Donald Trump lên tiếng, đưa ra tuyên bố mạnh mẽ về thỏa thuận ḥa b́nh Ukraine.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cảnh cáo hậu quả nếu Nga "câu giờ" hay cố gắng tŕ hoăn việc đạt được lệnh ngừng bắn hoàn toàn với Ukraine, nhưng nói thêm rằng ông tin rằng cuối cùng th́ Moscow vẫn muốn chấm dứt chiến tranh, UNIAN đưa tin, trích dẫn thông tin từ Politico.
Khi được phóng viên Newsmax hỏi liệu Điện Kremlin có tŕ hoăn hay không, Donald Trump cho rằng ông tin Nga muốn chấm dứt chiến tranh, nhưng có thể là họ đang trong t́nh trạng thiếu thời gian.
Tuy nhiên, ông nói thêm rằng ông đă từng sử dụng chiến thuật tương tự trong kinh doanh trước đây để kéo dài thời gian. Ông Trump cảnh cáo các đ̣n trừng phạt như làm giá dầu giảm thảm khốc khiến bộ máy chiến tranh của Putin suy yếu và chế độ Putin sụp đổ như trong thời kỳ 1980-1990 dẫn tới sự sụp đổ hoàn toàn của Liên Bang Sô Viết.
Richard Grenell, đặc phái viên của Donald Trump, đă gây ra một cuộc tranh luận nghiêm túc giữa các chính trị gia và nhà ngoại giao khi ông tuyên bố, ám chỉ đến Bản ghi nhớ Budapest, rằng Ukraine chưa bao giờ có vũ khí hạt nhân và kho vũ khí hạt nhân từng được lưu trữ trên lănh thổ nước này thuộc về Nga, RBC Ukraine đưa tin.
Grenell đă viết trên X vào thứ Ba: “Vũ khí hạt nhân thuộc về Nga, và chúng chỉ ở lại đó. Ukraine đă trả lại chúng cho Nga. Chúng không thuộc về Ukraine. Đây là một sự thật bất tiện.”
Một số chuyên gia đă ngay lập tức bác bỏ tuyên bố này. Steven Pifer, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine, người tham gia soạn thảo Bản ghi nhớ Budapest, đă tuyên bố một cách dứt khoát: “Vũ khí hạt nhân ở Ukraine là của Liên Xô, không phải của Nga. Các đầu đạn được lưu trữ nằm dưới sự kiểm soát độc quyền của Ukraine.”
Ông nói thêm rằng Ukraine từ bỏ kho vũ khí hạt nhân của ḿnh v́ Moscow cam kết tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lănh thổ của Ukraine, và sau đó khuyên đặc phái viên nên nghiên cứu lịch sử một cách chăm chỉ hơn một chút.
Adam Kinzinger, cựu nghị sĩ đảng Cộng ḥa, đă nói thẳng thắn hơn:
Chúng là vũ khí của Liên Xô, nên chúng thuộc về Ukraine cũng như Nga, đồ ngu ạ.
Theo Bản ghi nhớ Budapest, Ukraine đă tự nguyện từ bỏ kho vũ khí hạt nhân lớn thứ ba thế giới được thừa hưởng từ Liên Xô vào năm 1994. Đổi lại, Nga, Hoa Kỳ và Vương quốc Anh đă đưa ra các đảm bảo an ninh, bao gồm tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lănh thổ của Ukraine. Sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga, văn pḥng của Zelensky gọi Bản ghi nhớ Budapest là "một trong những lời nói dối lớn nhất trong lịch sử hiện đại".
Tổng thư kư NATO Mark Rutte cho biết hôm thứ tư tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk tại Warsaw rằng NATO sẽ đáp trả toàn diện nếu ai đó tấn công Ba Lan hoặc một quốc gia thành viên khác của liên minh.
Theo MTI, Mark Rutte ca ngợi mức chi tiêu quốc pḥng của Ba Lan và gọi Ba Lan là đồng minh có giá trị giúp tăng cường sức mạnh cho cánh phía đông của NATO.
Nếu bất kỳ ai tính toán sai lầm và nghĩ rằng họ có thể tấn công Ba Lan hoặc bất kỳ đồng minh nào khác mà không phải chịu hậu quả, NATO sẽ đáp trả bằng tổng lực. Phản ứng của chúng ta sẽ rất quyết liệt. Tổng thống Nga Vladimir Putin hay bất kỳ ai muốn tấn công chúng ta đều phải biết điều này.
– Tổng thư kư NATO phát biểu.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Điện Kremlin đang nói dối khi tuyên bố lệnh ngừng bắn ở Biển Đen sẽ không có hiệu lực nếu phương Tây không dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với Nga, Sky News đưa tin.
Thật không may, ngay cả bây giờ, ngay cả hôm nay, vào ngày đàm phán, chúng ta thấy rằng người Nga đă bắt đầu thao túng
“Họ đang cố gắng bóp méo các thỏa thuận và trên thực tế là lừa dối cả những người trung gian của chúng tôi (Mỹ) và toàn thế giới”, ông nói thêm.
Ông cho biết lệnh ngừng bắn có hiệu lực ngay sau thông báo của Mỹ. Tuy nhiên, theo Moscow, điều này phụ thuộc vào các lệnh trừng phạt đối với các công ty tham gia xuất khẩu thực phẩm và phân bón.
Trong cuộc tṛ chuyện với các nhà báo vào thứ Ba, ngày 25 tháng 3, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố rằng họ mong đợi Hoa Kỳ sẽ trừng phạt Nga nếu nước này vi phạm lệnh ngừng bắn, Eurointegration đưa tin.
