Anh trai tôi và cuộc chiến tranh biên giới



Chiều tối nay về nhà ông anh cả để ăn cúng rằm tháng giêng, có lúc ngồi lai rai lại nói đến cuộc chiến tranh biên giới. Ông anh tôi không tham gia cuộc chiến này ngay từ đầu tháng 2.1979 mà mãi đến năm 1981 mới đủ tuổi vào lính nhưng những gì ông anh tôi trải nghiệm cũng khá buồn.

Khi anh tôi vào lính, tôi mới có 6 tuổi. Nhưng quả thật, tôi có một trí nhớ rất tốt, kể từ khi còn bé nên đến giờ còn nhớ được rất nhiều chuyện xảy ra hồi đó. Với lại, sau này lớn lên, ông anh cũng hay kể lại, kể mãi thì tôi lại càng nhớ, ăn sâu vào đầu óc. Hơn nữa, óc trẻ con còn chưa có gì mấy nên nhớ sâu cũng phải. Nhưng nhớ lại, đến giờ tôi vẫn cảm thấy, cuộc chiến tranh này cũng khá dai dẳng, khốc liệt chứ không phải ngắn ngày, chỉ 1 tháng-trong tháng 2.1979 như nhiều người nói.
Trước và trong thời gian anh tôi đi lính, tôi nhớ mình luôn cảm thấy chiến tranh ở đâu đó rất gần. Nhà tôi ở ven một cánh đồng ngay ngã 3 cầu chui Gia Lâm (nay gọi là Long Biên). Ngày xưa, thời điểm chiến tranh xảy ra, tôi hay cùng bọn trẻ hàng xóm đứng ở bờ mương trông ra đường sắt từ Hải Phòng chạy qua cầu Chui và những con tàu chạy từ ga Gia Lâm lên Lạng Sơn để đếm xem mỗi ngày, mỗi chuyến tàu, đoàn tàu vận tải đó chở bao nhiêu xe tăng, pháo...Thường thì xe tăng, pháo hạng nặng hay được phủ bạt nhưng nhiều khi, chẳng phủ gì, có thể thấy có những khâu pháo nhỏ thôi nhưng cũng có những khẩu rất lớn, nòng dài ngoẵng. Có những khẩu pháo ngắn 4 nòng,8 nòng, 16 nòng...mà bọn tôi cứ cá với nhau đó có phải là pháo cachiusa do Liên Xô viện trợ hay không, nó có thể ghép với nhau thành môt khẩu 40 nòng ấy chứ... Nhưng trông thật hùng tráng. Có rất nhiều xe tăng, thậm chí còn mới không biết được chuyển từ đâu tới. Nhưng cũng nhiều khi pháo, xe tăng được chuyển theo đường bộ. Những xung đột ở biên giới thời điểm nào nóng, lạnh có thể căn cứ vào số xe, pháo đó mà đoán. Nhưng bọn tôi, mỗi khi trông những đoàn tàu ấy chở pháo , chở xe tăng đi, trong lòng cũng cảm thấy ấm áp là quân ta có rất nhiều vũ khí hiện đại, đang thắng đến nơi.
Nhà tôi, tính theo đường chim bay, cũng chỉ cách sân bay quân sự Gia Lâm độ 500-700 m là cùng. Dạo ấy, rất nhiều ngày, người ta luyện tập máy bay lên xuống. Từng cặp Mic 21 trắng xoá cứ đuổi nhau, quần thảo trên bầu trời, gầm rú đinh tai nhức óc. Nhưng bọn trẻ chúng tôi lại thấy rất vui. Có những chiếc máy bay rất lớn, sơn màu loang lổ, có lẽ lấy được từ thời Mỹ Nguỵ để lại, chở quân ra Bắc. Trên cánh đồng trước mặt nhà tôi, hồi chiến tranh chống Mỹ, máy bay Mỹ ném bom (sân bay) bị trượt, rớt xuống cánh đồng rất nhiều, tạo lên nhiều hố bom lớn. Ngay trên các con mương, hồi đó vẫn còn những hầm trú ẩn bằng tre, đất. Cho nên, sống trong khung cảnh ấy, mới lớn lên đúng vào những năm tháng xảy ra cuộc chiến với Trung Quốc, tuy còn bé nhưng cảm giác của tôi rất rõ rệt. Có lúc thì thấy thích thú nhưng nhiều lúc thấy sợ hãi. Mỗi khi thấy những người thương binh khập khênh chân có chân không về làng, mà trước đó họ còn nguyên chân tay, khoẻ mạnh lúc ra đi thì trong lòng cảm thấy rất hoang mang.

