Tôi tự nhủ thầm: ”Kệ mẹ, ai nói chi thì nói, mình cứ để cho bị gạt... chỉ mong được nhảy ra khỏi đáy giếng không còn là con ếch nữa mà trở thành con gì cũng được, miễn sao không là “ếch ngồi đáy giếng là được”... Cái “ngu” triệt để của tôi là ở chỗ đó có khác người không? Đáng tiếc!
(MũĐỏÚtbạchlan)

Ông bạn già bị gạt vô số lần không nhớ nổi mà vẫn khẳng khái sống. Mình chỉ bị gạt một lần thôi mà tàn lụi cuộc đời. Tan cửa nát nhà nhưng bù lại được biết thêm thế nào là chế độ ưu việt. Hiểu rỏ hơn câu châm ngôn nhớ đời " Đừng nghe những gì cs nói mà hảy nhìn những gì cs làm " Được sống và học tập theo gương " Cáo vỉ đại " từ vùng Hoàng Liên Sơn (ngã ba Nghĩa Lô.) Rồi đến Yên Bái. Rồi được mở thêm tằm mắt ở Nghệ Tĩnh.( Trại Đầm Đùng Cây Mít) được tham quan và sống ở đó. Học được nghề đập đá. Rồi dần chuyễn về nam trại Hàm Tân Z30.
Trong suốt quảng thời gian đó được tiếp xúc lén lút qua những lần giao thương cứu đói. Đổi một bộ đồ cải tạo lấy một lon guigoz đường..gặp những người sỏ nhầm giày ( đi lính thời Pháp ) kín đáo cho biết là họ không được về quê mà phải định cư tại đây luôn. Nói chung là được biết thế nào là chết đói, khát, bệnh tật, nhục nhả. Được nghe lên lớp những bài giảng dốt nát, phản khoa học mà cán bộ cứ tưởng là hay không chổ nào chê. Được nhìn các cán ngố trên bục cao ngồi theo kiểu nước lụt, có cán bộ thỉnh thoảng vẩn không bỏ nón cối. Ngồi ở dưới nhìn lên mình thấy giống như mấy cái bia ngày xưa ở quân trường.
Một số bạn may mắn không được sống thực tế trong thiên đường XHCN nhưng chắc cũng được đọc và nghe kể những chuyện dài không dứt