KINH TẾ ĐẤT NƯỚC QUA 3 ĐỜI THỦ TƯỚNG.
(PHẦN 3)
THỦ TƯỚNG NGUYỄN XUÂN PHÚC.
SỰ THẬT TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ GIAI ĐOẠN 2016- 2019.
Nhiệm kỳ của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bắt đầu từ ngày 7/4/2016 và kết thúc vào ngày 5/4/2021, nhưng trong gần 5 năm điều hành chính phủ của TT Nguyễn Xuân Phúc có 2 năm cuối (2020-2021) liên quan đến đại dịch Covid, nên phải tách theo hai giai đoạn, giai đoạn 2016- 2019 và 2020- 2021 để có thể đánh giá tổng thế một cách chính xác cần phải xem xét trên cả hai yếu tố khách quan và chủ quan.
-NĂM 2016:
Năm 2016 Chính phủ mới với người đứng đầu là thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ra mắt trong bối cảnh nhiều thách thức khi GDP nhiệm kỳ trước không đạt mục tiêu, nợ công tăng cao.
Nợ của Chính phủ lần đầu được công bố vượt trần 50% GDP năm 2015, tỷ lệ này tiếp tục tăng lên mức 53,2%, khiến Chính phủ phải xin Quốc hội nới trần nợ công giai đoạn 2016-2020 và được chấp thuận ở mức 54% GDP…
Việc tăng vay nợ của Chính phủ năm 2016 chủ yếu nhằm bù đắp bội chi, trả nợ công, chi đầu tư phát triển cũng như bảo lãnh các tổ chức, doanh nghiệp Nhà nước vay... Trong bối cảnh gánh nặng trả nợ gia tăng cùng với việc tái cơ cấu thời hạn vay cho những dự án triển khai bị đắp chiếu của nhiệm kỳ trước.
Tổng vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện năm 2016 theo giá hiện hành ước tính bằng 33% GDP, bao gồm:
Vốn khu vực Nhà nước chiếm 37,6% tổng vốn và tăng 7,2%;
Vốn khu vực ngoài Nhà nước chiếm 39% và tăng 9,7%;
Vốn khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chiếm 23,4% và tăng 9,4%.
Lạm phát năm 2016 là 4,74%, thấp hơn mục tiêu đề ra là 5%.
Tốc độ tăng trưởng GDP dự kiến chỉ đạt 6,21%, so với chỉ tiêu 6,7% cũng thấp hơn mức tăng 6,68% của năm 2015 và không đạt mục tiêu tăng trưởng 6,7% đề ra cũng là điều dễ hiểu
NĂM 2017:
Theo đó, tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm 2017 ước tính tăng 6,81%, vượt mục tiêu đề ra 6,7% và cao nhất từ năm 2011 đến năm 2016.
Tổng vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện theo giá hiện hành ước tính tăng 12,1% so với năm 2016 và bằng 33,3% GDP, bao gồm:
Vốn khu vực Nhà nước chiếm 35,7% tổng vốn và tăng 6,7% so với năm trước;
Khu vực ngoài Nhà nước chiếm 40,5% và tăng 16,8%;
Khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chiếm 23,8% và tăng 12,8%.
Lạm phát chỉ ở mức 3,53%.
NĂM 2018:
GDP cả năm 2018 tăng 7,08%, là mức tăng cao nhất kể từ năm 2008 trở về đây.
Vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện theo giá hiện hành năm 2018 tăng 11,2% so với năm 2017 bằng 33,5% GDP, bao gồm:
Vốn khu vực Nhà nước chiếm 33,3% tổng vốn và tăng 3,9% so với năm trước;
Vốn khu vực ngoài Nhà nước chiếm 43,3% và tăng 18,5%;
Vốn khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước chiếm 23,4% và tăng 9,6%.
Lạm phát 3,54%.
NĂM 21019:
Tăng trưởng GDP năm 2019 đạt 7,02%, vượt mục tiêu Quốc hội đề ra từ 6,6 - 6,8%,
Vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện năm 2019 tăng 10,2% so với cùng kỳ năm 2018, tương đương 33,9% GDP bao gồm:
Vốn khu vực Nhà nước đạt chiếm 31% tổng vốn và tăng 2,6% so với năm 2018;
Khu vực ngoài Nhà nước chiếm 46% và tăng 17,3%;
Khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chiếm 23% và tăng 7,9%.
Lạm phát 2,79%
Nhìn tổng thể giai đoạn từ 2016- 2019 nền kinh tế có những chuyển biến tích cực, các chỉ tiêu đặt ra đều hoàn thành một cách ngoạn mục theo những con số, nhưng đây có phải là động lực mang tính bền vững lâu dài cho sự phát triển kinh tế hay đó là những con số ẩn chứa những hiểm họa khi bóc ra vẻ ngoài tốt đẹp để đi vào bản chất bên trong của nó?
