Kim Jong-un ‘vượt biên’ và chuyện Nam-Bắc Hàn
Lănh Tụ Bắc Hàn Kim Jong-un (trái) đi cạnh Tổng Thống Nam Hàn Moon Jae-in sau khi bắt tay nhau
tại lằn ranh giới đ́nh chiến Bàn Môn Điếm, trước khi tham dự cuộc họp thượng đỉnh
giữa hai miền Nam-Bắc hôm 27 Tháng Tư 2018. (H́nh: Getty Images)
Thứ Sáu, 27 Tháng Tư, 2018, trở thành một ngày lịch sử của Triều Tiên khi lănh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un bước qua đường biên giới giữa hai miền, được đánh dấu bằng một bờ bê tông thấp, ở Panmunjom (Bàn Môn Điếm) để gặp Tổng Thống Nam Hàn Moon Jae-in.
Đây là lần đầu tiên một nguyên thủ Bắc Hàn “vượt biên” vào lănh thổ Nam Hàn kể từ sau năm 1953 khi hai miền kư hiệp định đ́nh chiến nhưng chưa phải là kết thúc chiến tranh.
Sau khi bắt tay chào hỏi, ông Kim Jong-un đă mời ông Moon Jae-in bước qua gờ bê tông để đặt chân sang lănh thổ Bắc Hàn. Hành động bất ngờ này của Kim Jong-un là để thể hiện ḷng chân thành ḥa giải nhưng cũng được coi như muốn khẳng định vai tṛ của ông trong việc đưa ra sáng kiến mở một chương mới về ḥa b́nh trên bán đảo bằng sự cởi mở và ḥa hợp.
Sau cử chỉ biểu tượng kéo dài trong mấy phút đó. hai lănh đạo cùng nắm tay quay lại phía Nam Hàn, tiến tới ngôi nhà Ḥa B́nh và duyệt đội danh dự gồm ba binh chủng lục quân, hải quân và không quân Nam Hàn trước khi bắt đầu cuộc họp. Đây cũng là lần đầu tiên một nhà lănh đạo miền Bắc duyệt đội quân danh dự của miền Nam. Các tổng thống Nam Hàn Kim Dae-jung và Roh Moo-hyun trước kia đă từng duyệt đội danh dự của quân đội Bắc Hàn khi đến thủ đô B́nh Nhưỡng dự hội nghị thượng đỉnh năm 2000 và năm 2007.
Cuộc gặp gỡ giữa hai nhà lănh đạo Nam-Bắc Hàn được tính toán chuẩn bị rất chi tiết và đă diễn tiến hoàn toàn tốt đẹp. Tất cả các hoạt động trong ngày đều tập trung thể hiện sự thân thiện, cởi mở, tinh thần ḥa giải ḥa hợp dân tộc. Nhưng đồng thời hai bên không che giấu thực tế là có những hoài nghi chưa thể xóa bỏ hết. Trong căn nhà Ḥa Ńnh, dưới sự chứng kiến của ông Moon Jae-in. ông Kim Jong-un viết trong sổ lưu niệm, “Một trang sử mới bắt đầu ngay bây giờ, tại điểm khởi đầu của lịch sử và kỷ nguyên ḥa b́nh.” Ngay trước đó các vệ sĩ Bắc Hàn mang dụng cụ ḍ t́m chất nổ đă kiểm tra và phun thuốc khử trùng tại chỗ ông Kim ngồi viết.
Sách lược từ quyết chiến đến cởi mở của Kim Jong-un sẽ đạt đến mục tiêu nào là điều mà các giới phân tích quốc tế mới chỉ có thể đưa ra những dự đoán.
Cuộc họp “thượng đỉnh” Nam-Bắc Hàn.
(H́nh: Getty Images)
Về phía Nam Hàn, Tổng Thống Moon Jae-in đă làm tṛn lời cam kết khi tranh cử là cố gắng t́m giải pháp ḥa giải ḥa b́nh cho cuộc đối đầu Nam Bắc. Bằng sự vận dụng thời cơ của Thế Vận Hội Mùa Đông 2018 ở Nam Hàn hồi Tháng Hai vừa qua, ông đă thành công trong việc tạo được bước khai thông cho nỗ lực ấy. Ông Moon kiên quyết vượt qua các trở ngại trong quan hệ với Mỹ khi Mỹ hăy c̣n nghi ngại và muốn duy tŕ đường lối áp lực tối đa về mặt quân sự ở bán đảo Triều Tiên. Kết quả là Bắc Hàn đồng ư có cuộc họp thượng đỉnh với Mỹ vào Tháng Năm.
