Tòa án Tối cao Mỹ mới buộc công ty Odyssey Marine Exploration của Mỹ phải trả lại cho Tây Ban Nha kho báu mà họ đã trục vớt từ con tàu Nuestra Senora de las Mercedes bị chìm dưới đáy biển từ tháng 1804.


Đó là hơn nửa triệu đồng tiền cổ bằng vàng và bạc, trị giá hiện hành khoảng 4 tỷ USD, do công ty Odyssey Marine Exploration khai thác năm 2007 từ con tàu Nuestra Senora de las Mercedes của Tây Ban Nha. Con tàu này bị hải quân Anh đánh chìm trên vùng biển Gibraltar, thuộc hải phận Tây Ban Nha từ tháng 10/1804.

Những đồng tiền cổ vàng và bạc được tìm thấy trên con tàu Nuestra Senora de las Mercedes của Tây Ban Nha.

Năm 2006, công ty Odyssey Marine Exploration của Mỹ được chính quyền Tây Ban Nha cấp giấy phép tìm kiếm con tàu Sussex của Anh, bị chìm từ năm 1694, cũng ở khu vực eo biển Gibraltar, thuộc lãnh hải Tây Ban Nha.
Theo các tài liệu lưu trữ, trên con tàu đó có 9 tấn vàng. Giấy phép ghi rõ rằng: “Công ty Odyssey Marine Exploration của Mỹ chỉ được phép tìm kiếm và trục vớt con tàu Sussex của Anh; cấm không được khai thác kho báu từ những con tàu khác bị chìm, đang nằm dưới đáy biển ở khu vực đó”.


Tài liệu sử sách cho biết, từ thế kỷ thứ XVI đến nay, đã có hàng trăm thương thuyền và tàu chiến của Tây Ban Nha và của một số nước khác bị chìm tại eo biển Gibraltar. Theo thống kê sơ bộ, trên những con tàu đó có rất nhiều vàng và bạc, được chở từ các nước Mỹ La-tinh về Tây Ban Nha. Theo đánh giá của các chuyên gia, tổng giá trị kho báu trên những con tàu đang nằm dưới đáy biển Gibraltar lên tới 24 tỷ Euro.
Ngày 18/5/2007, công ty Odyssey cho biết họ đã tìm được những đồng tiền vàng và bạc dưới đáy biển, nhưng lại lờ tịt, không cho biết “Tìm thấy ở đâu, trên con tàu nào”. Sau đó ít lâu, Người phát ngôn của Odyssey nói rằng, toàn bộ kho báu mà họ tìm thấy đã được đưa về Mỹ.
Theo đề nghị của Bộ Văn hóa Tây Ban Nha, các cơ quan bảo vệ pháp luật nước này đã vào cuộc, tiến hành điều tra câu chuyện “Công ty Odyssey phát hiện kho báu dưới đáy biển tháng 7/2007”. Tháng 10 năm đó, họ đã bắt giữ 2 tàu của Odyssey để khám xét, điều tra.



Kết quả cuộc điều tra đã khẳng định rằng, những đồng tiền vàng và bạc mà Odyssey khai thác dưới đáy biển chính là từ con tàu Nuestra Senora de las Mercedes của Tây Ban Nha. Chính quyền Tây Ban Nha lập tức ra Tuyên bố “Kho báu mà Công ty Odyssey trục vớt từ dưới đáy Đại Tây Dương và đưa về Mỹ là hoàn toàn không được phép!” Đồng thời phía Tây Ban Nha đã gửi đơn kiện đến Tòa án Mỹ.
Cuộc tranh chấp kéo dài hơn 4 năm, giữa Công ty Odyssey với phía Tây Ban Nha, về kho báu trên con tàu Nuestra Senora de las Mercedes, nằm dưới đáy eo biển Gibraltar, đã được Tòa án Tối cao Hoa Kỳ giải quyết khách quan, công bằng, theo đúng luật pháp hai nước Mỹ và Tây Ban Nha, hoàn toàn phù hợp với thông lệ Quốc tế, từ ngày 31/1/2012.



Thế nhưng, Công ty Odyssey vẫn trì hoãn, chưa chịu trả ngay kho báu, họ còn kháng cáo, đòi phía Tây Ban Nha phải bồi hoàn chi phí cho công việc tìm kiếm, trục vớt và lưu giữ kho báu, tổng cộng lên tới gần nửa triệu USD. Tuy nhiên, cuối cùng thì kẻ làm sai, phạm luật, phải chịu phí tổn. Tòa án Tối cao Mỹ đã bác bỏ kháng cáo của Công ty Odyssey.
Ngày 24/2/2012, Công ty Odyssey Marine Exploration của Mỹ đã phải trả toàn bộ kho báu nói trên cho phía Tây Ban Nha, mà không được một xu bồi hoàn chi phí nào.
Linh Vũ