Cuộc tranh luận về “hát ca khúc đỏ” và Mao Trạch Đông

Hiện nay, chính trường Trung Quốc đang có hai cuộc tranh luận lớn: nên nhìn nhận việc hát ca khúc cách mạng như thế nào, nên đánh giá Mao Trạch Đông như thế nào? Cuộc tranh luận này nổ ra cách Đại hội 18 hơn 1 năm, chính trị ồn ào, hai lực lượng, hai giọng nói vẫn đang đối nghịch. Bí thư Thành uỷ Trung Khánh Bạc Hy Lai đã đề xướng “hát ca khúc đỏ”, tức là lấy việc hát các ca khúc cách mạng làm chính để truyền bá nền văn hoá cách mạng ra cả nước. Truyền hình Trung ương Trung Quốc đã phát sóng tiết mục “chín mươi năm ca khúc cách mạng” trong khung giờ vàng. Ba mươi sáu ca khúc “hát về Trung Quốc” trải qua hơn một năm thu thập, bình chọn, sản xuất (thu âm) cũng đã bắt đầu được các đài truyền hình và đài phát thanh toàn quốc phát đi từ tháng 5/2011. Hầu hết các tác phẩm được chọn đều lấy giai điệu trữ tình, ca ngợi cái đẹp là tiền đề, chẳng hạn như “Tổ quốc tôi”, “Hãy để chúng tôi khua mái chèo”, “Đỏ Mai Tán” “Thêu Cờ Đỏ”… Gần năm mươi ca sỹ nổi tiếng đã bước lên sân khấu tại sân vận động quốc gia “Tổ chim” ở Bắc Kinh cùng hát những bầíht này với hơn một vạn người. Đây được gọi là “Con đường trường chinh mới – tụ hội các các khúc đỏ tại Tổ chim 2011” được tổ chức vào ngày 20/6, đã trở thành điểm sáng trong việc “hát ca khúc đỏ” trên toàn quốc.

Bắt đầu từ tháng 6/2008, Trùng Khánh đã triển khai hoạt động “ca hát tuyên truyền”, tính đến nay đã thực hiện được 181.000 lần hát, tuyên truyền ca khúc đỏ, số lượng người dân tham gia đã vượt hơn 110 triệu lượt người, tổ chức thành công “Nhạc hội ca khúc đỏ Trung Hoa”, tạo ra ảnh hưởng lớn trên toàn quốc. Văn hoá đỏ đã phục hưng ở một số địa phương được gần hai năm, gần đây nhất đã được lưu hành rộng rãi, liên tục và trên một phạm vi lớn, ngay cả những tù nhân cũng buộc phải hát những bài hát cách mạng. Ngày 11/5, Bí thư Uỷ ban chính pháp thành phố Trùng Khánh Lưu Thạch Lỗi đã đến trại giam khu Long Phá khảo sát, trại giáo dưỡng nữ phạm nhân số 2 tỉnh Trùng Khánh, nhà tù Du Đô để nghiên cứu về công tác xâm nhập văn hoá đỏ vào nhà tù. Ông cho biết việc bắt các tù nhân học tập văn hoá đỏ được coi là một căn cứ quan trọng để được xét giảm án. Thú vị ở chỗ, Đài truyền hình Trùng Khánh sau khi chuyển thành “kênh đỏ” thì số lượng người xem giảm sút nghiêm trọng. Theo thống kê về tỷ lệ xem truyền hình của 27 thành phố trên toàn Trung Quốc, Đài truyền hình Trùng Khánh – “kênh đỏ” hàng đầu ở cấp tỉnh – đứng ở vị trí thứ 34; đứng thứ 22 về truyền hình vệ tinh cấp tỉnh, giảm sút nặng nề so với trước khi sửa đổi. Hiện nay, áp lực nội bộ tại tập đoàn phát thanh truyền hình Trùng Khánh hết sức nặng nề: sa thải nhân viên, cắt giảm chi tiêu, trong đó đơn vị chịu tác động đầu tiên là trung tâm quảng cáo truyền hình, đã cắt giảm 20% nhân viên, lương của tập thể tập đoàn cũng giảm sút, tuyến biên tập viên đã cắt giảm 15%. Cao trào của “hát ca khúc đỏ” Trùng Khánh là lần lên Bắc Kinh biểu diễn “cac khúc đỏ” Trùng Khánh vào tháng 6, quy mô lớn chưa từng có, thể hiện sự coi trọng của Trùng Khánh về Hội diễn văn nghệ kỷ niệm 90 năm thành lập Đảng, Trùng Khánh hy vọng nhân cơ hội này để toả sáng ở Bắc