“NGUYÊN TỐ ĐẤT HIẾM” ĐÒN HIỂM CỦA TRUNG QUỐC?
(PHẦN 2)
CON BÀI CHỦ CHỐT ĐƯỢC TUNG RA.
Biện pháp đánh thuế nhập khẩu đối ứng của chính quyền Donald Trump với nhiều quốc gia trên danh nghĩa lập lại sự cân bằng trong cán cân thương mại trong đó Trung Quốc được Trump cho là đối tượng cần phải có những biện pháp cứng rắn.
Tuy vậy, đây không phải là đích đến mong muốn của Mỹ, mục tiêu cuối cùng của Mỹ nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của Trung Quốc trở thành một quốc gia thay Mỹ dẫn dắt thế giới.
Cùng với việc tăng thuế đối ứng, chính quyền Trump thực hiện chiến lược bao vây Trung Quốc bằng cách ngăn chặn các nguồn nguyên, nhiên liệu đặc biệt là dầu mỏ nhập khẩu vào Trung Quốc từ Iran và Nga.
Ngày 9/10, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp lệnh trừng phạt đối với khoảng 100 cá nhân, tổ chức và tàu thuyền có liên quan đến hoạt động buôn bán dầu mỏ và hóa dầu của Iran. Trong số này có nhiều nhà máy lọc dầu tư nhân và cảng tại Trung Quốc.
Lệnh trừng phạt mới nhắm đến khoảng 1,5 triệu thùng dầu thô xuất khẩu mỗi ngày của Nga, trong đó 750.000 thùng được chuyển đến Trung Quốc và 350.000 thùng đến Ấn Độ. Đây là hai trong số những quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới.
Vụ Mỹ tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran trong chiến dịch “Búa đêm” hôm 21/6/2025 đã đạt được chủ đích, khi chính quyền Iran không còn kiểm soát được eo biển Hormuz, con đường vận chuyển dầu thô đến Trung Quốc.
Nền công nghiệp sản xuất của Trung Quốc tồn tại và phát triển chủ yếu dựa vào nhập khẩu dầu thô, nguồn cung gián đoạn sẽ rơi vào khủng hoảng ngay lập tức.
Trên bàn đàm phán Mỹ vẫn chủ động đưa ra các mức thuế đối ứng nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc, song song với đề xuất tăng lượng hàng hóa xuất khẩu từ Mỹ sang Trung Quốc, đây là một chiến thuật “câu giờ” gây tác động tâm lý rất khó chịu với các nhà sản xuất Trung Quốc khiến họ mất phương hướng trong hoạch định chính sách… Cơ hội cho các đối thủ từ các quốc gia mới nổi như Ấn độ, Indonesia… có thể thay thế Trung Quốc lấy lại các khách hàng trên khắp thế giới.
Trung Quốc nhận thấy chiến lược đàm phán của Trump mục đích kéo dài thời gian để phục hồi nền sản xuất trong nước. Đồng thời có thời gian để lôi kéo một liên minh chống lại Trung Quốc đặc biệt là EU, với việc Trump tận dụng triệt để sự phụ thuộc của EU vào sức mạnh quốc phòng của Mỹ trong cuộc chiến Nga-Ukraine để EU vào hùa tạo ra một liên minh chống Trung Quốc.
Mất thị trường EU có thể nói nền kinh tế Trung Quốc sụp đổ là một viễn cảnh không xa.
Trung Quốc bắt đầu mất sự kiên nhẫn.
Trước thềm chuyến thăm Hàn Quốc sắp tới của Tổng thống Donald Trump vào cuối tháng này - nơi ông dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lần đầu tiên kể từ năm 2019 - Trung Quốc đã thông báo mở rộng các hạn chế đối với xuất khẩu đất hiếm và nam châm vĩnh cửu.
Thông báo số 61 năm 2025 của Bộ Thương mại Trung Quốc áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và nam châm vĩnh cửu nghiêm ngặt nhất từ trước đến nay.
Động thái này vừa củng cố vị thế của Bắc Kinh trong các cuộc đàm phán sắp tới, vừa làm suy yếu những nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm củng cố nền tảng công nghiệp của mình.
Theo các biện pháp được công bố, các công ty nước ngoài giờ đây sẽ phải xin phép chính phủ Trung Quốc để xuất khẩu nam châm, dù chỉ chứa một lượng rất nhỏ vật liệu đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc, hoặc được sản xuất bằng công nghệ khai thác, chế biến hoặc sản xuất nam châm của Trung Quốc.
Khung cấp phép mới sẽ áp dụng cho nam châm đất hiếm do nước ngoài sản xuất và một số vật liệu bán dẫn có chứa ít nhất 0,1% nguyên tố đất hiếm nặng có nguồn gốc từ Trung Quốc.
(Còn tiếp)