Dụng cụ của bệnh xá rất sơ sài. Chúng tôi chỉ có ống nghe, máy đo huyết áp, một bộ tiểu giải phẩu, ống chích và kim tiêm. Ngay cả găng tay là thứ chúng tôi cần nhất vẫn không có.
Thuốc men cũng lèo tèo không kém, không ǵ ngoài mấy thứ trụ sinh thông thường do các công ty quốc danh cung cấp như penicillin, tetracycline, thuốc bổ multivitamin, thuốc đỏ, thuốc tím…
Thế mà chúng tôi là cái phao cho tù nhân nương tựa khi đau yếu.
Một hôm BS. Cán, Trưởng bệnh xá, gọi tôi lên để nhận thêm thuốc từ trong miền Nam gởi ra. Tôi mừng khấp khởi v́ hy vọng có thêm thuốc cho bạn tù.
Đến nơi tôi th́ hỡi ôi :
Cả một đống thuốc vứt bừa băi trên sàn nhà, không được sắp xếp phân loại ǵ cả.
Tôi kiểm lại hạn sử dụng th́ đă quá đến hai năm là ít.
Th́ ra đống thuốc này họ hốt từ miền Nam ra, cái ǵ xài được họ lấy hết cả rồi, cái ǵ họ không xài được là ném cho chúng tôi như đổ rác.
Các chỉ dẫn kèm theo thuốc họ không đọc được v́ viết bằng tiếng Anh hay tiếng Pháp nên không thể sắp xếp, phân loại thuốc men cho đâu ra đó,
trong khi bác sĩ miền Nam chúng tôi th́ đọc sách báo y khoa bằng Anh hay Pháp ngữ dễ dàng như đọc tiếng Việt.
Nhưng không lẽ bỏ, bỏ th́ tiếc quá, tôi nhủ thầm :
- Có c̣n hơn không , thuốc
” tư bản” biết đâu vẫn c̣n tốt !
Nghĩ thế, tôi cặm cụi t́m trong đống thuốc bừa băi thứ ǵ có thể dùng được th́ nhặt ra.
Tôi t́m được mấy thứ thuốc viên trị đau khớp, dạ dày, thuốc giảm đau, trụ sinh….
Tôi dứt khoát loại ngay mấy thứ thuốc chích v́ sợ thuốc quá hạn có thể gây ‘sốc’ thuốc (anaphylactic shock) làm chết người th́ ḿnh hối hận suốt đời.
Tù nhân chuyển ra Bắc tháng sáu 1976 có cả cấp tướng và đại tá.
Trong số đó có chuẩn tướng Phạm Hà Thanh, nguyên là chỉ huy trưởng ngành Quân y của tôi.
Nhưng tôi không được gặp ông v́ sĩ quan cấp tướng nếu đau yếu phải chính tay BS. Cán điều trị.
Cấp đại tá trở xuống khi bệnh mới được đưa qua bệnh xá do tôi trông coi.
Nhờ thế tôi mới có dịp được gặp một người mà tôi rất ngưỡng mộ từ lâu,
đó là sử gia Phạm Văn Sơn.
Từ thời c̣n học trung học ở Tăng Bạt Hổ, Bồng Sơn, tôi đă đọc cuốn
“Việt Nam tranh đấu sử” của ông mà xúc động khôn cùng.
Tôi kính trọng, thương cảm, ngă nón kính phục tiền nhân của tôi đă hy sinh cả cuộc đời và cả yên ấm của gia đ́nh chỉ v́ ḷng yêu nước vô bờ bến.
Ông viết sử mà lời văn trong sáng, đanh thép, hừng hực lửa như tấm ḷng của tiền nhân. Có đoạn tôi không cầm được nước mắt.
Ông là một học giả uyên bác,
một sử gia nổi tiếng ở miền Nam, tác giả của những công tŕnh nghiên cứu Việt sử được mọi người khâm phục.
Chức vụ cuối cùng của ông là đại tá, Trưởng Ban quân sử Bộ Tổng tham mưu.
Ông bị bệnh vảy nến (Psoriasis) khá nặng, da sần sù nên nhiều người tưởng lầm ông bị bịnh cùi.
Bệnh xá đâu có thuốc ǵ để điều trị cho ông, ngay cả thuốc giúp ông khỏi đau nhức khớp xương, biến chứng hay đi chung với bệnh vảy nến.
Nhưng dù sao ở đây ông không phải đi lao động, được ăn cơm không độn và được nghỉ ngơi.
***