Theo như có những hình ảnh đặc biệt về hiện tượng xảy ra với bức tượng Phật đã thu hút đông đảo sự quan tâm của người dân lại nhanh chóng thu hút sự chú ý, đặt ra câu hỏi về tình trạng thấm nước và công tác bảo tồn di tích. Thực tế, tình trạng rò rỉ nước và phong hóa từ lâu đã là thách thức lớn đối với công tác bảo tồn các hang động cổ.
Những ngày qua, mạng xã hội Trung Quốc lan truyền đoạn video ghi lại cảnh một bức tượng Phật tại Hang 18 thuộc quần thể Hang động Vân Cương (Đại Đồng, tỉnh Sơn Tây) xuất hiện các khối băng dài bám trên trán và mũi, tạo cảm giác như pho tượng đang “chảy nước mũi” vì thời tiết giá lạnh. Hình ảnh đặc biệt này nhanh chóng thu hút sự chú ý, đặt ra câu hỏi về tình trạng thấm nước và công tác bảo tồn di tích.
Theo thông tin từ người đăng tải, các vệt nước trên mặt và cổ tượng đã xuất hiện từ mùa hè năm nay, cho thấy khả năng nước mưa thấm từ phía trên xuống. Đến tháng 11, khi nhiệt độ tại Đại Đồng liên tục xuống thấp, lượng nước thấm này đã đóng băng, tạo nên những khối băng nhỏ treo lơ lửng trên bề mặt tượng.
Ngày 20/11, đại diện khu danh lam thắng cảnh Hang động Vân Cương xác nhận hiện tượng bức tượng xuất hiện băng là có thật. Nhân viên giải thích rằng những trận mưa lớn liên tiếp gần đây khiến đỉnh núi bị thấm nước, dẫn tới rò rỉ xuống các hang động. Đơn vị phụ trách di tích đang theo dõi chặt chẽ và sẽ có biện pháp can thiệp khi cần thiết.
Trước đó, chiều 19/11, phóng viên liên hệ với cư dân mạng đăng video để xác minh. Người này cho biết vào thời điểm ghi hình, nhiệt độ tại khu vực dao động ở mức rất thấp. Theo dự báo thời tiết, ngày 19/11 Đại Đồng ghi nhận mức nhiệt -10°C, và -9°C vào ngày 20/11. Dự kiến trong tuần tiếp theo, nền nhiệt thấp nhất tại địa phương vẫn duy trì dưới 0°C, làm tăng khả năng hình thành băng trong lòng hang.
Thực tế, tình trạng rò rỉ nước và phong hóa từ lâu đã là thách thức lớn đối với công tác bảo tồn các hang động cổ. Tạp chí Outlook Weekly nhận định quá trình bảo vệ Hang động Vân Cương hiện đã chuyển dần sang hướng chủ động, dựa trên nghiên cứu và phòng ngừa. Dù vậy, các yếu tố tự nhiên như biến đổi khí hậu, mưa lớn cực đoan và lưu lượng khách tăng cao vẫn tạo thêm áp lực cho di sản nghìn năm tuổi.
Để ứng phó, hệ thống giám sát ba chiều bao phủ bảy phương diện từ kết cấu hang động, độ ẩm, nhiệt độ đến môi trường vi mô đã được thiết lập. Đây được xem là bước tiến quan trọng nhằm kịp thời phát hiện những biến động bất thường, đặc biệt trong mùa mưa hoặc thời điểm thời tiết khắc nghiệt.
Hang động Vân Cương được đánh giá là một trong ba quần thể hang đá lớn nhất Trung Quốc, cùng với Long Môn và Mạc Cao. Nằm trên sườn núi Ngô Châu, cách trung tâm Đại Đồng khoảng 16 km, cụm hang được xây dựng từ thời Bắc Ngụy cách nay khoảng 1.600 năm. Quần thể này gồm 254 hang lớn nhỏ, 45 hang chính và hơn 59.000 bức tượng, minh chứng cho đỉnh cao nghệ thuật Phật giáo và trình độ điêu khắc đá thế kỷ thứ V.
Năm 1961, Hang động Vân Cương được công nhận là di tích văn hóa cấp quốc gia. Đến năm 2001, UNESCO ghi danh nơi đây vào danh sách Di sản Thế giới, khẳng định giá trị nổi bật toàn cầu của cụm công trình. Từ năm 2007, Vân Cương trở thành điểm du lịch cấp 5A, hạng cao nhất trong hệ thống đánh giá danh lam thắng cảnh của Trung Quốc.
Sự cố “tượng Phật bị sổ mũi” gây xôn xao lần này, dù mang tính chất thời tiết và không gây ảnh hưởng nghiêm trọng, vẫn cho thấy những thách thức lớn trong việc gìn giữ một di sản cổ khổng lồ nằm lộ thiên giữa điều kiện tự nhiên khắc nghiệt. Ban quản lý khẳng định sẽ tiếp tục tăng cường giám sát và triển khai các biện pháp bảo vệ cần thiết, nhằm đảm bảo an toàn cho một trong những kho báu văn hóa quan trọng nhất của Trung Quốc.