Sự tóm tắt bao quát nhất cho cảnh trí địa chính trị mới của Á Châu đă không đến từ Hoa Thịnh Đốn hay Bắc Kinh, mà đến từ Canberra. Trong một bài viết dài 74 trang ấn hành năm ngoái, nhan đề “Power Shift: Australia’s Future Betwwen Washington and Beijing” (Sự Chuyển Biến Quyền Lực: Tương Lai Của Úc Đại Lợi Giữa Hoa Thịnh Đốn Và Bắc Kinh), ông Hugh White, giáo sư về chiến lược học tại Đại Học Quốc Gia Úc Đại Lợi, mô tả xứ sở của ông như quyền lực “nguyên trạng” tinh túy – nước nhất quyết mong muốn t́nh trạng tại Á Châu vẫn giữ nguyên như hiện trạng, với Trung Hoa tiếp tục tăng trưởng sao cho Úc Đại Lợi có thể mua bán ngày càng nhiều với nó, trong khi Hoa Kỳ vẫn c̣n là “quyền lực mạnh nhất tại Á Châu”, như thế vẫn c̣n là “kẻ bảo vệ tối hậu” cho Úc Đại Lợi. Nhưng như tác giả White viết, vấn đề ở chỗ cả hai điều này đều không có thể tiếp diễn măi. Á Châu không thể tiếp tục thay đổi kinh tế mà không thay đổi về mặt chính trị và chiến lược; một con vật khổng lồ kinh tế Trung Hoa tự nhiên sẽ không bằng ḷng với vị thể tối cao về quân sự của Hoa Kỳ tại Á Châu.
Trung Hoa muốn ǵ? Tác giả White đưa ra định đề rằng Trung Hoa có thể ao ước tại Á Châu loại đế quốc kiểu mới mà Hoa Kỳ đă kiến tạo tại Tây Bán Cầu một khi Hoa Thịnh Đốn đă giành được sự khống chế Lưu Vực Caribbean (như Bắc Kinh hy vọng nó sẽ chế ngự trên Biển Nam Hải). Đế quốc kiểu mới này, theo cách nói của White, có nghĩa các láng giềng của Hoa Kỳ “ít nhiều có tự do điều hành các xứ sở riêng của chúng”, ngay dù Hoa Thịnh Đốn đă nhấn mạnh rằng các quan điểm của nó sẽ phải được “cứu xét đầy đủ” và ưu tiên trước quan điểm của các cường lực bên ngoài. Vấn đề với mô h́nh này là Nhật Bản, nước có lẽ sẽ không chấp nhận bá quyền của Trung Hoa, dù mềm mỏng đến đâu. Điều đó để lại chỗ cho mô h́nh Hiệp Thương của Âu Châu, trong đó Trung Hoa, Ấn Độ, Nhật Bản, Hoa Kỳ, và có lẽ một hay hai nước khác sẽ ngồi xuống tại bàn quyền lực Á Châu như các kẻ ngang hàng. Nhưng liệu Hoa Kỳ sẽ chấp nhận một vai tṛ khiêm tốn như thế hay không, bởi v́ nó đă liên kết sự thịnh vượng và ổn định của Á Châu với vị thế tối thượng riêng của nó? Tác giả White nêu ư kiến rằng đối diện với quyền lực Trung Hoa đang lên, sự chế ngự của Hoa Kỳ có thể từ nay có nghĩa sự bất ổn cho Á Châu.
H́nh 5: Không ảnh của Không Quân Phi Luật Tân hồi tháng 11, 2003 cho thấy các kiến trúc do Trung Hoa xây dựng trên ḥn đảo được đặt đúng tên Mischief Reef (Đảo San Hô Nguy Hại), gần Quần Đảo Trường Sa bị tranh chấp. Cùng lúc, quân đội Phi Luật Tân cũng báo cáo việc trông thấy các tàu khảo sát và tàu chiến của Trung Hoatại chuỗi đảo tranh chấp.
photo:
http://www.foreignpolicy.com/
Sự chế ngự của Hoa Kỳ được đặt định trên khái niệm rằng bởi Trung Hoa là nước độc tài trong quốc nội, nó sẽ hành động “một cách không thể chấp nhận được ở hải ngoại”. Nhưng điều đó có thể không như thế, tác giả White lập luận. Ư niệm của Trung Hoa về chính ḿnh là ư niệm về một quyền lực nhân từ, không có tính chất bá quyền, một quyền lực không can thiệp vào các triết lư nội bộ của các quốc gia khác theo cách mà Hoa Kỳ -- với đạo lư tọc mạch của nó – đang làm. Bởi v́ Trung Hoa tự nh́n ḿnh là Vương Quốc Trung Tâm, căn bản thống trị của nó là tính trung tâm nội tại cơ hữu của nó đối với lịch sử thế giới, hơn là bất kỳ hệ thống nào mà nó t́m cách xuất cảng.
