Chín nhắm mắt đi luôn một hơi.
Như người ta đóng kịch. Thật là đơn giản hết sức.
Chúng tôi đâu có cái gì trong tay để đào đất, ngoài con dao găm lục như trành bằm mà chúng tôi đeo trong lưng lâu nay như thanh bửu kiếm.
Đất ở Plei-me cứng. Cho nên tôi và Năm Cà Dom ráng sức bình sanh bươi mãi mà chỉ được cái lỗ cạn như heo ủi.
Chúng tôi có người chết mà đơn vị của Mạnh Rùa không hề giúp đỡ tí gì. Giá phải còn thằng Roánh ở đây thì ít ra nó cũng tiếp chúng tôi một tay.
Còn đằng này thì họ xem như không có chuyện gì xảy ra. Tôi chỉ nghe họ nói với nhau :
– Lão già đi âm ty rồi!
– Thôi chết cho khỏe cái thân già. Về trong đó ổng cũng không sống thêm được mấy ngày.
– Cái ba lô của lão không biết còn gì trong đó.
Ông Chín nằm trên võng, chiếc màn xanh lá cây đã phai màu phủ lên người ông như ông đang ngủ. Năm Cà Dom giở màn đưa tay vuốt mặt ông Chín và nói với giọng bình thường:
– Thôi ông Chín nằm lại đây ngủ cho ngon nhé. Tôi về tới Gia Định tôi sẽ tìm đến gia đình ông.
Chúng tôi soạn ba lô ông Chín.
Không còn gì cả. Gạo, muối, đường sữa đều hết sạch, củ sâm cuối cùng ông Chín đã dùng hôm qua. Còn mấy chiếc áo quần và cái chăn bằng vải dù của ông đổi được ở dọc đường, chúng tôi đem cả ra lớp đắp lớp quấn cho ông ấm lòng.
Đấy gia tài của một người cán bộ đi theo đảng hơn hai mươi năm !
Cứ để ông Chín nằm như thế trên võng, tôi và Năm Cà Dom xỏ đòn vào khiêng với sự giúp sức của Hoàng Việt và ông già Noël đưa ông Chín ra phần mộ.
Huyệt mộ cạn và thiếu bề dài.
Thiệt là tủi thân cho người mãn phần. Tôi định đào thêm một chập nữa nhưng Năm Cà Dom bảo đặt ông Chín xuống đất và bảo :
– Đừng đào tôi có cách.
– Để ông Chín nằm nghiêng và co lên à ?
Chúng tôi lấp đất lên.
Đất không đủ che kín thi hài ông Chín. Chúng tôi bẻ lá đắp thêm. Sau cùng Năm Cà Dom nhặt một hòn đá to đặt nơi dầu mộ làm như dựng bia cho người bạc phận.
Chúng tôi cúi đầu.
Vĩnh biệt ông Chín !
Có lẽ mỗi người đều cảm thấy sinh mạng của mình mong manh quá.
Trời ơi ! Thế mà đã xong một đời người. Trên đời này có cái chết nào rẻ hơn không ?
Nhưng kể ra thì ông Chín hãy còn yên ấm hơn những mảnh xương vô thừa nhận phơi nắng phơi mưa trắng cả vùng rừng núi Plei-me này.
Tôi nằm li bì trên võng, cảm thấy mình vừa chôn theo cái xác già cùng kiệt kia tất cả ý chí của mình.
Vâng, tôi giờ đây chỉ còn là một cái xác cử động, chưa biết sẽ vấp ngã mà không đứng dậy nổi lúc nào.
Có lẽ để cho người nằm lại không cô đơn, Mạnh Rùa cho đem chôn Thưởng bên cạnh ông Chín.
Cũng một nấm đất sơ sài, có rào cây tết lá, nhưng trên lưng mộ hình như có những cái gân đất nổi lên như những lằn gậy đập trên thân người Trung đội trưởng.
Cả đoàn tôi và đơn vị của Mạnh Rùa đang mong chờ các toán đi tìm, trở về với anh giao liên bị trói gô với vẻ mặt hằn học, nhưng chuyện đó chưa xảy ra thì có mấy người về báo cáo về cái võng treo trên ngọn cây. Tôi nghe họ nói với Mạnh.
– Tụi em leo lên đến nơi treo cái võng. Một thằng chết.
– Thằng nào?
– Dạ em không dám nhìn kỹ. Em sợ quá.
– Thằng nào mà chết kỳ cục vậy?
Rồi không ai nói tới ai nữa.
********