florida80

) CÔN TRÙNG CHÍCH ĐỐT (INSECT STINGS)

Côn trùng chích đốt chỉ gây một phản ứng nhẹ cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, nhiều mũi đốt ở trong miệng và cổ họng, và đốt chích những người có dị ứng nghiêm trọng với độc tố, thì có thể gây ra "sốc phản vệ" (anaphylactic shock) và phải được điều trị khẩn cấp theo phác thảo sơ cứu dành cho "sốc phản vệ" .

SƠ CỨU KHI BỊ CÔN TRÙNG CHÍCH ĐỐT BAO GỒM:
1. Rửa vết chích đốt bằng xà bông và nước

2. Nếu cần thì xử dụng túi trườm lạnh để làm giảm sưng nơi vết đốt

3. Nếu có thể thì luôn gìn giữ phần cơ thể nơi có vết chích đốt thấp hơn vị trí trái tim

Ngoài ra , xử dụng calamine lotion và Benadryl (diphenhydramine hydrochloride) để giảm sưng và ngứa . Cũng có thể xử dụng baking soda và nước, hoặc thuốc uncoated aspirin (loại aspirin không có vỏ bọc) để trợ giúp giảm đau và viêm do bị côn trùng chích đốt .

NẾU NẠN NHÂN BỊ ONG CHÍCH (BEE STING) THÌ THỰC HIỆN CÁC BƯỚC SƠ CỨU SAU ĐÂY :
1.Xác định ngòi kim vẫn còn hiện diện bằng cách tìm một dấu chấm nhỏ màu đen ngay tại vết chích đốt, và loại bỏ nó ngay lập tức . Sủ dụng một thẻ tín dụng (credit card), con dao cùn, hoặc móng tay cạo trên khu vực bị đốt chích / dấu chấm đen để loại bỏ ngòi kim mà không đụng vào cái túi bao nọc độc dính kèm . Túi bao nọc độc thường vẫn còn trong da của nạn nhân, có thể mất 2-3 phút để phát tán tất cả nọc độc trong túi, do đó, nhanh chóng loại bỏ các ngòi kim có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng .

2.Đừng dùng cây nhíp / cây kẹp (tweezers) hay bóp bẹp cái túi bao nọc độc đính kèm ngòi chích

3.Rửa vùng bị chích đốt bằng xà bông và nước, sau đó dùng kem hydrocortisone hoặc baking soda và nước hoặc bột thuốc aspirin để làm giảm phản ứng nghiêm trọng của vết đốt . Tác dụng của baking soda và nước hoặc bột thuốc aspirin làm mềm thịt và phá hủy nọc độc của ong .

4.Sau đó thì xử dụng túi trườm lạnh để làm giảm sưng nơi vết đốt.

5. Luôn nhớ là hạ thấp phần thân thể có vết đốt xuống thấp hơn vị trí trái tim .

6. Có thể uống thuốc kháng histamine (diphenhydramine ) như diphenhydramine (Benadryl) trong dạng viên thuốc cùng với thuốc giảm đau không cần toa bác sĩ như ibuprofen hoặc acetaminophen.

7. Theo dõi các dấu hiệu về phản hồi về dị ứng mà có thể phát triển trong vòng 24 giờ đồng hồ sau khi bị ong chích đốt . Nếu có biểu hiện viêm nhiễm trung, phải đi gập bác sĩ hay đi bệnh viện cấp cứu ngay .

Trong trường hợp có phản hồi bị dị ứng, sốc phản vệ (anaphylactic shock), hoặc có nhiều vết chích đốt , nhất định phải gọi cấp cứu để được điều trị và quan sát theo dõi kỹ càng . Bị nhiều vết côn trùng chích đốt thường có phản ứng đe dọa tính mạng ngay cả đối với những người rất khỏe mạnh .

