BỆNH CĂNG THẲNG

TÂM THẦN (Anxiety disorder)



Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

8748 E. Valley Blvd., Ste H

Rosemead, CA 91770

Tel: (626) 288-3306



Trong hai bài trước, chúng ta đã bàn đến những mối căng thẳng còn được xem là bình thường trong đời sống hàng ngày, và những phương cách tốt để chế ngự chúng. Bài này, chúng ta tìm hiểu bệnh căng thẳng tâm thần, tức trạng thái sợ hãi, căng thẳng quá mức, thường gây trở ngại cho công việc và giấc ngủ.

Cảm thấy căng thẳng là điều bình thường của mọi người chúng ta trước một tình thế căng thẳng (stressful situation). Đang lái xe, chợt thấy ông cảnh sát lái mô-tô nhấp nháy đèn ngay đằng sau lưng, ít ai trong chúng ta có thể phớt tỉnh ăng-lê, lòng chẳng chút âu lo. Trạng thái âu lo, căng thẳng này là “anxiety”. Anxiety có nhiều mức độ. Nặng hơn, anxiety có những phản xạ thể xác đi kèm. Như có người vừa bị tai nạn, cảm thấy sợ hãi (căng thẳng tinh thần), mặt tái mét, tim đập như trống làng, chân tay run rẩy, người bủn rủn đứng không vững, đầu thấy nặng và choáng váng, đồng thời cảm thấy buồn nôn (phản xạ thể xác).

Đúng ra, để hoàn tất mọi công việc một cách tốt đẹp, chúng ta đều cần đến một chút anxiety, một chút sợ hãi. Chút ít anxiety rất tốt cho cuộc sống hàng ngày. Lái xe, sợ gây tai nạn, sợ bị phú-lít treo bằng, ta để ý đèn xanh, đèn đỏ và chạy cho đúng luật. Một người bừa phứa, không biết sợ là gì, coi trời cũng bằng vung, dễ gây hại cho mình và cả cho người.

Tuy vậy, quá nhiều anxiety lại chẳng tốt. Nhiều người sắp đi thi, lo đến mất ăn mất ngủ và lâm bệnh, hoặc vì tinh thần quá căng thẳng, nên có những phản xạ quá đáng của thể xác, như lúc nào cũng thấy tim đập mạnh, tay chân run như cầy sấy, đi tiểu đi cầu liên miên, rồi đến ngày thi, lại cáo ốm không đi. Nhiều vị, vì quá căng thẳng khi lái xe trên xa lộ, cuối cùng đành bỏ, không dám lái xe nữa, phải phụ thuộc vào người khác khi đi đây đi đó. Anxiety vừa phải là bình thường, anxiety quá đáng là bệnh, là có rối loạn (anxiety disorder).

Bệnh tâm thần anxiety không phải hiếm. Cứ 100 người chúng ta, có đến 5-8 người bị bệnh anxiety và 1 người bị nặng đến độ chẳng thể làm việc. Phụ nữ bị bệnh nhiều gấp đôi đàn ông.

Bệnh anxiety có nhiều hình thái:

- Căng thẳng toàn diện (generalized anxiety disorder).

- Kinh hoảng đột ngột (panic disorder).

- Ám ảnh (obsessive-compulsive disorder).

- Sợ hãi vô lý (phobic disorder).

- Rối loạn tâm thần sau một biến cố (posttraumatic stress disorder).

Bài này chúng ta bàn về bệnh căng thẳng toàn diện, loại bệnh anxiety nhiều nhất.