Một trong những câu chuyện liên quan đến Chu Đệ là câu đối “đăng minh nguyệt minh, đăng nguyệt trưởng minh”, vị tú tài đối được câu sau liền được phong làm Trạng Nguyên.
Trong lịch sử, vô số các nhà văn, nhà thơ đã tạo ra những tác phẩm thơ ca đỉnh cao nhờ tài năng của họ, để lại những bài thơ nổi tiếng, giúp thế hệ sau hiểu về tình hình xã hội và tâm hồn con người trong thời đại đó thông qua bút tích của họ. Tuy nhiên, thế hệ sau cũng có cái nhìn và đánh giá riêng, chỉ có những tác phẩm thực sự xuất sắc mới có thể tồn tại qua hàng ngàn năm mà không bị quên lãng. Trong thời nhà Minh, dưới sự thống trị của Minh Thành Tổ Chu Đệ cũng là một giai đoạn phát triển thịnh vượng trong văn hóa trong lịch sử Trung Quốc.
Sự quan tâm của Chu Đệ đối với văn hóa đã làm cho kinh thành thời đó trở thành trung tâm giao lưu văn hóa, đồng thời giúp cho một số nền văn hóa truyền thống của Trung Quốc tiếp tục truyền thừa và phát triển. Một trong những câu chuyện liên quan đến Chu Đệ là câu đối “đăng minh nguyệt minh, đăng nguyệt trưởng minh”, vị tú tài đối được câu sau liền được phong làm Trạng Nguyên.
Tương truyền vào ngày Tết Nguyên tiêu năm nọ, Chu Đệ mang theo một số người lính và cải trang thành thường dân đi du ngoạn. Bên ngoài cung điện, dân chúng tấp nập đi lại, khắp nơi tràn ngập ánh đèn sáng lung linh, tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp và hoành tráng. Đã lâu Chu Đệ không được ra ngoài thư giãn, ông cảm thấy phấn khích vô cùng. Khi đang đi loanh quanh, ông nhìn thấy một vị tú tài đang tham gia đối chữ đèn lồng. Chu Đệ thú vị đến gần và hai người cùng tham gia cuộc thi, cười đùa vui vẻ trong không khí lễ hội.
Chu Đệ thấy người tú tài này rất giỏi văn chương, nảy sinh ý định thử thách, nếu thành công thì có thể phong chức cho vị tú tài để anh ta để phục vụ quốc gia. Suy nghĩ một lúc, nhìn khắp nơi đèn sáng rạng ngời, ông nảy ra ý tưởng và đọc câu đối: “Đăng minh nguyệt minh, đăng nguyệt trưởng minh, Đại Minh giang sơn nhất thống.”
Lúc này là tết Nguyên Tiêu, chính là thời điểm đèn đuốc sáng trưng, câu đối đầu tiên của Chu Đệ mượn phong cảnh uy nghiêm sâu sắc, mang tính phức tạp. Dựa vào câu đối trên của Chu Đệ, vị tú tài suy tư một lúc, nhìn đám đông xung quanh, ai nấy đều mỉm cười, người lớn và trẻ em đang đoán câu đối đèn lồng, chiêm ngưỡng những chiếc đèn lồng nhiều màu sắc. Cuối cùng, anh đọc câu đối thứ hai: “Quân nhạc dân nhạc, quân dân đồng nhạc, Vĩnh Nhạc thiên tử vạn niên”.
Vị tú tài này không rõ là cố ý hay vô ý, đối chữ một cách tinh tế và hoàn hảo. Trong câu thơ của Chu Đệ có ba chữ “明” (minh), trong câu thơ của vị tú tài có ba chữ “乐” (lạc), trong câu thơ của Chu Đệ có chứa tên quốc gia “大明” (Đại Minh), trong câu thơ của vị tú tài cũng có chứa niên hiệu “永乐” (Vĩnh Lạc), và trong câu thơ của Chu Đệ có số “一” (một, nhất) thì trong câu thơ của người học giả có số “万” (vạn). Cả hai câu đều rất cân đối, có thể coi là một tác phẩm kinh “thiên cổ tuyệt đối”.
Sau khi nghe xong, Chu Đệ rất ngưỡng mộ và cho rằng câu đối của người tú tài này không chỉ thể hiện tài năng văn chương mà còn phản ánh học thức của anh ta. Do đó, Chu Đệ quyết định phong anh làm Trạng Nguyên.
Vietbf @ Sưu tầm