Quá trình triển khai Nghị định về kết hôn có yếu tố nước ngoài (Nghị định 68,69/CP) nhiều địa phương phản ánh, thay vì làm thủ tục kết hôn tại Việt Nam (VN), các bên đương sự đang có xu hướng chuyển dịch ra nước ngoài, mà đặc biệt là Hàn Quốc (HQ) do pháp luật của nước này khá “thoáng”.

Một đám cưới cô dâu Việt lấy chồng ngoại. Ảnh minh họa

Kết hôn khi… chưa từng gặp nhau
Cụ thể, thủ tục đăng ký kết hôn ở HQ rất đơn giản, trong khi đó, nếu nộp hồ sơ đăng ký kết hôn tại Sở Tư pháp của VN thì quy trình thực hiện tương đối chặt chẽ, và một thủ tục bắt buộc sau cùng là cả hai bên phải có mặt tại Sở tư pháp để ký và nhận Giấy chứng nhận kết hôn, ký vào Sổ đăng ký kết hôn (ngược lại pháp luật HQ không yêu cầu hai bên kết hôn phải có mặt khi đăng ký kết hôn). Do đó, rất nhiều trường hợp chị em phụ nữ VN đã chuyển hồ sơ sang nước ngoài để làm thủ tục đăng ký kết hôn, sau đó làm thủ tục công nhận ở VN (thông qua thủ tục ghi chú kết hôn).


Bộ Tư pháp dẫn chứng: qua báo cáo của các Sở Tư pháp từ ngày 01/01/2005 đến ngày 31/12/2010, cả nước có khoảng 37.985 trường hợp phụ nữ VN kết hôn với nam giới HQ tại cơ quan có thẩm quyền của HQ, sau đó làm thủ tục ghi chú kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền của VN (chiếm tỷ lệ trên 95% trong tổng số 40.000 phụ nữ VN kết hôn với nam giới HQ ).


Việc kết hôn vắng mặt phía công dân VN tại HQ , sau đó làm thủ tục công nhận tại VN theo Bộ Tư pháp đã phát sinh vấn đề tiêu cực: do khi đăng ký kết hôn không bắt buộc phải có mặt cả hai vợ chồng, nên phần lớn phía nữ công dân VN ít có điều kiện tiếp xúc với phía nam công dân HQ , thậm chí có trường hợp đã hoàn tất thủ tục đăng ký kết hôn ở nước ngoài, hai bên kết hôn chưa gặp mặt nhau; đa số các trường hợp chị em chỉ gặp người chồng khi họ sang VN để làm thủ tục công nhận việc kết hôn.



Do chị em ít có cơ hội tìm hiểu về người chồng tương lai (thời gian gặp nhau quá ít, do bất đồng ngôn ngữ...), nên khó có cuộc sống hòa đồng khi xuất cảnh ra nước ngoài với chồng. Đa số các trường hợp hôn nhân đổ vỡ, bất hạnh đều là các trường hợp kết hôn vắng mặt phía phụ nữ VN tại HQ (trong đó có 3 cô dâu VN bị sát hại là Huỳnh Thị Mai, Thạch Thị Hoàng Ngọc, Hoàng Thị Nam).
Phải có giấy xác nhận không cản trở kết hôn


Nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những hệ lụy của việc kết hôn vắng mặt phía công dân VN trước cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài, bảo đảm lợi ích hợp pháp của phụ nữ VN kết hôn với người nước ngoài, dự thảo Nghị định Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật HNGĐ về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài do Bộ Tư pháp chủ trì soạn thảo bổ sung quy định về việc cấp Giấy xác nhận không cản trở việc kết hôn cho công dân VN để kết hôn với người nước ngoài tại cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài.
Một trong những giấy tờ cần phải có trong hồ sơ cấp Giấy xác nhận không cản trở việc kết hôn là Giấy xác nhận của Trung tâm tư vấn, hỗ trợ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài về việc đương sự đã được tư vấn, hỗ trợ về hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài. Trình tự giải quyết việc cấp Giấy xác nhận không cản trở việc kết hôn phải qua thủ tục phỏng vấn để làm rõ về sự tự nguyện kết hôn, mức độ hiểu biết về hoàn cảnh gia đình và bản thân người mà đương sự dự định kết hôn.



Bên cạnh việc quy định phỏng vấn dự thảo Nghị định quy định việc thẩm tra việc cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của UBND cấp xã nhằm loại bỏ những trường hợp cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân không đúng quy định của pháp luật, sử dụng Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân giả ngay từ khi phía công dân VN làm giấy tờ để gửi sang HQ làm thủ tục kết hôn. Hạn chế được những hệ lụy của việc kết hôn vắng mặt phía công dân VN tại HQ , sau đó làm thủ tục công nhận tại Việt Nam.
P.V

.