Tại Panmunjam sáng 27 Tháng Tư, sau các nghi lễ đón tiếp, ông Kim và ông Moon đă có cuộc hội đàm kín ở Nhà Ḥa B́nh, với sự tháp tùng của hai quan chức cấp cao mỗi bên. Bên phía Nam Hàn có Giám Đốc Cơ Quan T́nh Báo Quốc Gia Suh Hoon và Đổng Lư Văn Pḥng Phủ Tổng thống Im Jong-Seok. Bên phía Bắc Hàn có Phó Chủ Tịch Ủy Ban Trung Ương đảng Lao Động Kim Jong-chol và cô Kim Yo-yong, em gái Kim Jong-un, người đă là sứ giả ḥa b́nh đầu tiên đến Thế Vận Hội hồi Tháng Hai.
Phát biểu tại pḥng họp, ông Kim cho biết muốn có các phiên thảo luận “thẳng thắn” về những vấn đề hiện nay và mong muốn hội nghị sẽ “cho kết quả tốt đẹp,” không lặp lại những sai lầm trong quá khứ. Ông tuyên bố:
“Tôi hy vọng chúng ta sẽ không phụ những kỳ vọng mà các bên đặt lên chúng ta.”
Đáp lại, Tổng Thống Moon cho hay ông “mong cả thế giới sẽ chú ư tới mùa Xuân đang bao trùm bán đảo Triều Tiên.” Theo ông, việc Chủ Tịch Kim Jong-un bước qua đường ranh giới là biểu tượng của ḥa b́nh, không phải chia cắt. Ông Moon nói:
“Tôi cảm ơn ngài v́ hành động dũng cảm đó. Các cuộc thảo luận và đàm phán của chúng ta hôm nay sẽ rất thẳng thắn.”
Qua cuộc họp 100 phút buổi sáng, hai lănh đạo tách ra dùng bữa trưa riêng biệt. Đội vệ sĩ hùng hậu 12 người chạy bộ quanh chiếc xe Mercedes Benz Limo bọc thép đưa ông Kim quay lại phía miền Bắc để ăn trưa.
Chiếc xe Mercedes Benz Limo chở Kim Jong-un
với đội vệ sĩ 12 vây quanh “vượt biên” vào Nam Hàn.
(H́nh: Getty Images)
Vào buổi chiều, hai nhà lănh đạo Nam-Bắc cùng trồng cây thông lưu niệm tại khu phi quân sự, bên cạnh tảng đá lớn khắc ḍng chữ “Chúng tôi trồng ḥa b́nh và thịnh vượng,” kèm chữ kư của hai người. Ông Kim và ông Moon xúc đất lấy từ hai miền đổ vào gốc cây.
Sau đó hai người có cuộc trao đổi riêng trong khoảng 90 phút, trước khi đưa ra tuyên bố chung.
Tổng thống Nam Hàn đă mở tiệc chiêu đăi toàn thể phái đoàn Bắc Hàn và trong buổi tiệc nâng ly chúc rượu vợ chồng Kim Jomg-un. Sau bữa ăn, phái đoàn Bắc Hàn bước qua đường biên giới, kết thúc cuộc gặp thượng đỉnh với phía Nam Hàn và Kim Jong-un lên xe, dường như chạy thẳng về thủ đô B́nh Nhưỡng.
Tuyên bố chung xác định vận mệnh của dân tộc sẽ được chính hai miền Nam-Bắc quyết định và nhấn mạnh là hai bên sẽ biến khu phi quân sự chia cách hai miền thành một “vùng ḥa b́nh,” chấm dứt mọi hành động thù nghịch hay khiêu khích như phát loa tuyên truyền dọc biên giới.
Hai bên cam kết cải thiện quan hệ Nam-Bắc và “tái kết nối quan hệ máu mủ của người dân” thông qua các bước đi như hợp tác kinh tế và khởi động lại chương tŕnh đoàn tụ thân nhân những người bị ly tán trong chiến tranh.
Hai bên cũng đồng ư sẽ làm cho vùng biển phía Tây trở thành hải phận ḥa b́nh, ngăn ngừa xung đột quân sự ngẫu nhiên, đảm bảo hoạt động đánh bắt cá an toàn cho ngư dân và hứa hẹn kết nối, hiện đại hóa các tuyến đường bộ, đường sắt dọc biên giới.
