Giới quan chức Mỹ và Trung Quốc đang lo lắng cực độ sau cuộc điện dàm của tân Tổng thống Mỹ và nhà lănh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Trung Quốc đă có những hành động cảnh cáo Trung Quốc ở Biển Đông và đe dọa ông Trump. Nhưng bỏ ngoài tai, Tổng thống đắc cử Donald Trump thách thức chính sách Một Trung Quốc.
Tổng thống tân cử Mỹ cho thấy ông có thể sẽ sẵn sàng đối đầu với Bắc Kinh khi đặt vấn đề Mỹ có thể từ bỏ lập trường Một Trung Quốc mà Washington duy tŕ lâu nay.
"Tôi hoàn toàn hiểu về chính sách Một Trung Quốc, nhưng tôi không hiểu tại sao chúng tại phải bị giới hạn bởi chính sách đó, trừ khi chúng ta đang trong thương lượng với Trung Quốc, bao gồm việc làm ăn", ông Donald Trump tuyên bố trên chương tŕnh Fox News Sunday hôm 11/12.
Hồi đầu tháng, tổng thống tân cử Mỹ đă khiến Bắc Kinh phản ứng khi điện đàm với lănh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, phá vỡ nguyên tắc ngoại giao của Mỹ trong nhiều thập niên qua.
Trong chương tŕnh của Fox, ông Trump cho thấy ông "không ngại chọc giận" Trung Quốc cho đến khi nước này ngồi vào bàn đàm phán thương mại với Mỹ cũng như cắt đứt quan hệ với Triều Tiên.
"Tôi muốn nói là chúng ta đang gặp khó khăn nghiêm trọng bởi việc Trung Quốc phá giá tiền tệ, việc họ đánh thuế chúng ta vô cùng nặng trong khi chúng ta th́ không, việc họ xây dựng thành tŕ khổng lồ giữa Biển Đông mà vốn dĩ họ không được làm, và thẳng thắn mà nói c̣n là bởi việc họ không hề giúp đỡ chúng ta trong vấn đề Triều Tiên", CNN trích lời ông Trump.
"Bạn có Triều Tiên. Bạn có vũ khí hạt nhân và Trung Quốc có thể giải quyết vấn đề đó. Họ không hề giúp đỡ chúng ta", vị tỷ phú khẳng định.
Tổng thống tân cử Mỹ Donald Trump trong chuyến đi "tri ân cử tri" tại Michigan hôm 9/12. Ảnh: Reuters.
Những tuyên bố tỏ ư trực tiếp đối đầu Trung Quốc của ông Trump trong chiến dịch tranh cử vốn đă gây ra nhiều chú ư và tranh căi. Ông cáo buộc Bắc Kinh phá giá đồng nhân dân tệ, kêu gọi áp đặt mức thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, chỉ trích các công ty Mỹ làm ăn với Trung Quốc.
Phát biểu mới nhất của ông Trump cho thấy rơ ông muốn ép Bắc Kinh đi đến thỏa thuận mới với Washington. Tuy nhiên, việc Trump có thực sự muốn phá bỏ chính sách "Một Trung Quốc" hay không là điều c̣n mơ hồ.
Từ khi Mỹ cắt đứt quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan vào năm 1979 và công nhận chính sách "Một Trung Quốc" của Bắc Kinh, không có tổng thống hoặc tổng thống đắc cử nào của Mỹ tṛ chuyện trực tiếp với lănh đạo Đài Loan, dù Washington vẫn bán vũ khí cho Đài Bắc.
Dù vậy, tổng thống tân cử Mỹ dường như đă phớt lờ chính sách và khiêu khích Bắc Kinh trước cả khi ông bước vào Nhà Trắng.
"Tôi không muốn Trung Quốc chỉ đạo tôi và đó là một cuộc gọi đến cho tôi. Tôi không chủ động gọi và đó chỉ là một cuộc gọi ngắn để nói 'chúc mừng ngài đă giành chiến thắng'. Đó là điều tử tế", ông Trump phản biện về cuộc điện đàm với bà Thái.
"Tại sao một quốc gia nào đó khác có quyền bắt tôi không thể nhận điện thoại từ ai đó. Nói thật, tôi nghĩ thật là thiếu tôn trọng nếu tôi không nhận cuộc gọi đó".