Tạm biệt kỳ nghỉ bất đắc dĩ: Hạ viện trở lại Washington
Kể từ lần bỏ phiếu cuối ngày 19/9, nước Mỹ đã đi qua một chuỗi biến động: từ đối ngoại, thể thao cho đến văn hóa đại chúng. Nhưng Hạ viện thì “đóng then cài cửa” theo quyết định của Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, biến sự tê liệt của chính phủ thành shutdown dài kỷ lục. Tuần này, Hạ viện dự kiến nhóm họp trở lại để bỏ phiếu dự luật của Thượng viện nhằm kết thúc bế tắc — mốc ngày thứ 43 của shutdown.
Ván bài của Mike Johnson: giữ nhà im ắng để giữ ghế
Ông Johnson bảo vệ quyết định khóa cửa Hạ viện, cho rằng “không có gì để thương lượng” cho đến khi Dân chủ nhượng bộ. Lợi ích tức thời: giảm phản kháng công khai trong nội bộ Cộng hòa khi các dân biểu ở nhà. Nhưng điều đó cũng đồng nghĩa: khi trở lại đồi Capitol, mọi bực dọc dồn nén nhiều tuần sẽ bùng nổ, nhất là khi đa số GOP quá mỏng.
Đường về thủ đô: từ băng giá đến nghị trường nóng bỏng
Giữa cảnh hàng không hỗn loạn vì shutdown, một số nghị sĩ tự xoay xở để kịp họp. Dân biểu Derrick Van Orden chạy Harley-Davidson vượt lạnh giá về DC, tuyên bố: “Trời sẽ lạnh nhưng tôi phải làm bổn phận”. Song cuộc “đoàn tụ” không hề ấm áp: Ủy ban Quy tắc mở màn bằng đấu khẩu — Chủ tịch Cộng hòa Virginia Foxx mắng Dân chủ “tự ảo tưởng”, trong khi Trưởng bộ phận Dân chủ Jim McGovern mỉa mai: “Long time, no see”.
Nếu mở cửa chính phủ: hầm chông chờ phía trước
Giả sử Johnson kéo được cần gạt để mở lại chính phủ, trước mắt vẫn là mùa lễ hội đầy bão tố: khối dự luật tồn đọng, và nguy cơ bế tắc ngân sách nữa vào cuối tháng 1. Hậu thuẫn của Tổng thống Trump vẫn là điểm tựa sống còn; phát biểu ủng hộ dự luật mở cửa có thể giữ hàng ngũ GOP đỡ rạn nứt — nhưng không ai dám coi là chắc chắn.
Quả mìn số 1: trợ cấp Obamacare (ACA) hết hạn
Căn nguyên khiến Thượng viện Dân chủ chặn ngân sách là trợ cấp ACA tăng cường sắp hết trong khi phí bảo hiểm tăng vọt. Nhiều dân biểu Cộng hòa ghế nóng thì thúc ép gia hạn trợ cấp một năm; phe bảo thủ lại kịch liệt phản đối “cứu Obamacare”.
Nếu Johnson đưa ra bỏ phiếu, dự luật có thể qua nhờ phiếu Dân chủ, nhưng ông dễ mất ghế vì phản đòn nội bộ.
Nếu không đưa ra, nguy cơ nổi loạn và discharge petition cưỡng bức bỏ phiếu lại tăng cao.
Trong khi đó, mùa đăng ký bảo hiểm đang diễn ra, không thực tế để mơ cải tổ toàn diện ngay lúc này.
Quả mìn số 2: “hồ sơ Epstein” trở lại nghị trường
Hạ viện họp lại đồng nghĩa ông Johnson phải tuyên thệ tân Dân biểu Adelita Grijalva (Arizona) — người hứa sẽ ký chữ ký cuối cho kiến nghị buộc Hạ viện ép Bộ Tư pháp công bố hồ sơ Epstein. Không có cáo buộc sai phạm nhắm vào Tổng thống, nhưng di sản giao du cũ với Epstein đã khiến Nhà Trắng đau đầu nhiều tháng; shutdown vô tình làm nguội câu chuyện này, nay lại nóng.
Dư chấn chính trị: thăm dò xấu, bầu cử địa phương “dội gáo nước lạnh”
Trong nhiều tuần Hạ viện tự vắng mặt, đánh giá tín nhiệm dành cho Tổng thống giảm, kinh tế gia đình đè nặng cử tri. Thắng lợi vượt kỳ vọng của Dân chủ tại Virginia và New Jersey càng làm GOP lo lắng. Một số gương mặt có loa phóng đại quốc gia như Marjorie Taylor Greene vẫn lên sóng đều, nhưng khi toàn bộ GOP quay lại, tiếng ồn nội bộ chắc chắn lớn hơn.
Thông điệp trái chiều ngay trong GOP
Dân biểu Mike Lawler (New York) muốn gia hạn trợ cấp ACA 1 năm và bàn cải cách dài hạn. Ông Tim Burchett (Tennessee) thì muốn “sửa cho ra” Obamacare, bớt quyền lực hãng bảo hiểm. Còn Johnson cảnh báo trợ cấp khiến phí bị đẩy cao, khẳng định Hạ viện sẽ xem xét thận trọng — nhưng không hứa hẹn điều gì cụ thể.
Hạ viện đã nhường sân? Vai trò Thượng viện và nhánh hành pháp
Trong lúc Hạ viện đóng băng, Thượng viện vẫn bấm nút các gói chi cho xây dựng quân sự, nông nghiệp, cựu chiến binh… Động thái này cho thấy quyền lực lập pháp tiếp tục bị bào mòn khi một viện tự nguyện rút lui, càng làm dày lên cảm giác Hạ viện thời Johnson chỉ là cánh tay “ăn khớp” của Nhà Trắng.
Mở cửa chính phủ chỉ là hiệp 1
Bước vào tuần quyết định, ba câu hỏi sẽ định hình số phận ông Johnson:
Dự luật mở cửa có qua suôn sẻ không?
Ông có chịu để Hạ viện bỏ phiếu gia hạn trợ cấp ACA hay không?
Hồ sơ Epstein có được kéo ra ánh sáng khi đủ chữ ký?
Dù trả lời thế nào, đa số mỏng manh, bầu cử cận kề, và sức nặng từ Trump khiến chiếc ghế Chủ tịch Hạ viện của Johnson lung lay hơn bao giờ hết. Mở lại chính phủ chỉ là hiệp 1; hiệp 2 sẽ là quản trị đảng, hàn gắn nội bộ và tránh thêm một kỳ shutdown ngay tháng 1.