Định bệnh



Nếu bạn có những triệu chứng kể trên, làm thế nào bác sĩ có thể xác định được là: “Ồ, nhiếp hộ tuyến bạn bị to rồi đây”?.

Giản dị nhất là thăm khám trực tràng (rectal examination). Xin nhắc lại, nhiếp hộ tuyến nằm phía dưới bọng đái, bao quanh một phần ống tiểu, và ở ngay phía trước trực tràng. Thò ngón tay trỏ qua hậu môn bạn, vào tận trực tràng, bác sĩ có thể thăm được mặt sau của nhiếp hộ tuyến. Bác sĩ có thể sờ thấy nhiếp hộ tuyến to hơn bình thường, nhưng vẫn cân xứng, sờ giống như sờ vào đầu mũi. (Nếu bạn tò mò muốn biết nhiếp hộ tuyến của mình cứng mềm thế nào, bạn có thể tự sờ đầu mũi của mình). Một nhiếp hộ tuyến bị ung thư thường cứng hơn nhiều, lại có thể bên to bên bé, hoặc có những chỗ phồng lên, cứng hơn những chỗ khác (hard nodules). Khám phá ung thư nhiếp hộ tuyến bằng cách hàng năm, kể từ tuổi 50, đi khám nhiếp hộ tuyến và thử máu tìm một chất đặc biệt gọi là PSA (prostatic specific antigen). Xin hẹn bạn vào một dịp khác, mình sẽ nói chuyện nhiều về bệnh ung thư nhiếp hộ tuyến.

Tuy nhiên, vóc dáng của nhiếp hộ tuyến sờ thấy qua sự thăm khám trực tràng không đi đôi với sự nặng nhẹ của triệu chứng. Có những nhiếp hộ tuyến sờ thấy bình thường, nhưng gây triệu chứng, vì nó to đặc bên trong làm hẹp ống tiểu. Ngược lại, có những nhiếp hộ tuyến sờ thấy to lắm, nhưng lại không gây triệu chứng.

Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ thử nước tiểu và đo lượng “creatinine” trong máu bạn để xem thận bạn còn tốt hay không (lượng creatine trong máu phản ánh chức năng thận, càng lên cao, chứng tỏ thận càng suy). Nếu bạn trên 50, bác sĩ thử luôn cả lượng PSA trong máu, để truy tìm ung thư nhiếp hộ tuyến.

Nếu mọi thứ đều bình thường, và xem ra các triệu chứng không làm phiền bạn bao nhiêu (điều này mang nhiều tính chủ quan: với các triệu chứng do to nhiếp hộ tuyến gây ra, có người chẳng lấy gì làm phiền, có người rất lấy làm khó chịu), chúng ta ngừng ở đây, không cần tìm hiểu thêm, bạn cũng chưa cần chữa trị. Bạn có thể yên tâm, chỉ cần thỉnh thoảng ghé thăm bác sĩ, cho biết tình hình.

Còn bạn cho rằng bạn không còn chịu đựng được nữa, cái tuyến nhiếp hộ nó làm phiền bạn quá lắm? A, trong trường hợp này, bác sĩ có thể sẽ đo sức tiểu của bạn (urinary flow rate), xem trong 1 giây, bạn tiểu được bao nhiêu nước tiểu. Nếu trong 1 giây, bạn chỉ tiểu ra không đến 10 ml nước tiểu: vấn đề của bạn nặng đấy. Nếu trong 1 giây, bạn tiểu được những trên 15 ml nước tiểu, vấn đề còn nhẹ thôi, bạn bực bội với cái nhiếp hộ tuyến bạn, bạn hơi khó tính một chút. Bạn còn nghi ngờ, chưa hài lòng, kêu rằng bạn vẫn khổ sở vì những triệu chứng nhất định là do cái nhiếp hộ tuyến gây ra? Thế thì ta làm thêm trắc nghiệm đo lượng nước tiểu còn sót lại trong bọng đái sau khi đi tiểu (measurement of the residual urine volume after voiding): nếu trắc nghiệm này cũng bình thường nốt, không có mấy nước tiểu sót lại trong bọng đái lúc bạn đã tiểu xong, bệnh của bạn còn nhẹ lắm.

Tổng hợp tất cả những dữ kiện kể trên, chúng ta sẽ cùng lượng định vấn đề của bạn nặng hay nhẹ, cần chữa trị ra sao.