Hải quân Trung Quốc đă cảnh cáo tám lần đối với máy bay tuần tra biển của Mỹ bay trên các đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp trái phép trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Trong bản tin độc quyền ngày 21-5, phóng viên Jim Sciutto của kênh truyền h́nh CNN bay cùng máy bay tuần tra nêu trên cho biết như trên.
CNN cho biết máy bay P8-A Poseidon (máy bay tuần tra biển hiện đại nhất của quân đội Mỹ) đă bay ở tầm thấp nhất 4.500 m cách mặt biển.
Phi công Mỹ đă trả lời rằng máy bay Mỹ đang bay trên không phận quốc tế. Dù vậy, kênh vô tuyến của Trung Quốc vẫn vang lên giọng cáu kỉnh bằng tiếng Anh: “Đây là hải quân Trung Quốc… Đi đi, để tránh hiểu lầm!”.
Phóng viên CNN trên máy bay P8-A Poseidon quan sát hoạt động bồi đắp đảo trái phép. Ảnh: CNN
H́nh ảnh video do CNN thu h́nh trên máy bay P8-A Poseidon cho thấy hoạt động xây dựng và nạo vét trên một đảo mới cùng các tàu hải quân Trung Quốc gần đó.
CNN nhận xét đây là lần đầu tiên Lầu Năm Góc giải mật video thu h́nh hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo của Trung Quốc cùng đoạn băng ghi âm phía Trung Quốc đă thách thức máy bay Mỹ.
Đại úy Mike Parker, chỉ huy máy bay tuần tra biển P8-A Poseidon, trao đổi với phóng viên CNN trên chuyến bay:
“Chúng tôi vừa bị thách thức cách đây 30 phút và đó là thái độ của hải quân Trung Quốc. Tôi tin tưởng thái độ thách thức xuất phát từ cơ sở này”.
Đại úy Mike Parker vừa nói vừa chỉ tay vào một trạm radar cảnh báo sớm Trung Quốc đă lập trái phép trên Đá Chữ Thập của Việt Nam.
CNN nhận định Lầu Năm Góc đă báo động trước sự kiện Trung Quốc bồi đắp các đảo nhân tạo. Do đó, quân đội Mỹ đă tiến hành bay tuần tra nhằm khẳng định Mỹ không công nhận tuyên bố độc chiếm gần như toàn bộ biển Đông của Trung Quốc.
Mỹ đánh giá máy bay bay tuần tra ở tầm thấp 4.500 m cách mặt biển như thế mới quan sát gần các đảo nhân tạo hơn. Cùng với việc các tàu chiến Mỹ tuần tra gần các đảo nhân tạo, Mỹ muốn chứng minh đang có hoạt động quân sự mạnh mẽ hơn tại khu vực này.
Nguyên Phó Giám đốc CIA Michael Morell nhận định với CNN rằng từ các nguy cơ va chạm nêu trên có thể Mỹ và Trung Quốc sẽ xung đột trong tương lai.
Ông nhận định Trung Quốc đă có tàu sân bay đầu tiên, tên lửa hạt nhân với nhiều đầu đạn, tên lửa để tiêu diệt tàu chiến và nay xây thêm các căn cứ quân sự xa bờ. Đó là lư do ông cảnh báo nguy cơ va chạm Mỹ-Trung nếu Trung Quốc cứ tiếp tục theo đuổi đường lối kể trên.
Ông cho rằng thái độ của Trung Quốc hung hăng hơn v́ siêu cường kinh tế châu Á này đang muốn bành trướng tầm ảnh hưởng và sức mạnh.
Một số chuyên gia an ninh lo ngại nguy cơ đối đầu nhất là sau khi Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Ashton Carter phát biểu Lầu Năm Góc đang xem xét đưa máy bay quân sự và tàu chiến đến bảo đảm quyền tự do hàng hải quanh các đảo nhân tạo Trung Quốc đă xây dựng trái phép.
Reuters ghi nhận Trung Quốc đă tuyên bố độc chiếm biển Đông. Tuần trước, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị khăng khăng cho rằng Trung Quốc có quyền lập vùng nhận dạng pḥng không trên biển Đông nhưng điều kiện chưa cho phép làm thế.