Nói cách khác, Hoa Kỳ, chứ không phải Trung Hoa, có thể là vấn đề trong tương lai. Chúng ta có thể thực sự để ư quá nhiều về bản chất nội bộ của chế độ Trung Hoa và t́m cách hạn chế quyền lực Trung Hoa ở hải ngoại bởi v́ chúng ta không ưa thích các chính sách nội bộ của nó. Thay vào đó, mục tiêu của Hoa Kỳ tại Á Châu phải là sự cân bằng, chứ không phải là sự khống chế. Một cách chính xác, bởi v́ quyền lực cứng (hard power) vẫn c̣n là ch́a khóa cho các quan hệ quốc tế nên chúng ta phải dành chỗ cho một Trung Hoa đang lên. Hoa Kỳ không cần gia tăng quyền lực hải quân của nó tại Tây Thái B́nh Dương, nhưng nó không thể chịu được việc cắt giảm nó một cách đáng kể.
Sự mất mát một đội tấn công từ hàng không mẫu hạm (aircraft carrier striking group) của Hoa Kỳ tại Tây Thái B́nh Dương do các sự cắt giảm ngân sách hay một sự tái bố trí sang Trung Đo6ng có thể gây ra các cuộc thảo luận kịch liệt trong vùng về sự suy giảm của Hoa Kỳ và nhu cầu phát sinh cần thực hiện các tu chỉnh và các vụ thương thảo ngầm với Bắc Kinh. T́nh trạng tối hảo là một sự hiện diện hải và không quân Hoa Kỳ ít nhiều ở mức độ hiện tại, ngay cả khi Hoa Kỳ làm mọi điều trong quyền lực của nó để tạo lập các ràng buộc thân thiết và khả dĩ tiên đoán được với Trung Hoa. Bằng cách đó Hoa Kỳ có thể điều chỉnh qua thời gian với một hải quân trên đại dương của Trung Hoa. Trong quốc tế sự vụ, đàng sau mọi vấn đề về đạo lư là các câu hỏi về sức mạnh. Sự can thiệp nhân đạo tại vùng Balkans là khả hữu chỉ bởi chế độ Serbia yếu ớt, khác với chế độ Nga, nước cùng lúc thực hiện các hành vi tàn ác ở mức độ tương tự tại Chechnya mà Tây Phương đă không làm ǵ cả. Tại Tây Thái B́nh Dương trong các thập niên sắp tới, đạo lư có thể có nghĩa từ bỏ một số trong các lư tưởng được ấp ủ nồng nàn nhất của chúng ta để đổi lấy sự ổn định. Chúng ta sẽ dành chỗ cho một nước Trung Hoa bán độc tài (quasi-authoritarian) khi quân đội của nó bành trướng bằng cách nào khác đây? Bản thân cán cân quyền lực, c̣n nhiều hơn các giá trị dân chủ của phương Tây, thường là sự bảo toàn tốt nhất cho tự do. Điều đó cũng vậy, sẽ là một bài học của Biển Nam Hải trong thế kỷ thứ 21 – một bài học khác nữa mà các kẻ lư tưởng không muốn nghe thấy./-
***
Tác giả, Robert D. Kaplan là nhân viên cao cấp của Trung Tâm Cho Một Nền An Ninh Mới Của Hoa Kỳ (Center for a New American Security), thông tín viên quốc gia cho tạp chí The Atlantic, và thành viên của Hội Đồng Chính Sách Quốc Pḥng thuộc Bộ Quốc Pḥng Hoa Kỳ (U. S. Defense Department’s Defense Policy Board). Ông là tác giả của quyển: Monsoon: The Indian Ocean and the Fiture of American Power.
_____
Nguồn: Robert D. Kaplan, The South China Sea Is The Future of Conflict: The 21st century’s defining battleground is going to be on water, Foreign Policy, Sept/Oct 2011, tiếp cận trên liên mạng ngày 15 Tháng Tám, 2011 tại địa chỉ:
http://www.foreignpolicy.com/article...re_of_conflict
*****
PHỤ CHÚ CỦA NGƯỜI DỊCH:
a*: Để có được sự hiểu biết về quan điểm chiên lược của Hoa Kỳ trong đối sách ngoại giao với Trung Hoa, xin đọc bài phỏng vấn của Tạp Chí The Atlantic, số ra ngày 10 tháng 5, 2011, với Ngoại Trưởng Hoa Kỳ, bà Hillary Clinton, trong đó Ngoại trưởng Hoa Kỳ nói rằng “chế độ áp bức của Trung Hoa sau rốt sẽ sụp đổ” …”các nhà lănh đạo Trung Hoa xem ra lo sợ về các cuộc nổi dậy “Hoa Nhài” tai Phi Châu …. và đang cố gắng chặn bước tiến của lịch sử,…họ đang làm việc chạy rong của kẻ ngu xuẩn”. Xin đọc bài phỏng vấn nơi địa chỉ dưới đây:
http://www.theatlantic.com/internati...errand/238591/
b*: Melos: c̣n viết là Milo hay Milos, một ḥn đảo nhỏ diện tích khoảng 51 cây số vuông của Hy Lạp trong vùng Cyclades, tây nam biển Aegean. Pho tượng nổi tiếng Venus de Milo được t́m thấy ở đây trong năm 1820.
*****
PHỤ LỤC CỦA NGƯỜI DICH:
Phụ Lục 1
Bảng 1: Các Cuộc Đụng Độ Quân Sự Tại Biển Nam Hải Từ 1970
Nguồn:
http://www.eia.gov/countries/regions...s.cfm?fips=SCS
Ngô Bắc dịch và phụ chú
29.08.2011
http://www.gio-o.com/NgoBac.html