Sách 'Boat People,' từ một người đi đắp mộ thuyền nhân
WESTMINSTER (NV) - Cô đọng, thân t́nh, gần gũi, và trĩu nặng cảm xúc.
“Tôi rất vui khi thấy cuốn sách được xuất bản, v́ như vậy th́ sự hy sinh của 13 người bạn tôi không bị trở nên vô nghĩa.” Tiến Sĩ Keith Collins (trái) chia sẻ với Người Việt trong buổi ra mắt cuốn sách Boat People tại pḥng sinh hoạt nhật báo Người Việt.” (H́nh: Dan Huynh/Người Việt)
Đó là không khí của buổi ra mắt cuốn sách “Boat People: Personal Stories from the Vietnamese Exodus 1975-1996” (“Thuyền Nhân: Những câu chuyện cá nhân trong hành tŕnh tỵ nạn 1975 đến 1996”), tại pḥng sinh hoạt nhật báo Người Việt, vào khoảng 4 giờ chiều Thứ Sáu, ngày 11 tháng 2 vừa qua.
Hơn 250 trang, viết bằng Anh ngữ, “Thuyền Nhân” vừa là một cuốn sách ghi nhận sự kiện, mà cũng là một tài liệu lịch sử, ở một khía cạnh khác, lại là một tác phẩm nghệ thuật. “Thuyền Nhân” chứa đựng hơn 200 h́nh ảnh, đa số h́nh màu, chưa bao giờ được phổ biến. “Thuyền Nhân” c̣n là một pho tài liệu, thủ bút, nhật kư, thư từ, điện tín và chuyện kể của 38 người trực tiếp tham dự vào cuộc di tản khổng lồ diễn ra cách đây gần 30 năm.
Cuốn sách là tích lũy trí tuệ sau nhiều năm tác giả Carina Hoàng, làm việc bằng tay chân, đi t́m và xây lại những ngôi mộ thuyền nhân bỏ hoang trên các ḥn đảo hoang vu vùng Đông Nam Á.
Chưa đến giờ khai mạc, bà Carina Hoàng đă tíu tít vừa đón chào khách vừa bận rộn kư tên.
Mỗi người một tâm trạng, người tham dự đến đó không để chỉ mua sách, mà c̣n để ủng hộ người chủ biên, để sống lại biến cố lịch sử của Việt Nam vào tháng 4 năm 1975, một biến cố đă tạo nên hai chữ “Boat People,” để t́m hiểu về chiến tranh Việt Nam, hay cũng có thể để t́m tung tích người thân đă từ lâu thất lạc.
Như cụ bà Đặng Thị Thu Ba, năm nay đă hơn 60 tuổi, nhưng vẫn c̣n khắc khoải đi t́m ba người con ở tuổi từ 18 đến 20, vượt biên từ năm 81, 82 và cho đến giờ vẫn bặt tin.
Với những giọt nước mắt cố nén lại cho khỏi trào ra và hai bàn tay lần giở từng trang sách, bà tâm sự “giờ th́ tôi chỉ mong là qua cuốn sách này t́m được tăm hơi về mộ phần của các con.”
Sở dĩ cụ Thu Ba nói như vậy, là v́ cụ biết là ngoài việc soạn cuốn sách Thuyền Nhân, bà Carina Hoàng c̣n từng tổ chức bao chuyến đi về những hoang đảo ở Malaysia và Indonesia để giúp mọi người t́m mộ người thân là những thuyền nhân đă bỏ ḿnh trên đường tị nạn.
Cũng có mặt trong buổi ra mắt sách là thân phụ của bà Carina Hoàng, một cựu chiến binh trong quân đội VNCH, đă bị tù 14 năm sau biến cố 30 tháng 4, và ông SàiG̣n Hoàng, người em trai đă cùng Carina Hoàng vượt biên vào năm 1979.
Ông Phan Nhật Dũng, một người nhờ website của bà Carina Hoàng mà t́m ra được ngôi mộ của mẹ đă bỏ ḿnh trên một ḥn đảo ở Indonesia cách đây hơn 31 năm, đến để “vừa mua sách, vừa ủng hộ và cám ơn chị Carina.”
“Giờ th́ tôi chỉ mong là qua cuốn sách này t́m được tăm hơi về mộ phần của các con.” Cụ bà Đặng Thị Thu Ba chia sẻ tâm sự trong buổi ra mắt cuốn sách Boat People tại pḥng sinh hoạt nhật báo Người Việt.” (H́nh: Dan Huynh/Người Việt)
C̣n Tiến Sĩ Keith Collins, một giảng sư về môn cuộc chiến Việt Nam tại trường đại học Cal State Long Beach th́ cho phóng viên Người Việt biết ông đến để “ủng hộ cuốn sách,” v́ “tôi có 13 người bạn đă bỏ ḿnh trong cuộc chiến Việt Nam,” và tâm sự rằng ông rất vui khi thấy cuốn sách được xuất bản, v́ như vậy th́ sự “hy sinh của 13 người bạn tôi không trở nên vô nghĩa.”