Ông anh tôi thì có một sự cố trong cuộc chiến ấy. Vào lính năm 1981, ông được đưa ngay lên Lạng Sơn, ở đó cũng mất độ hơn 1 năm. Thỉnh thoảng anh tôi có về, kể việc tham gia chiến đấu thì về cơ bản, thời điểm đó ở Lạng Sơn, đánh nhau chủ yếu mang tính khiêu khích, cầm cự. Lúc thì quân Tàu đem di dời cột mốc sang bên ta, ta lại phải ủi lại. Rồi cũng thỉnh thoảng có những trận đánh làm một số người chết, bị thương. Quân Tàu thì theo anh tôi, bắn pháo rất giỏi. Khi quân mình bắn pháo, nó rất nhanh xác định vị trí, phản pháo lại, bắn toác nòng pháo của quân ta ngay. Quân ta thì bắn súng, nhất là bắn tỉa giỏi hơn, lính thiện chiễn hơn. Tuy nhiên, cũng có những vụ nghe anh tôi kể, buồn cười chết. Ví dụ như là quân 2 bên đều đào hầm, hào cầm cự với nhau. Đôi khi lính 2 bên gần nhau đến nỗi còn trêu nhau, ném bánh kẹo, thuốc lá cho nhau ăn, hút. Vì cũng toàn thanh niên trạc tuổi nhau, tự nhiên bị bắt đi lính chứ vốn chẳng thích giết chóc nhau gì. Nhưng cũng có khi nghịch ngợm, đem nhau ra làm bia bắn chơi cho vui. Rồi thấy đồng đội có ai chết, bị thương thì điên lên, lại xả súng bắn nhau tơi bời. Có lần, có ông cùng trung đội anh tôi đang ăn cơm trưa. Chú này hay thò đầu ra cửa hầm ngắm trời, ngắm đất. Có hôm, chú mới nhô đầu ra, mấy thằng lính tàu thách đố nhau, một thằng lấy súng ra nhắm bắn, đúng lúc anh lính Việt Nam há mồm nhai cơm, bắn đòm một phát xuyên từ má nọ sang má kia, làm anh này bị gẫy mất mấy cái răng mà không đụng lưỡi. Bọn lính tàu cười ré lên. Mấy anh lính Việt Nam vội vàng bê bạn vào hầm cấp cứu. Sau chú này về, có một kỷ niệm chiến tranh mãi không quên là 2 vết sẹo rất cân xứng ơ 2 bên má và một hàm răng lưa thưa.

Cũng có lần anh tôi kể cả đơn vị quây bắt một em thám báo người tàu. Cô này mặc quần áo đen, mặt mũi (bị rớt khăn Ninja bịt mặt), rất xinh đẹp nhưng cực kỳ giỏi võ, đánh gục hết chàng lính việt Nam này đến chàng khác. Anh tôi cũng bị một cước xưng vù mặt mũi, được đơn vị cho về nghỉ phép 2 tuần dưỡng thương. Nhưng quây bắt một lúc, có một anh lính đơn vị khác nghe tin, chạy đến, lao vào đánh nhau với nữ thám báo. Anh này cũng giỏi võ, chỉ vài đòn, đánh gục cô kia. Cô này bị văng mất con dao găm 2 lưỡi, anh tôi nhặt được. Sau này về, ông chơi chán chê rồi cho tôi. Con dao này rất là đẹp, nhọn, sắc, có rãnh thoát máu, 2 lưỡi rất sắc, gọt bút chì cứ gọi là thôi rồi. Sau tôi đi chơi trên chùa Trầm. Mang con dao vào hầm để khắc tên lên vách đá, bị bọn bảo vệ thu bố mất. Tiếc hùi hụi mấy năm trời. Đó cũng là một kỷ niệm chiến tranh của anh tôi mà tôi may mắn được sờ mó một thời gian.