Trong tuyên bố chung, lănh đạo hai nước cam kết sẽ phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. “Nam và Bắc Hàn xác nhận mục tiêu chung nhằm đạt được, thông qua giải trừ hạt nhân toàn bộ, một bán đảo Triều Tiên phi hạt nhân.” Hai bên “chia sẻ quan điểm rằng các biện pháp mà Bắc Hàn đang làm rất có ư nghĩa và quan trọng cho việc giải trừ hạt nhân bán đảo Triều Tiên và hai bên đồng ư thực thi vai tṛ của ḿnh trong vấn đề này.”
Theo nhận xét của các quan sát viên th́ “giải trừ hạt nhân” trong tuyên bố chung dường như không hẳn là lời hứa của Bắc Hàn chấm dứt hoạt động hạt nhân.
Các vệ sĩ Bắc Hàn mang dụng cụ ḍ t́m chất nổ đă kiểm tra
và phun thuốc khử trùng tại chỗ ông Kim ngồi viết sổ lưu niệm.
(H́nh: Getty Images)
Hai lănh đạo nhà lănh đạo cho biết họ hy vọng sẽ tuyên bố chính thức chấm dứt chiến tranh Triều Tiên vào cuối năm nay. Cuộc chiến 1950-1953 mới chỉ kết thúc bằng hiệp ước đ́nh chiến mà chưa từng có hiệp định ḥa b́nh nào được kư kết và do đó về mặt “kỹ thuật” Bắc Hàn và Nam Hàn vẫn c̣n đang trong t́nh trạng chiến tranh. Hai bên sẽ nỗ lực xúc tiến cuộc gặp ba bên với Mỹ hoặc cuộc gặp bốn bên bao gồm sự góp mặt của Trung Quốc để giải quyết vấn đề này.
Theo nhận định của các chuyên gia cuộc gặp thượng đỉnh Nam-Bắc Hàn có ư nghĩa quan trọng về mặt biểu tượng, nhưng B́nh Nhưỡng và Seoul vẫn c̣n rất nhiều điều phải làm trước khi những tuyên bố chung của hai bên trở thành hiện thực. Với việc cùng ông Kim Jong-un cam kết phi hạt nhân hóa khu vực, ông Moon Jae-in đă mở đường cho hội nghị giữa Tổng Thống Mỹ Donald Trump và ông Kim Jong-un nhưng kết quả thực sự đến mức nào sẽ c̣n thuộc vào cuộc gặp gỡ thượng đỉnh ấy.
Phủ Tổng Thống Nam Hàn cho biết Tổng Thống Moon Jae-in dự trù sẽ đến B́nh Nhưỡng vào khoảng mùa Thu năm nay và có thể có nhiều cuộc gặp gỡ thường xuyên giữa hai nhà lănh đạo Nam-Bắc để thảo luận về việc thực thi những điểm đồng ư trong bản thông cáo chung vừa qua.
Dư luận quốc tế tin rằng nếu mọi chuyện diễn tiến tốt đẹp ở bán đảo Triều Tiên, Tổng Thống Moon Jae-in sẽ là người có triển vọng đoạt giải Nobel Ḥa B́nh năm nay.
Tổng Thống Donald Trump không quên xác nhận vai tṛ của Mỹ sau một năm căng thẳng v́ các vụ phóng hỏa tiển và thử bom hạt nhân hạt nhân của Bắc Hàn.
Ông viết trong một tweet hôm 27 Tháng Tư rằng, “Cuộc gặp lịch sử giữa Nam-Bắc Hàn đang diễn ra. Những điều tốt đẹp đang diễn ra, nhưng chỉ có thời gian mới cho chúng ta câu trả lời.”
Ông viết thêm:
“Chiến tranh Triều Tiên sẽ kết thúc. Nước Mỹ rất tự hào về những ǵ đang diễn ra ở Hàn Quốc.”
Ông Trump cũng ca tụng, “Chúng ta không quên sự giúp đỡ tuyệt vời của người bạn tốt của tôi, Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh. Nếu không có ông ấy, đó sẽ là một quá tŕnh dài hơn và khó khăn hơn.”
Hà Tường Cát
Liên lạc tác giả:
ha.cat@nguoi-viet.com
Người Việt online