Kinh, để nhiều người có thể thực sự được thưởng thức “ca khúc đỏ” của Trùng Khánh. Uỷ viên Bộ chính trị, Bí thư tỉnh uỷ Trùng Khánh Bạc Hy Lai đích thân điều hành buổi hợp xướng đầu tiên tại Bắc KInh vào ngày 11/6 của “Đoàn hồng ca nghìn người” do 14 đoàn ca nhạc Trùng Khánh hợp thành. Đoàn biểu diễn Trùng Khánh đến Bắc Kinh, bốn ngày diễn tám buổi. Đoàn diễn xuất “ca hát tuyên truyền” Trùng Khánh đã biểu diễn tại Cung văn hoá dân tộc (Bắc Kinh), Nhà hát Lớn, Bộ đội pháo binh hai Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc, Nhà hát kịch Triều Dương Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa, Đại Lễ đường nhân dân, Lễ đường Trường Đảng Trung ương, biểu diễn bằng 4 hình thức hát, đọc kinh điển, kể truyện và nói châm ngôn có các tiết mục “Ca ngợi tổ quốc”, “Câu chuyện mùa xuân”, “Bước vào thời đại mới”, “Thanh niên Trung Quốc nói” và diễn giải những câu nói kinh điển của Khổng Tử, Mạnh Tử, Bao Chửng, Lương Khởi Siêu, Tôn Trung Sơn, Mao Trạch Đông, Lôi Phong. Lần này, Bạc Hy Lai đã đích thân đề ra phương án hoạt động và tiết mục cho mỗi lần biểu diễn và dẫn đoàn biểu diễn trong đêm khai mạc. Theo tiết lộ của một quan chức Trùng Khánh, Bạc Hy Lai vốn cho rằng chỉ cần 9 uỷ viên thường trực Bộ Chính trị có mặt tại Bắc Kinh thì đều sẽ đến dự buổi trình diễn. Nhưng không ngờ, trước ngày biểu diễn 10/6, chỉ có Uỷ viên thường trực Bộ Chính trị, Chủ tịch Uỷ ban Chính hiệp toàn quốc Giả Khánh Lâm tiếp đoàn đại biểu Đội hát ca khúc đỏ Trùng Khánh; khi biểu diễn tại Cung văn hoá dân tộc (Bắc Kinh) thì Phó chủ tịch uỷ ban chính hiệp toàn quốc, chủ tịch liên hiệp văn hoá Trung Quốc Tôn Gia Chính đã đến xem trước. Đội hát ca khúc đỏ của thành phố Trùng Khánh đến Hội diễn ở Bắc Kinh bị tiếp đón lạnh nhạt, ở nhiều nơi Bạc Hy Lai xuất hiện đều chỉ có mình ông ta độc diễn, các quan chức Bắc Kinh giống như con cá chép sông, nhưng lại không tâng bốc quan chức cao cấp. Đối với kiểu biểu diễn mang nặng màu sắc hành chính này mà nói, rõ ràng là có chút xấu hổ. Phong trào “hát ca khúc đỏ” bắt nguồn ở Trùng Khánh, cho đến trước ngày 1/7 thì càng được hát vang ở mọi tiểu khu thành phố. Sau khi ĐCS cầm quyền, đã có 3 cao trào hát ca khúc cách mạng. Lần thứ nhất là thời kỳ đại nhảy vọt những năm 50 thế kỷ 20, cho đến giờ vẫn còn lưu lại một bộ phận “ca dao hồng kỳ”, “đội hoa phải đội hoa đỏ, nghe lời phải nghe lời Đảng” cũng ra đời trong thời gian này; lần thứ hai là thời kỳ đại cách mạng văn hoá thập niên 1960, 1970, từ những băng ghi lại lời của Mao Trạch Đông đến thơ ca Tiểu Cận Trang, nông dân không đi làm mà hàng ngày ngồi viết thơ. Lần thứ ba chính là hiện nay, lại một lần nữa “ca khúc đỏ” vang lên sau thời kỳ Đại nhảy vọt và Cách mạng Văn hoá. Bình luận về điều này, nhà bình luận Bắc Kinh Tào Cảnh Hành cho rằng ca hát là sở thích cá nhân, từ nhiều buổi hoà nhạc có thể thấy nhân dân yêu thích ca hát nhưng không phải là hát một loại nhạc, lại còn làm thành cao trào. Sau cao trào lần thứ nhất đã chết đói mất 30 triệu người; đến cao trào lần thứ hai lại đấu tố chết hơn mấy triệu người; lần hát xướng này, chỉ riêng việc phá bỏ di dời cũng đã chết không ít. Nhà sử học Trịnh Ánh