Có thể thấy ngay rằng nguồn gốc của những “thành tích” này chủ yếu là nhờ vào khu vực kinh tế tư nhân - bao gồm cả tư nhân trong nước và nước ngoài.
Đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước đã tụt rất sâu so với nhiệm kỳ thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ chiếm 1/3 tổng đầu tư xã hội. Trong thực tế giải ngân nguồn vốn này luôn chậm so với tiến độ và hiệu quả đầu tư thấp.
Nhìn từ góc độ đầu tư, nếu như tổng vốn đầu tư giai đoạn 2016- 2019 tăng trung bình 11% thì vốn của khu vực kinh tế nhà nước chỉ tăng rất ít trung bình khoảng 4% và tụt dần đến năm 2019 chỉ còn tăng 2.6%, trong khi vốn của khu vực FDI tăng trung bình 17% và của khu vực ngoài nhà nước tăng trung bình 20%.
Vì vốn của khu vực tư nhân chiếm tới gần hai phần ba tổng vốn đầu tư của toàn nền kinh tế, không những thế lại hiệu quả hơn khu vực nhà nước, nên tốc độ tăng đầu tư rất cao của khu vực này đã kéo tốc độ tăng trưởng của cả nền kinh tế đi lên.
Nền kinh tế bắt đầu chuyển dịch tăng trưởng phụ thuộc đầu tư nước ngoài và đầu tư ngoài nhà nước, có phải là kết quả của chính phủ kiến tạo?
Điều này đúng về mặt hình thức khi nhìn vào con số, nhưng khi phân tích bản chất của đầu tư FDI và đầu tư ngoài nhà nước chúng ta sẽ thấy nó ẩn chứa một hiểm họa ngầm trong tương lai gần.
Đặc biệt là đầu tư ngoài nhà nước, nó không những phá hoại đất nước về kinh tế, văn hóa, xã hội mà hủy hoại con người về thể xác và những giá trị trong tư tưởng, tinh thần, tha hóa nhân cách và đạo đức, dắt họ vào con đường lao lý (Sẽ được đề cập ở các phần tiếp theo)
-NỀN KINH TẾ PHỤ THUỘC FDI
Kết quả kinh tế của năm 2016-2019 cũng phản ảnh một cách rõ nét những điểm yếu mãn tính của nền kinh tế Việt Nam, đó là mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế chậm được cải thiện, đồng thời phụ thuộc ngày càng nặng nề vào khu vực FDI.
Tăng trưởng công nghiệp chế tạo - chế biến đạt được chủ yếu nhờ vào sự phục hồi của Samsung sau sự cố Galaxy Note 7 và Formosa bắt đầu đi vào hoạt động. Hơn nữa, suy đến cùng, hoạt động của cả Samsung (là ngành công nghệ cao) hay Formosa (là ngành công nghiệp truyền thống) ở Việt Nam hiện nay đều mang tính gia công, thâm dụng đất đai, lao động và năng lượng, và quan trọng nhất là giá trị gia tăng đều thấp.
Trong thời gian trước mắt, các hoạt động gia công này vẫn cần thiết để tạo công ăn việc làm cho lực lượng lao động dồi dào của Việt Nam.
Tuy nhiên, trong tương lai không xa, khi các hoạt động gia công đơn giản này dần được thay thế bởi tự động hóa, đồng thời chi phí đất đai và lao động của Việt Nam chắc chắn sẽ tăng, thì những lợi thế về chi phí rẻ như thế này sẽ không còn nữa. Nếu không sớm thay đổi cơ cấu công nghiệp và có chính sách phát triển phù hợp, Việt Nam không chỉ rơi vào bẫy công nghệ thấp mà còn đứng trước nguy cơ suy giảm công nghiệp sớm (premature deindustrialization) .
Sự phụ thuộc của nền kinh tế vào FDI còn được thể hiện qua hoạt động ngoại thương.
Khu vực FDI mặc dù chỉ chiếm 24% tổng đầu tư nhưng lại đóng góp tới 73% kim ngạch xuất khẩu của toàn nền kinh tế.
Bên cạnh đó, mặc dù là nước xuất siêu hàng hóa thì khu vực kinh tế trong nước nhập siêu chỉ được bù đắp nhờ khu vực FDI xuất siêu.
Nói tóm lại, nền kinh tế tuy tăng trưởng vượt kỳ vọng ban đầu song những yếu kém cố hữu vẫn còn nguyên, không những thế sự đầu tư của kinh tế tư nhân vào nền kinh tế dù đem lại các con số cho tăng trưởng nhưng những đồng tiền này đầu tư vào lĩnh vực nào của nền kinh tế? Và nó có thực sự đóng góp cho phát triển kinh tế hay chỉ là sự phá hoại kèm theo những vấn nạn phải trả giá bằng mất mát vật chất, mất mát con người? Xin đọc tiếp ở phần tiếp theo.
(Còn tiếp)