Cũng có lần, sau này anh tôi kể, quân mình có những đơn vị lính đặc công rất giỏi. Có anh ở làng bên vào sâu trong đất Tàu, cài mìn ở một loạt các kho chứa vũ khí, quân trang,quân dụng rât lớn của họ ở khu vực gần biên giới trở về mà không bị phát hiện. Nhưng cấp chỉ huy cao hơn sau đó lại thay đổi quan điểm, không muốn vì những vụ nổ mìn ấy mà làm cho cuộc chiến dữ dội hơn nên yêu cầu đặc công quay lại gỡ mìn. Gỡ hết xong lại về, ra vào như chỗ không người.
Rồi có lần anh tôi kể, có lần, quân Trung Quốc đánh nhau lớn với quân ta, tràn quân qua sông,suối nào đó, bên ta dòng dây điện xuống, lính Tàu đang qua sông chết đông đặc cả lại như đàn nhái cho vào nồi nấu cám lợn...Anh lính nghĩ ra mưu ấy được thưởng huân chương.

Ấy là những câu chuyện hồi nhỏ chúng tôi thấy hết sức thú vị. Có những chuyện kinh khủng hơn, không muốn cho trẻ con nghe thì anh tôi hay kể riêng với anh trai kế của tôi, lúc đó cũng đã 15-16 tuổi về những chuyện 2 bên bắt được tù binh thì xử lý thế nào, chuyện lính tàu dùng dao quắm chém dân thế nào...Tôi thường cứ nắm giả vờ ngủ nhưng nghe được hết. Tôi nghĩ là anh tôi không kể sai vì ông ấy hầu như không biết bịa chuyện. Tính nết ông ấy thật thà như một khúc gỗ. Trong cách nói của anh tôi thì có vẻ như quân đội Việt Nam bị bất ngờ một thời gian đầu nên có những bất lợi nhưng sau này, phía Trung Quốc, lính bên đó to ra phải chờn, sợ vì qua những trận đánh lớn, nhỏ, lính Việt Nam thể hiện tính kỷ luật, chiến đấu cao hơn hẳn, máu chiến hơn, tác chiến linh hoạt và vũ khí cũng không tệ. Trung Quốc thời đó ngoài giỏi bắn pháo còn thì các thứ khác đều dở, hành quân chậm chạp, vẫn quen với kiểu chiến thuật biển người...Đánh nhau có khi vẫn hay dùng dao quắm.

