“Geronimo EKIA” là mật mã mà đội đặc nhiệm Mỹ gửi về khi Osama bin Laden bị tiêu diệt. Tuy nhiên, mật mã báo tin mừng này hiện lại gây tranh cãi về phân biệt chủng tộc tại Mỹ.
Chân dung Geronimo chụp năm 1887.
Vào ngày 1/5 (giờ Mỹ), Tổng thống Obama và các phụ tá tại Phòng Tình huống của Nhà Trắng đã được nghe những từ “Chúng tôi đã nhận dạng được Geronimo” và sau đó là “Geronimo EKIA” (EKIA là viết tắt của “enemy killed in action”), có nghĩa là Osama bin Laden đã bị tiêu diệt.
Hiện chưa rõ cơ quan nào trong quân đội hoặc tình báo Mỹ đã quyết định dùng từ “Geronimo” là mật mã chỉ Bin Laden trong vụ đột kích nhằm vào khu nhà tên trùm khủng bố này sống ở Abbottabad, Pakistan hôm thứ hai vừa qua. Nhưng sự lựa chọn đó đã khiến một số người Mỹ bản địa (người Mỹ da đỏ) không thể nào vui mừng trọn vẹn được như những người Mỹ khác.
Vấn đề trên dự kiến được đưa ra bàn thảo tại phiên điều trần vào ngày 5/5 của Ủy ban người da đỏ của Thượng viện Mỹ. Tuy nhiên cuộc điều trần này đã được lên kế hoạch trước khi Bin Laden bị tiêu diệt.
Nhiều giờ sau khi mật mã Geronimo được đăng tải, được biết giới chức Nhà Trắng đã vội vã chỉnh sửa lại thông tin của mình, cho biết từ Geronimo là từ chung chỉ toàn bộ chiến dịch tiêu diệt Bin Laden, chứ không phải chỉ riêng tên trùm khủng bố. Trong lịch sử, mật danh Mỹ sử dụng rất phong phú, mang tính chất từ suồng sã đến miệt thị. Đôi khi chúng cũng phản ánh thái độ của tổ chức dùng nó đối với người được gọi tên.
Ví dụ Giáo hoàng John Paull II được Mật vụ Mỹ gọi là “Halo”. Thượng nghị sỹ Edward Kennedy “béo tốt”, hồng hào được biết đến với cái tên “Sunburn” (Cháy nắng” trong cuộc vận động tranh cử năm 1980. Todd Palin, chồng của ứng viên phó tổng thống đảng Cộng hòa Sarah Palin, được Mật vụ Mỹ gọi là “Thợ khoan”.
Câu chuyện về Geronimo
Geronimo trong thời gian bị chính phủ Mỹ giam giữ (ảnh chụp năm 1898). Ông đã buộc phải cắt tóc và mặc quần áo "Tây".
Bin Laden và Geronimo đều lẩn trốn được cuộc truy lùng của chính phủ Mỹ trong suốt một thập niên. Tuy nhiên, các nhóm người Mỹ da đỏ cho rằng sự giống nhau của họ chỉ dừng ở đó.
Geronimo là người Chiricahua Apache, đã trở thành anh hùng đối với những người Mỹ da đỏ trong những năm 1800, là biểu tượng cho chủ nghĩa chống thực dân. Ông đã chiến đấu chống quân đội Mexico và Mỹ trong suốt gần 30 năm, phản đối việc tái định cư người da đỏ tới vùng đất dành riêng cho họ. Ông đã thoát khỏi cuộc truy lùng kéo dài hàng thập niên của chính phủ Mỹ, với 5.000 binh sỹ được huy động. Nhưng cuối cùng ông đã đầu hàng vào năm 1886 và vẫn là tù chiến tranh khi chết vào năm 1909.
“Ông là một trong những người sáng suốt nhất, kiên cường nhất và quyết đoán nhất tôi từng gặp”, Tướng Nelson A. Miles, người đã theo đuổi và cuối cùng chấp nhận sự đầu hàng của Geronimo, đã viết như vậy.
Những người Mỹ da đỏ cho rằng liên hệ Geronimo với Bin Laden một lần nữa cho thấy người Mỹ da đỏ không thực sự được chấp nhận trong xã hội Mỹ.
“Ngầm định trong mật mã này là thông điệp: Một chiến binh da đỏ bị liên hệ với chủ nghĩa khủng bố hiện đại và các vụ tấn công khủng bố 11/9”, Lise Balk King viết trên Indian Country Today Media Network.
Ngày nay số người Mỹ da đỏ phục vụ trong quân đội Mỹ lớn hơn tất cả các nhóm sắc tộc khác. Năm 2007, nhóm người này chỉ chiếm 0,7% dân số Mỹ, nhưng lại chiếm 2,7% trong các lực lượng vũ trang.
“Họ để chúng tôi phục vụ đất nước của họ, chết cho họ và rồi họ liên hệ chúng tôi với cái này đây? Tất cả cựu binh da đỏ đều bực mình”, cựu binh Lloyd Goings cho biết trên tờ Native Times.