Hồng bình luận rằng Trung Quốc thực không ổn định, Trung Quốc thực sự cần sự ổn định, vì thế duy trì ổn định là không sai, nhưng Trung Quốc không ổn định đầu tiên là do nội bộ ĐCS Trung Quốc không ổn định, phong trào hát ca khúc cách mạng chính là biểu hiện cho sự không ổn định của nội bộ và khát vọng về sự ổn định. Việc hát ca khúc cách mạng ở Trùng Khánh đã gây nên trận chiến tranh luận giữa các giới tư tưởng trên chính trường Trùng Khánh, hai trào lưu tư tưởng tả – hữu. Bạc Hy Lai cho rằng “Trùng Khánh hát ca khúc đỏ không phải là phong trào cực tả, chỉ là sự truyền thu tinh thần vĩ đại của dân tộc Trung Hoa, là thái độ trách nhiệm với cả một thế hệ thanh niên”. Nhưng phong trào “hát ca khúc đỏ” của Trùng Khánh đã khiến quê hương của các trang web cánh tả là Bắc Kinh phấn chấn, họ đã nhân đó vẫy cờ hô hào, hàng trăm thành viên của nhóm đã “hành hương” đến thăm quê hương của Trùng Khánh. Ngày 24/3, nhóm này đã tổ chức buổi toạ đàm chuyên đề về “Ý nghĩa hiện thực của tư tưởng Mao Trạch Đông trong xây dựng Đảng” tại Trùng Khánh, do thành viên chủ chốt của nhóm, giáo viên Trương Hùng Lương trường Đại học dân tộc Trung ương thuyết giảng. Sau việc nỳa, bài giản của ông được cư dân mạng – thành viên của nhóm cổ suý rằng “từng câu từng câu là sự thực, có giáo sư Trương, Trung Quốc không thể chết. Đảng cộng sản không thể chết”; “hiện vẫn chưa phát hiện được nhà lý luận nào có trình độ cao hơn Trương Hùng Lương”; “phải giương cao ngọn cờ cách mạng Mao Trạch Đông”, phát động quần chúng nhân dân quyết đấu một phen với phái tư bản. Ngày 28/4, Trương Hùng Lương đã phát biểu trên mạng: phong vân đột biến – Trung Quốc đột nhiên một lần nữa lại phất lên ngọn cờ chính trị Mao Trạch Đông và “cách mạng văn hoá yêu ma”, ông cho rằng “một trận đại sát giới chính trị sắp bắt đầu”. Ngôi sao mới nhất của phái tả là Phó chủ tịch Hội chính hiệp toàn quốc khoá 11, Viện trưởng kiêm Bí thư tổ Đảng Viện khoa học xã hội Trung Quốc Trần Khuê Nguyên. Trong một bài phát biểu tại hội nghị công tác về nghiên cứu lý luận và xây dựng khoa học lý luận chủ nghĩa Mác của Viện khoa học xã hội Trung Quốc có tiêu đề “Tin tưởng vào chủ nghĩa Mác, kiên quyết là người theo chủ nghĩa Mác”, ông đã chỉ ra: “Hệ thống lý luận chủ nghĩa xã hội mang đặc sắc Trung Quốc và chủ nghĩa Mác là cùng một huyết mạch, là xây dựng trên cơ sở tư tưởng chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông nhưng không phải là sửa đổi lề lối, xây dựng khởi đầu mới; “bao dung” không thể được biến thành “thay thế”, nếu chủ nghĩa Mác bị mất ruột, ngầm thay bằng hệ tư tưởng của giai cấp tư sản như “chủ nghĩa xã hội dân chủ”, “chủ nghĩa tự do mới” thì tính chất của Đảng và Nhà nước Trung Quốc sẽ thay đổi, vì thế, cho dù thế nào “bao dung” cũng không trở thành thay thế, không thể vô thức đánh mất đi linh hồn của mình”. Rõ ràng, bài giảng này cũng giống như những lời nói của ông ta trong hai năm gần đây, như là “Tuyệt đối không cho phép giương ngọn cờ cải cách mở cửa để soán đảng đoạt quyền”, “kiên quyết phản đối giá trị phổ quát”, đều nhằm vào một hiện tượng nào đó của xã hội, khá mang tính cụ thể, ông đại diện cho một lực lượng mạnh mẽ.