Trong vài ngày gần đây bỗng dưng các phát ngôn chính thức từ phía Bộ Ngoại giao Trung Quốc bỗng trở nên "nhỏ nhẹ" bất thường. Tuy nhiên giờ cũng chẳng c̣n ai tin vào "miệng lưỡi" của họ. Đi đôi với đổi giọng th́ các hành động trái phép trên thực tế vẫn tiếp diễn.
Trước thông tin chiến hạm Izumo của Nhật Bản sẽ đến biển Đông, phát ngôn viên Trung Quốc đă phản ứng “nhỏ nhẹ” đến bất ngờ. Ảnh: REUTERS
Dịu giọng bất ngờ
Trong tuần qua, hăng tin Reuters đă tiết lộ thông tin từ một số quan chức Nhật Bản khẳng định Tokyo đang lên kế hoạch điều động tàu sân bay trực thăng Izumo, chiến hạm lớn nhất Nhật Bản, thực hiện một sứ mệnh kéo dài ba tháng với hải tŕnh ngang qua biển Đông và ghé thăm nhiều quốc gia trong khu vực.
Nhiều nhà quan sát đă chờ đợi sự phản ứng giận dữ từ TQ. Hồi tháng 9-2016 tờ Tân Hoa xă từng cảnh báo Tokyo vượt qua “ranh giới đỏ” v́ có kế hoạch tăng hiện diện quân sự trên biển Đông. Thế nhưng lần này, đáp lại thông tin chiến hạm lớn nhất Nhật Bản đến vùng biển khu vực, bà Hoa Xuân Oánh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ, chỉ tuyên bố: “Nếu như đây chỉ là một chuyến viếng thăm b́nh thường đến một số nước, đi ngang qua biển Đông th́ chúng tôi không có ǵ phản đối”.
Đây cũng không phải là lần “dịu giọng” duy nhất của TQ đối với động thái các bên trong vấn đề biển Đông thời gian qua. Giữa tháng 2-2016, nhóm tác chiến tàu sân bay 1 (CSG 1) với siêu tàu sân bay lớp Nimitz USS Carl Vinson tiến hành tuần tra “tự do hàng hải” trên biển Đông. Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Quốc pḥng TQ Nhậm Quốc Cường cũng tuyên bố chừng mực: “Chúng tôi hy vọng Mỹ có thể chân thành tôn trọng chủ quyền và lợi ích an ninh của các nước trong khu vực. Chúng tôi cũng sẽ tôn trọng quyền tự do đi lại của các nước qua khu vực, miễn là tuân thủ luật pháp quốc tế”.
Mới đây nhất, bà Hoa Xuân Oánh cũng trấn an Philippines rằng TQ “hoàn toàn tôn trọng các quyền của Philippines đối với biển Benham Rise” và khẳng định không có thách thức chủ quyền. Tuyên bố được đưa ra sau khi Manila phát hiện hoạt động của tàu thăm ḍ TQ sát vùng biển này.
Vẫn ngang nhiên vi phạm
Thế nhưng sự ḥa dịu ở bề mặt các phát ngôn ngoại giao của TQ không thay đổi được thực tế rằng nước này vẫn có các động thái ngang ngược và vi phạm luật pháp quốc tế trên biển Đông, trang tin Quartz phân tích.
Mặc dù phán quyết của Ṭa Trọng tài vào tháng 7-2016 đă bác bỏ cái gọi là “quyền lịch sử” của TQ trên biển Đông, tháng trước nước này ngang nhiên ra lệnh cấm đánh bắt cá trên biển Đông mùa hè này - áp dụng đối với tàu bè của tất cả các nước. TQ cũng đang xây dựng dự thảo sửa đổi luật an toàn giao thông hàng hải, đ̣i tất cả tàu ngầm nước ngoài tại biển Đông phải nổi lên mặt nước và giương rơ quốc kỳ - một động thái khác cũng đi ngược lại phán quyết của Ṭa Trọng tài.
Liên tiếp các ảnh chụp vệ tinh được công bố thời gian qua cho thấy TQ vẫn đang tiếp tục các hoạt động cải tạo đảo và quân sự hóa trái phép trên biển Đông. Mới đây nhất, ảnh vệ tinh chụp đảo Bắc ở Hoàng Sa cho thấy có dấu hiệu TQ đang san ủi làm sạch mặt bằng, có thể chuẩn bị xây dựng trái phép một bến tàu phục vụ quân sự. Trước đó, Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) cũng nhận định TQ gần hoàn thành bố trí tên lửa pḥng không trên ba thực thể đảo nhân tạo là đá Chữ Thập, đá Vành Khăn và đá Su Bi.
Những động thái này cho thấy dường như các phát ngôn có vẻ “tuân thủ pháp luật và trấn an” chỉ đơn thuần là một sự bổ sung cho cách tiếp cận hung hăng của TQ trong vấn đề biển Đông, trang Quartz nhận định.
Đài Loan lo ngại
Theo dự thảo báo cáo quốc pḥng định kỳ bốn năm của chính phủ Đài Bắc, việc TQ gia tăng phát triển quân sự cũng như các hoạt động gần đây của tàu chiến và máy bay TQ trong vùng biển lân cận đang là một mối đe dọa ngày càng lớn đối với ḥn đảo Đài Loan.
“Các hoạt động gần đây của máy bay và tàu chiến TQ xung quanh Đài Loan cho thấy sự gia tăng về khả năng TQ đe dọa quân sự” - bản báo cáo nhận định. Báo cáo quốc pḥng của Đài Loan cũng đồng thời bày tỏ lo ngại trước tiềm năng “khủng hoảng xung đột” tại biển Đông.
VietBF © sưu tập