Sức mạnh của Quân đội Mỹ gắn liền với sự phát triển của các tổ chức t́nh báo. T́nh báo quân sự Mỹ chi phối cả t́nh h́nh quân sự, chính trị trên thế giới.
Năm 2010, cộng đồng t́nh báo Mỹ được chi 80 tỷ USD, gấp 2 lần năm 2001, để cung cấp tiền, trang bị, con người cho 72 trung tâm t́nh báo hỗn hợp và hơn 100 đội đặc nhiệm hoạt động khắp toàn cầu, dưới sự chỉ đạo của ODNI – Văn pḥng giám đốc t́nh báo quốc gia.
Ngoài CIA – Cục t́nh báo trung ương của dân sự, th́ 4/5 phương tiện, con người và ngân sách của cộng đồng t́nh báo Mỹ thuộc quyền điều hành của Bộ quốc pḥng, với các tên gọi:
- DIA (Defence Intelligence Agency): Cục t́nh báo quốc pḥng
- NSA (National Security Agency): Cục an ninh quốc gia
- NRO (National Reconnaissance Office): Văn pḥng trinh sát quốc gia
- NI (Navy Intelligence): T́nh báo hải quân
- AI (Army Intelligence): T́nh báo lục quân
- AFI (Air Force Intelligence): T́nh báo không quân
- MCI (Marine Corps Intelligence): T́nh báo hải quân đánh bộ.
Cùng nhiều cơ quan thu thập và phân tích tin đặc biệt khác.
DIA – “Anh cả” của t́nh báo quốc pḥng Mỹ
Ngành t́nh báo ra đời rất sớm trong Quân đội Mỹ. Ngay từ năm 1882, đă có pḥng t́nh báo Lục quân Mỹ. Trải qua 2 cuộc đại chiến thế giới (1914-1918 và 1939-1945) các tổ chức t́nh báo của các quân chủng, binh chủng phát triển mạnh.
Năm 1958, Bộ Quốc pḥng Mỹ quyết định tổ chức lại t́nh báo của hội đồng tham mưu liên quân (chỉ huy trực tiếp 4 quân chủng lục quân, không quân, hải quân và hải quân đánh bộ) nhằm cung cấp tin kịp thời cho các bộ tư lệnh chiến trường của Mỹ rải khắp thế giới.
Lúc đầu tổ chức có tên JIG. Đến ngày 8/2/1961, có sắc lệnh lập cục t́nh báo quốc pḥng DIA và ngày 1/10/1961 DIA chính thức đi vào hoạt động cho đến ngày nay.
Nhiệm vụ của DIA
- Tổ chức người, phương tiện để khai thác, thu thập tất cả các tin liên quan đến an ninh của Mỹ và đồng minh.
- Xử lư tất cả mọi tài liệu, mẫu vật thu thập được, h́nh thành các bản tin và báo cáo, thông báo cho các cơ quan cấp trên, ngang cấp và cấp dưới.
- Trực tiếp điều hành từ khâu tuyển chọn, đào tạo, hoạt động của t́nh báo quốc pḥng.
- Cung cấp nhân sự về t́nh báo theo yêu cầu của cấp trên.
Quan hệ giữa DIA và CIA rất chặt chẽ. Từ 1976, DIA không trực thuộc JCS (tham mưu trưởng liên quân) mà trực thuộc Bộ trưởng quốc pḥng.
Cơ cấu tổ chức
Số lượng nhân viên (công khai): 7.000 người. Tổng hành dinh DIA đặt ở Lầu Năm Góc, trụ sở Bộ Quốc pḥng Mỹ. Ṇng cốt của DIA là 3 trung tâm và 3 văn pḥng. Trong đó, 3 trung tâm là:
- Trung tâm thu thập tư liệu, tài liệu: Tổ chức hoạt động thu thập tin t́nh báo quân sự và liên quan tới các quốc gia và vùng lănh thổ. Dưới trung tâm là các pḥng phân theo địa lư, khu vực.
Tổ chức này có trên 10 pḥng, ví dụ pḥng đảm trách tin tức khu vực Châu Á – Thái B́nh Dương chịu trách nhiệm thu thập tin tức các quốc gia và vùng lănh thổ trải từ Đông Bắc Á, Đông Nam Á đến tận Nam Á với mấy chục đầu mối. Đây là trung tâm có số nhân viên lớn nhất.