CHÚ THÍCH : PHÁC THẢO SƠ CỨU - SỐC PHẢN VỆ (ANAPHYLACTIC SHOCK) :

Sốc phản vệ (anaphylaxis) là một phản ứng đột ngột nghiêm trọng bị dị ứng toàn thân (a sudden severe systemic allergic reactions) , thường gây tử vong trong vòng dưới 15 phút nếu không được cấp cứu kịp thời .

TRIỆU CHỨNG CỦA SỐC PHẢN VỆ BAO GỒM :
• Khó thở (difficulty breathing)

• Thở khò khè (wheezing)

• Lú lẫn (confusion)

• Tiếng hơi thở không bình thường (abnormal breathing sounds)

• Suy nhược hoặc nhịp tim đập nhanh (weak or rapid pulse)

• Tim đập lỡ nhịp , tim đập thiếu nhịp (heart palpitaions = missed beats)

• Da, môi và móng tay có sắc mầu xanh (blueness of the skin , including the lips ans nail beds)

• Nói lắp bắp (slurred speech)

• Ngất xỉu (fainting)

• Chóng mặt (lightheadedness=diz ziness)

• Nổi mề đay, phát ban (hives)

• Ngứa ngáy và mẩn đỏ da (itching and skin redness)

• Lo âu (anxiety)

• Buồn nôn và ói mửa (nausea and vomiting)

• Tiêu chảy (diarrhea)

• Nghẹt mũi (nasal congestion)

• Ho (cough)

Những triệu chứng này sẽ phát triển nhanh chóng trong phản hồi về một chất gây dị ứng trên toàn thân trong vòng vài giây hoặc vài phút, và nếu không có những can thiệp y học chuẩn xác có thể tiến đến tình trạng huyết áp tụt giảm , ngừng thở (arespiratory arrest), đứng tim (cardiac arrest).

PHẢI RÁNG SỨC CỐ GẮNG ĐỂ GIỮ BÌNH TĨNH . ĐỐI VỚI TẤT CẢ PHẢN ỨNG VỀ DỊ ỨNG, HÃY THỰC HIỆN TỪNG BƯỚC SƠ CỨU PHÁC THẢO SAU ĐÂY :
1. Gọi phone cấp cứu (911)

2. Xem xét và thực hiệp hồi sức tim phổi theo 3 bước căn bản ABC (A=airway=đường hô hấp ; B=breathing=hô hấp; C=circulation=tuần hoàn)

3. Nếu nạn nhân bị côn trùng chích đốt thì phải thực hiện các bước sơ cứu cho trường hợp bị côn trùng chích đốt

4. Để ngăn ngừa bị choáng (shock), nếu bệnh nhân có thể thở dễ dàng, hãy đặt bệnh nhân nắm thẳng, để đầu hơn nghiêng như ngẩn cổ sao cho chiếc cầm đưa lên (tuyệt đối không được xử dụng gồi kê đấu (pillow) vì sẽ làm khó thở), giữ ấm thân nhiệt cho bệnh nhân bằng cách phủ khăn hay áo lên người , nâng chân cao lên chút để máu lưu chuyển đến các cơ quan nội tạng quan trọng . Nếu bệnh nhân bị khó thở, hãy trợ giúp bệnh nhân ở tư thế ngồi (thay vì đặt nằm).

5. Trấn an nạn nhân chờ xe cấp cứu tới

6. Tuyệt đối không được cho nạn nhân thức ăn , thức uống gì nếu nạn nhân bị khó thở, khó nuốt, hoặc nếu nạn nhân thở khò khè


CẢNH BÁO

Một số bác sĩ sẽ đề nghị epinephrine auto-injector (truyền dịch epinephrine) cho bệnh nhân có dị ứng nghiêm trọng . Nếu thân nhân có toa thuốc và có trải nghiệm về các dị ứng mà bệnh nhân có từ trước , thì cần thông báo cho nhân viên cấp cứu , bác sĩ cấp cứu biết rõ để thực hiện liều lượng chuẩn xác và khẩn cấp


Lynn Ly (30-06-2012).