Kỷ nguyên “đền thờ mua sắm” thoái trào
Khi người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu và thương mại điện tử chiếm ưu thế, nhiều khu mua sắm từng sầm uất nay trở nên vắng vẻ—một tấm gương phản chiếu sự đổi chiều sâu sắc của kinh tế đô thị Trung Quốc. Không chỉ là tác động của mua sắm online, đây còn là dấu hiệu sụp đổ của một mô hình tiêu dùng từng được xem là trụ cột thời phồn vinh.
Thượng Hải: những biểu tượng lần lượt khép cửa
Ngay tại đầu tàu kinh tế Thượng Hải, các trung tâm thương mại lâu đời đang rời khỏi thị trường. Bách hóa Thái Bình Dương ở Từ Hối, tồn tại suốt 30 năm, cùng Meilong Isetan 27 năm tuổi đều phải ngừng hoạt động sau nhiều năm thua lỗ. Xu hướng này nhanh chóng lan sang Bắc Kinh, Thâm Quyến, Quảng Châu…
Bắc Kinh, Thâm Quyến, Quảng Châu: hiệu ứng domino
Tại Bắc Kinh, Bách hóa Parkson ở Phúc Hưng Môn—một biểu tượng tồn tại 31 năm—đóng cửa sớm dù phải bồi thường hàng chục triệu NDT vì vi phạm hợp đồng. Ở Thâm Quyến và Quảng Châu, những cái tên quen thuộc như Thiên Hồng Hành Cảng hay Quảng Bách Đông Sơn Khẩu cũng chịu chung số phận, cho thấy “lực kéo” của suy giảm sức mua là rộng khắp chứ không cục bộ.
Dự án hướng tới giới trẻ cũng lao đao
Không chỉ các điểm bán lâu năm, những mô hình “bắt trend” giới trẻ cũng lỗ nặng. Yingzhan—từng được xem là thương hiệu “hiểu giới trẻ nhất”—vừa rút khỏi hai khu phức hợp nổi tiếng ở Triều Ngoại (Bắc Kinh) và Hoài Hải (Thượng Hải), đồng thời bị liệt vào danh sách nợ xấu vì chưa thanh toán hơn 1 triệu NDT tiền thuê.
Giá thuê rơi tự do: từ “điểm vàng” tới ế ẩm
Tại chợ buôn Thất Phố Lộ—điểm vàng ngay trung tâm Thượng Hải—giá thuê sụt từ 70.000 NDT/tháng (khoảng 258 triệu đồng) xuống còn 500 NDT mà vẫn vắng khách thuê. Một số chủ nhà thậm chí chấp nhận cho thuê… miễn phí, chỉ yêu cầu người thuê trả phí quản lý hằng năm. Theo ghi nhận thị trường, nửa đầu năm nay có 30/35 thành phố cấp 1–2 ghi nhận giá thuê mặt bằng giảm so với cùng kỳ; 8 thành phố giảm trên 10%, trong đó Quảng Châu dẫn đầu với mức giảm hơn 15%.
Không chỉ do online: sức mua thành thị suy yếu
Sự lao dốc của thị trường bất động sản khiến tài sản của tầng lớp đô thị bốc hơi, kéo theo tâm lý phòng thủ: trì hoãn chi tiêu, ưu tiên tiết kiệm. Vì vậy, việc “ngại” đến trung tâm thương mại không đơn thuần là chuyển dịch sang online, mà là hệ quả của cầu tiêu dùng suy yếu và kỳ vọng thu nhập kém sáng sủa.
Di sản của thời “vàng đất đai” và bài toán thừa cung
Trong giai đoạn bùng nổ địa ốc, nhiều địa phương gắn yêu cầu xây trung tâm thương mại với dự án đất để gia tăng nguồn thu ổn định. Hệ quả là cung vượt cầu: trung tâm mới hút hết khách, đẩy trung tâm cũ vào cảnh đóng cửa. Khi dự án mới hơn tiếp tục mọc lên, vòng lặp lại tái diễn. Nhiều nơi dần biến thành “khu ẩm thực” đông đúc trong khi các gian hàng thời trang vắng bóng—bởi ăn uống là nhu cầu thiết yếu, còn mua sắm thì có thể hoãn.
Con số biết nói: quy mô khổng lồ, hiệu suất thấp
Tính đến cuối năm ngoái, Trung Quốc có gần 7.000 trung tâm thương mại trên 30.000 m²—hơn 6 lần so với Mỹ, dù dân số Mỹ chỉ bằng khoảng 1/4 nhưng GDP bình quân lại cao hơn nhiều. Việc xây dựng tràn lan khiến giá thuê giảm sâu và hàng loạt dự án không còn khả năng tự nuôi sống.
Chu kỳ đào thải sâu rộng nhất trong nhiều thập kỷ
Giới quan sát cho rằng làn sóng đóng cửa hiện tại mới chỉ là điểm khởi đầu. Khi nguồn vốn bị siết, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu và các nhà bán lẻ chưa tìm ra mô hình sinh lời mới, hệ thống trung tâm thương mại sẽ bước vào chu kỳ sàn lọc quyết liệt. Những đơn vị sống sót—nếu có—phải tái cấu trúc mạnh: thu nhỏ diện tích bán lẻ thuần, tăng dịch vụ thiết yếu, tối ưu chi phí vận hành và chấp nhận biên lợi nhuận mỏng hơn.
Hồi kết của một mô hình, mở ra cuộc tái định nghĩa bán lẻ
Suy giảm không chỉ là “tai nạn” chu kỳ mà là dấu chấm hết cho một mô hình dựa vào bùng nổ bất động sản và tiêu dùng bề rộng. Cú rơi của giá thuê ngay “vị trí vàng” như Thất Phố Lộ là tín hiệu cảnh báo: bán lẻ Trung Quốc đang bước vào giai đoạn tái định nghĩa, nơi trải nghiệm thiết yếu, hiệu quả vận hành và sức mua thực mới là nền tảng thay vì mặt bằng hoành tráng.