- Trung tâm phân tích và ra tin: Trên cơ sở tin thu thập của trung tâm thu thập tin, tiến hành phân tích, xử lư tin để kịp thời có tin về quân sự, chính trị và khoa học công nghệ đệ tŕnh lănh đạo nhà nước, Bộ Quốc pḥng và các cơ quan liên quan, đồng thời chỉ đạo các cơ quan phân tích tin ở các quân chung, chỉ đạo chung trung tâm t́nh báo tên lửa và vũ trụ (Missile and Space Intelligence Center) đặt ở bang Alabama và Trung tâm y tế của lực lượng vũ trang ở bang Mariland để ra các tin về vũ khí sinh học, hóa học, hạt nhân...
- Trung tâm hỗ trợ tin t́nh báo: Chủ yếu xử lư tin bằng hệ thống máy tính, đảm bảo an toàn liên lạc, kỹ thuật cho hệ thống tin từ các chiến trường về DIA và ngược lại.
Và 3 văn pḥng gồm:
- Văn pḥng chính trị: Chuẩn bị văn bản đáp ứng yêu cầu của các giới chức về vị trí, vai tṛ, tác dụng, nhu cầu của DIA. Phối hợp với các nhóm của CIA, thay mặt DIA giải quyết mọi vấn đề với t́nh báo các nước.
- Văn pḥng đảm bảo kỹ thuật: Chịu trách nhiệm chính về các hoạt động của các trung tâm, văn pḥng trong DIA.
Tại đây, có trung tâm tổng hợp t́nh báo quân sự quốc gia (National Military Joint Intelligence Center), chịu trách nhiệm về các t́nh huống khủng hoảng trên thế giới, phối hợp với CIA, NSA và t́nh báo quân binh chủng.
Ngoài ra, c̣n có Trung tâm t́nh báo liên quân mới thành lập nhằm h́nh thành mạng thông tin giữa tổng hành dinh DIA đến các binh đoàn, đơn vị của một chiến trường (như Iraq, Afghanistan) truyền tin gồm văn bản, h́nh ảnh, âm thanh qua mă cao cấp.
- Văn pḥng hành chính: Bảo đảm các mặt hành chính, hậu cần, tài chính cho toàn DIA và hướng dẫn theo ngành dọc các cơ quan t́nh báo cấp dưới.
DIA đă qua nhiều lần điều chỉnh cơ cấu tổ chức. Sau năm 1991, tổ chức đă điều chỉnh, giảm 30% số lượng nhân viên theo dơi, hoạt động ở hướng Nga, Đông Âu .
Sau sự kiện 11/9, DIA điều chỉnh một lần nữa, tăng cường nhân sự và phương tiện cho hướng Trung Đông, Trung Á. Chắc chắn từ đầu năm 2011 đến nay, DIA đang điều chỉnh do Bắc Phi, Trung Đông có biến động lớn.
Ngoài 3 trung tâm chính và 3 văn pḥng lớn nêu trên, dưới giám đốc DIA có một số phó giám đốc phụ trách các mặt hoạt động, sản xuất tin, quan hệ với các cơ quan t́nh báo trong và ngoài nước, chỉ đạo các chương tŕnh t́nh báo quân sự chung, tuyển chọn và huấn luyện.
Trực thuộc giám đốc và các phó giám đốc có các cơ quan: Pḥng nhân sự, pḥng kế hoạch, pḥng b́nh phong, pḥng tài chính, pḥng luật pháp, pḥng thanh tra...
Trong số này, pḥng b́nh phong có vai tṛ đặc biệt, hoạt động theo một đạo luật có từ tháng 10/1990 cụ thể và có tính định hướng thời gian rất dài. Trước đó, đă có một số văn bản khác cho phép nhân viên DIA được hoạt động dưới b́nh phong thương mại, ngoại giao, hàng không, thông tấn báo chí...
Người ta cũng nhớ rằng giai đoạn 1967-1981 số nhân viên DIA ở nước ngoài dạng b́nh phong có bị cắt giảm do nhiều thất bại của toàn bộ cộng đồng t́nh báo Mỹ trên khắp các lục địa. Đạo luật 1990 cho phép nhân viên b́nh phong có điều kiện nâng cao cả chất lượng và số lượng.
Văn Tuấn (ĐVO)