Theo Volodymyr Zelensky, hậu quả của việc vi phạm các thỏa thuận ngừng bắn đạt được tại Saudi Arabia với sự trung gian của Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến Biển Đen và lĩnh vực năng lượng, đă không xuất hiện trong các tuyên bố sau các cuộc đàm phán v́ Washington lo ngại thỏa thuận sẽ thất bại.
Điều này không có trong tuyên bố. Tôi hiểu tại sao. Bởi v́ phía Mỹ thực sự không muốn các thỏa thuận đầu tiên bị thất bại nên họ không muốn tiết lộ quá nhiều chi tiết.
Tổng thống Ukraine cho biết nếu Nga vi phạm lệnh ngừng bắn, họ sẽ liên lạc với Mỹ theo mọi cách và cung cấp bằng chứng thích hợp, những người mà họ mong đợi sẽ có hành động, v́ các thỏa thuận đă được kư kết với họ và do đó họ chủ yếu chịu trách nhiệm giám sát lệnh ngừng bắn.
Điện Kremlin đă công bố danh sách các cơ sở năng lượng cấm tấn công, Sky News đưa tin.
Danh sách này đă được phái đoàn Nga và Mỹ nhất trí. Danh sách này bao gồm:
Nhà máy lọc dầu
Đường ống dẫn dầu và khí đốt và các cơ sở lưu trữ, bao gồm các trạm bơm
Cơ sở hạ tầng sản xuất và truyền tải điện, bao gồm nhà máy điện, trạm biến áp, máy biến áp và nhà phân phối
Nhà máy điện hạt nhân
Nhà máy thủy điện
Điện Kremlin cho biết lệnh hoăn có hiệu lực đến ngày 17 tháng 4 và có thể được gia hạn theo thỏa thuận chung.
"Trong trường hợp một bên vi phạm lệnh hoăn, bên kia có quyền coi ḿnh được miễn nghĩa vụ tuân thủ lệnh hoăn", tuyên bố viết.
Bộ Ngoại giao Nga đă ra tuyên bố vào tối thứ Ba, nêu rơ Nga sẽ không bàn giao nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho Ukraine hoặc bất kỳ quốc gia nào khác và coi hoạt động chung với bất kỳ quốc gia nào là không thể chấp nhận được, MTI đưa tin.
Theo phía Nga, "ư tưởng về bất kỳ tổ chức quốc tế nào tham gia vận hành nhà máy điện cũng có vẻ vô lư, v́ cả nhiệm vụ lẫn thẩm quyền của tổ chức đó đều không cho phép tham gia vận hành các cơ sở hạt nhân".
Theo các tác giả của tài liệu, nhà máy điện Zaporizhzhia là một cơ sở hạt nhân của Nga, được quyết định thông qua cuộc trưng cầu dân ư được tổ chức vào cuối tháng 9 năm 2022, kết quả là các khu vực Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia trở thành một phần của Liên bang Nga. Sắc lệnh của tổng thống Nga ngày 5 tháng 10 năm 2022 đă cấp cho nhà máy điện này quy chế là một cơ sở thuộc thẩm quyền của Nga.
Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov cho biết Moscow và Washington đang thảo luận về Nord Stream. Theo tờ Ukrainska Pravda, Bộ trưởng Ngoại giao cũng cho rằng châu Âu không nên từ bỏ hoàn toàn khí đốt của Nga.
Tất nhiên, hiện tại vẫn c̣n nhiều bất đồng, nhưng việc khôi phục an ninh năng lượng cho châu Âu là v́ lợi ích chung. Sẽ rất thú vị nếu người Mỹ sử dụng ảnh hưởng của ḿnh và ép buộc khí đốt của Nga vào châu Âu.
Sergei Lavrov gọi cả Ursula von der Leyen và Robert Habek là "tự sát" v́ lên án việc đảo ngược Nord Stream.
Mátxcơva cáo buộc Kiev tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng ở ba khu vực của Ukraine, trong khi thỏa thuận ngừng bắn một phần đă nhất trí đ́nh chỉ các cuộc tấn công như vậy.
Theo Sky News, trong bài đăng trên Telegram, quân đội Ukraine đă phủ nhận cáo buộc, tuyên bố rằng họ không thực hiện cuộc tấn công như vậy vào ngày 25 tháng 3 hoặc một ngày sau đó.
Ukraine cũng tuyên bố rằng Moscow đă tấn công ít nhất tám cơ sở năng lượng kể từ ngày 18 tháng 3, khi Nga tuyên bố tạm dừng các cuộc tấn công như vậy.
Theo thông tin từ RBK Ukraine, công ty năng lượng quốc tế Lukoil đă bị tấn công mạng vào sáng thứ Tư. Tờ báo viết rằng có rất nhiều sự hỗn loạn tại công ty và việc tiếp cận cơ sở hạ tầng vẫn chưa được khôi phục cho đến tận buổi chiều.
"Mức độ của cuộc tấn công và những rủi ro liên quan vẫn chưa được biết", một nguồn tin nắm rơ t́nh h́nh cho biết, đồng thời cho biết cuộc tấn công đă ảnh hưởng đến hai bộ phận lớn của công ty và việc khôi phục hệ thống có thể mất đến một ngày.
Trích dẫn từ nhiều kênh Telegram, Meduza viết rằng nhân viên Lukoil không thể đăng nhập vào tài khoản công việc của họ kể từ sáng. Họ được yêu cầu tắt máy tính và không đăng nhập để tránh ṛ rỉ dữ liệu.
Cuộc tấn công đă ảnh hưởng đến khu vực dân sự: nhiều người đă phàn nàn về sự cố tại các trạm xăng và người dùng dịch vụ di động, ngân hàng và hệ thống thanh toán cũng báo cáo sự cố.