Tham gia chiến đấu ở đó một thời gian, năm 1982, một hôm được anh bạn trên mặt trận Vị Xuyên thông báo: bên mày (anh tôi thuộc quân đoàn 14) sẽ phải chuyển quân lên đây đấy. Anh tôi sợ quá, chuồn một mạch về nhà vì vốn nghe, đó là những cối xay thịt, rất ít người về lành lặn. Ngay hôm sau vệ binh đã tìm đến xã thì anh tôi nghe phong phanh, sợ quá đã lại trở về Lạng Sơn nhưng trốn trong một hang đá nào đó. Sau ông anh tôi kể là trốn trong đó một số tuần, ra ngoài đầu tóc, người ngợm trông như vượn. Ba tôi đã phải bán nguyên một đàn vịt để lên tận Lạng Sơn, dấm dúi, nói với thủ trưởng đơn vị để anh tôi chỉ bị kỷ luật ở mức thấp nhất. Tội của anh tôi thì rõ là đào ngũ rồi. Trong chiến tranh tội này bị xử rất nặng. Cùng đợt đó, đơn vị anh tôi cũng có một số ngườ biết tin phải di chuyển nên cũng trốn chạy. Được biết, sau này người lính báo tin ở Cao Bằng đã phải ra toà án binh, bị giam một thời gian. Sau này ra tù, về nhà bị mắc bệnh gì đó và chết sớm. Anh tôi không có vẻ hối hận gì về vụ đào ngũ ngắn ngày đấy lắm vì nghe đâu, đợt đó, rất những người lính chuyển sang Cao Bằng chiến đấu bị chết, bị thương rất nhiều. Ngay ở xã tôi hồi đó, cũng có mấy anh bị mất một chân, nửa bàn chân khi chiến đấu ở Cao Bằng. Ba tôi có vẻ rất giận dữ về vụ này, có lần anh tôi về, vác gậy chạy đuổi, đánh cùng đường. Bởi ba tôi tinh thần cách mạng cao lắm. Ông là du kích thứ thiệt, làm trưởng đoàn dân công lớn tên mặt trận Pleicu nhiều năm trong kháng chiến chống Pháp. Mẹ tôi cũng chửi anh tôi mấy trận nhưng có vẻ như trong lòng bà hài lòng với quyết định của ông con cả. Bằng chứng là mọi khi, con cái có tội gì bà mắng, chửi, thậm chí đánh rất dữ đòn nhưng với một tội được cho là rất lớn, xấu hổ với bà con xóm làng lúc ấy thì bà chỉ chửi cho có chửi vậy thôi. Ông anh hai tôi thì bênh ông anh cả ra mặt: bảo rằng, dại gì chết ở một cuộc chiến tranh chẳng ra chiến tranh: nó chỉ là dạng xung đột, quân Tàu cốt xông sang, đánh phá, gây thiệt hại cho Việt Nam rồi rút là chính chứ không phải là cuộc xâm lược chiếm đất đai như cuộc chiến với Pháp, Mỹ đâu ?. Ông anh cả tôi thì tất nhiên đồng tình với lập luận này rồi. Bà chị hai của tôi lại càng đồng ý, có bao nhiêu tiền của do bắt cua, mò ốc..dành dụm được, mỗi khi anh tôi về đều dấm dúi mẹ đem cho anh hết. sau này vẫn kể, ông anh xấu tính,suốt ngày về dụ dỗ, lấy hết tiền của em. Nhưng tôi nhớ, ngay cả bà con làng xóm hồi đó cũng chẳng buồn chê bai gì nhà tôi. Tôi có cảm nhận rất rõ là lúc đó, dân tình đã chán ngấy chiến tranh rồi, chỉ muốn bình yên để được. sống, dù lúc đó, phần lớn mọi nhà đều còn rất nghèo khổ, túng bấn. Tôi cũng chẳng thấy việc anh tôi trốn đơn vị có gì xấu lắm vì chỉ có một lúc sợ hãi thế thôi chứ về cơ bản, ông ấy cũng tham gia gần như đầy đủ cuộc chiến trong suốt 3 năm nghĩa vụ của mình. May mà không bị vết thương nào nặng.

Ông anh rể tôi, cũng là một sĩ quan cấp hàm khá trong quân đội, trong buổi nhậu chiều nay cũng có nói là thực chất đó là cuộc chiến tranh phá hoại. Cả 2 phía còn chưa dùng tới những lại vũ khí đặc biệt, có khả năng sát thương ở qui mô lớn...

Thế đấy, chiến tranh biên giới trong ký ức của tôi nó như vậy. Sau này lớn lên, đọc nhiều tài liệu, bài vở về chiến tranh năm 79 thì suy nghĩ cũng có khác đi nhiều nhưng những gì tôi đã cảm thấy, đã nhớ, đã biết về cuộc chiến này đến h vẫn khá đậm nét. Và mỗi khi, có nghe ai đó nói, viết về chiến tranh 79, tự nhiên thấy tò mò, lại đọc, lại nghe...xem điều họ nói, họ viết có khác với gì mình thấy hồi nhỏ không. Quả là chỗ này, chỗ kia nói nó không đúng với như mình thấy hồi những năm còn nhỏ thật.

..Viết đến đây, mỏi quá, chán rôì, tạm nghỉ, lần khác viết tiếp, sửa tiếp...Hê hê.

http://vn.360plus.yahoo.com/quan5791/article?mid=817