Vị gừng nồng ấm trong các món quà vặt nổi tiếng sẽ xua tan cái rét cắt da cắt thịt của tháng Chạp Hà Nội.

"Muối ba năm muối đương còn mặn
Gừng chín tháng gừng vẫn còn cay..."

Đã đi vào ca dao, gừng là một sản vật đã trở nên gắn bó và ghi dấu ấn trong đời sống vật chất, tinh thần của người Việt từ nhiều đời nay. Theo quan niệm dân gian, gừng có vị cay, tính ấm và là một vị thuốc có tác dụng chống lạnh và phòng chống cảm cúm trong mùa đông.

Trong văn hóa ẩm thực, gừng là một hương vị không thể thiếu trong nhiều món ăn, đồng thời là một hương vị đặc trưng trong nhiều món quà vặt mùa đông ở Hà Nội. Thưởng thức những món ăn này vào một ngày tháng Chạp, thực khách sẽ cảm thấy cái rét buốt như biến tan biến trong chốc lát, nhường chỗ cái cay, thơm, nồng ấm…

Một số ghi nhận của Đất Việt:

Bánh trôi tàu là một món ăn rất đặc trưng vào mùa đông ở Hà Nội.

Món ăn này thường gồm 2 viên bánh làm bằng bột nếp, một viên bánh nhân đậu xanh, một viên nhân vừng đen, dầm trong một bát nước sóng sánh, nóng hổi và thơm phức mùi gừng. Mỗi bát bánh trôi tàu còn có thể có thêm ít nước cốt dừa và lạc. Ở Hà Nội, một số hàng bánh trôi tàu ngon nằm ở các phố Hàng Giày, Bạch Mai, cuối phố Quán Thánh.

Là một trong những đặc sản của phố Hàng Đường, ô mai mơ gừng là một món quà vặt đơn giản nhưng có thể làm nhiều người… tứa nước miếng khi nghĩ tới. Vị cay của gừng, vị chua của mơ quyện lại với nhau có vẻ gay gắt, tê tái, nhưng dư vị cuối cùng để lại nơi đầu lưỡi lại là một vị ngọt âm ỉ. Ngoài ô mai mơ gừng, phố Hàng Đường còn nhiều món khác như ô mai sấu gừng, mứt gừng…

Thường được làm vào bữa cơm tất niên, chè con ong rất quen thuộc với người Hà Nội vào dịp Tết. Món ăn này trông hơi giống xôi nhưng quánh hơn, có màu nâu với nguyên liệu chính là gạo nếp, gừng, mật ong, mật mía và thường phủ thêm vừng. Khi ăn chè con ong dẻo quánh, ngọt lịm vị mật và cay nồng hương gừng. Có thể tìm mua chè con ong tại các khu chợ hay các cửa hàng trên phố Gia Ngư, phố Đại La.

Trông giống như cháo đặc nhưng có màu vàng sánh, nguyên liệu chính của chè bà cốt là gạo nếp, mật và gừng. Khi ăn chè có vị ngọt và vị cay nhè nhẹ của gừng tươi. Chè bà cốt đặc biệt thơm ngon khi ăn nóng cùng xôi vò. Có thể thưởng thức món chè bà Cốt tại các hàng chè ở phố Hàng Cân, Hàng Điếu, Ngô Thì Nhậm...

Chè lam - món quà quen thuộc của người Hà Nội xưa là tổng hòa của rất nhiều hương vị khác nhau như vị thơm cửa bột nếp cái hoa vàng, vì ngọt của mật mía, vị bùi của lạc và không thể thiếu vị cay nồng của gừng. Hương vị của chè lam còn tăng lên khi nhâm nhi cùng nước chè xanh. Chè lam nổi tiếng nhất là ở đất Thạch Xá (Thạch Thất, Hà Nội), nhưng trong khu vực nội thành cũng có nhiều nơi làm chè lam khá khon, như các cửa hiệu ở phố Hàng Đường, Hàng Điếu, Ngõ Gạch.

Trời càng lạnh thì đĩa ốc luộc bốc khói nghi ngút cùng bát nước chấm mắm gừng lại càng trở nên hấp dẫn. Có thể nói linh hồn của món ốc luộc Hà Nội chính là bát nước chấm. Ốc thì ở đâu cũng như nhau, các quầy hàng ốc luộc “ăn thua” với nhau chủ yếu là ở bí quyết pha chế nước chấm riêng của mình. Khi kết thúc đĩa ốc, thực khách thường chan thêm nước ốc vào bát nước chấm và xì xụp húp đến cạn. Ở Hà Nội, các hàng ốc luộc xuất hiện ở rất nhiều nơi, nhưng được biết đến nhiều là ở phố Hàng Bạc, Đinh Liệt…

Hồng Quân
(Đất Việt)