Không khí trong pḥng trở nên trĩu nặng và nhiều người nước mắt đỏ hoe khi bà Carina Hoàng chiếu một slide show, trong đó có nhiều h́nh ảnh thương tâm của cuộc di cư vĩ đại bằng thuyền, đă đưa hơn 1 triệu người ra khỏi Việt Nam, và khiến hơn 500 ngàn người tử nạn trước khi đến được bến tự do.
Nhưng người ta thực sự rơi nước mắt khi ông Mai Lộc, một nhân chứng đă kể lại hành tŕnh vượt biển của ḿnh trong cuốn sách.
Lời phát biểu nghẹn ngào của ông Nguyễn Xuân Nghĩa, một nhà báo nổi tiếng với những bài phân tích kinh tế khô khan, đă làm những người quen biết ông ngạc nhiên và xúc động theo.
Cảm xúc về một biến cố bi ai chung là những ǵ rất dễ lây lan.
Có lúc cả pḥng chợt rơi vào một khoảnh khác yên lặng của hoài niệm.
Lúc khác hầu như tất cả mọi cử tọa đều nh́n bà Carina Hoàng bằng ánh mắt quư mến như thầm cảm ơn bà đă bỏ công soạn một cuốn sách, mà họ cho là có giá trị trong việc đóng góp cho pho tài liệu lịch sử cho mai hậu.
Thế nhưng trong phần trao đổi giữa độc giả và soạn giả, câu hỏi của một người đàn bà trong cử tọa đă thay đổi không khí của cuộc gặp gỡ.
Bằng một giọng nói to, vị nữ độc giả cho biết là theo một bài báo của tờ báo điện tử Vietnamnet, th́ bà Carina Hoàng đă về Việt Nam và làm việc ở đó 8 năm, cũng như đă mở một công ty riêng, và cổ xúy việc các công ty có vốn 100% của ngoại kiều tại Việt Nam.
“Nhà phân tích kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa phát biểu cảm tưởng trong buổi ra mắt cuốn sách Boat People tại pḥng sinh hoạt nhật báo Người Việt.” (H́nh: Dan Huynh/Người Việt)
Vị nữ độc giả đặt vấn đề: “Với một người đă về Việt Nam làm ăn th́ việc bỏ tiền ra làm cuốn sách Boat People có mâu thuẫn không?”
Bà cũng tỏ ra nghi ngờ là mục đích của bà Carina Hoàng khi soạn cuốn sách Boat People là “để làm tiền” chứ không phải để ghi lại lịch sử cho những thế hệ sau, như bà Carina Hoàng chia sẻ.
Đáp lời vị nữ độc giả, bà Carina Hoàng cho biết bà có theo một công ty Hoa Kỳ về Việt Nam làm việc, sau đó bà lập một công ty để huấn luyện về an toàn cho trẻ em.
Bà Carina Hoàng xác định là việc bà mở công ty tại Việt Nam không mâu thuẫn ǵ với nhau.
“Tôi không ủng hộ ǵ chính quyền CSVN, nhưng tôi thương người dân Việt Nam. Tôi là một thuyền nhân và suốt đời sẽ là một thuyền nhân.” Bà Carina Hoàng nói.
Cử tọa có người vỗ tay trước câu trả lời của bà.
Một vị nữ độc giả khác đặt câu hỏi là “tại sao một cuốn sách viết về thuyền nhân lại nhắc đến chuyện Mỹ Lai?”
Không những chỉ đặt câu hỏi, vị nữ độc giả này c̣n cho rằng ḿnh đă “bị lừa” và lúc mới cầm cuốn sách th́ rất “hân hoan” nhưng khi biết sự kiện Mỹ Lai được liệt kê trong cuốn th́ bà cảm thấy “vô cùng thất vọng.”
Biến cố Mỹ Lai (một số binh sĩ Hoa Kỳ giết trẻ em ở làng Mỹ Lai vào năm 1968) được liệt kê trong phần “thứ tự thời gian” về cuộc chiến Việt Nam trong phần cuối của cuốn sách.
Trước không khí chợt trở nên căng thẳng, ông Nguyễn Xuân Nghĩa phát biểu ư kiến của ông “là hăy nh́n vào tổng thể của cuốn sách,” và nghĩ đến nỗ lực nhiều năm để thu góp dữ liệu về cuộc di tản khổng lồ của người tị nạn cộng sản và “đánh giá cuốn sách một cách công tâm” thay v́ “chú trọng vào những chi tiết nhỏ.”
“V́ như vậy th́ người Việt tị nạn chúng ta cho đến giờ này cũng c̣n đang bị Cộng Sản đuổi theo.” Ông nói.
Lại có những tiếng vỗ tay ủng hộ lời phát biểu.
Ngay sau đó, giờ giải lao đă đến để xoa dịu những phút căng thẳng.
Sau đó mọi người tiếp tục xúm lại để tṛ chuyện với bà Carina Hoàng để mua sách, hay chờ chữ kư.
Một người đến tham dự chia sẻ với phóng viên nhật báo Người Việt: “Thật là một buổi ra mắt sách đầy cảm tính. Những ǵ xảy ra hôm nay cho thấy vết thương trong ḷng người Việt tị nạn đến nay vẫn chưa lành.”
Hà Giang/Người Việt