Hữu hiệu

Một khi đã quyết định phải chữa (nhiều vấn đề không cần chữa, chẳng hạn như một nốt ruồi lành, nhỏ trên da bạn), sự chữa trị cần hữu hiệu.

Bác sĩ sẽ dựa theo sách vở, chọn lựa sự chữa trị nào hữu hiệu nhất cho bạn. Sự chữa trị nhắm mục đích vừa làm giảm triệu chứng giúp bạn dễ chịu, vừa giúp bệnh mau lành và ít tái phát trong tương lai. Thí dụ, bạn bị đau lưng dưới cấp tính (acute low back pain) do hệ thống nâng đỡ cột xương sống căng, dãn, sự chữa trị không phải chỉ là dùng thuốc giảm đau, song bác sĩ cũng có bổn phận giải thích cơ chế gây ra đau lưng, và khuyên bạn những phương cách giúp đau lưng mau hết, và ít trở lại trong tương lai.

Một vấn đề bác sĩ rất hay gặp: bạn hỏi ý kiến bác sĩ về vô số những cách chữa quảng cáo rầm rộ trên báo chí, đài phát thanh, truyền hình, “Họ quảng cáo dữ quá, bảo đảm sẽ khỏi, không khỏi không lấy tiền”. Bác sĩ sẽ dựa vào sách vở để trả lời bạn, cách chữa nào đã được chứng minh là tốt, cách nào không. Nói chung, quảng cáo càng rầm rộ, càng đao to búa lớn kiểu “bảo đảm sẽ khỏi” (trong Y khoa Mỹ, không bác sĩ nào dám nói tiếng bảo đảm), sản phẩm họ bán càng đắt tiền, chúng ta càng cần đề phòng chuyện tiền mất tật mang, hoặc thuốc, sản phẩm của họ mắc gấp mười so với thuốc, sản phẩm tốt ngang mua ở chỗ khác.

Tránh phản ứng phụ

Không thuốc nào không gây phản ứng phụ (side effects). (Nhưng phản ứng phụ chỉ xảy ra cho một số người dùng thuốc, không phải cho tất cả mọi người dùng thuốc.) Nếu phản ứng phụ khiến bạn khó chịu quá, sau một thời gian dùng thuốc, bạn có thể sẽ lắc đầu chào thua bỏ thuốc. (Bạn đừng tin vào lời quảng cáo: “Thuốc hoàn toàn không gây phản ứng phụ”.) Thỉnh thoảng, phản ứng phụ có thể nặng đến chết người.

Thế nên, bác sĩ sẽ tính toán trong trường hợp của bạn, chúng ta nên dùng thuốc nào thì hơn, ít sợ phản ứng phụ nguy hiểm. Điều này tùy thuộc nhiều điều kiện lắm: sắc dân, tuổi tác, phái tính, các bệnh bạn đang mang, các thuốc bạn đang dùng (có thuốc dùng riêng không sao, dùng chung với một thuốc nào đó dễ gây phản ứng phụ). Khi đi khám bệnh, bạn nhớ đem tất cả các thuốc đang dùng ở nhà cho bác sĩ xem, kể cả các thuốc mua không cần toa bác sĩ.

Để tránh phản ứng phụ có thể xảy ra cho người bệnh, nhất là các vị cao niên, bác sĩ nên luôn tự nhắc nhở mình: càng ít thuốc càng tốt. Càng cao tuổi, sức chịu đựng thuốc càng kém đi, nhất là khi uống nhiều thuốc quá (thuốc cần thiết lẫn những thuốc chẳng có chỉ định y khoa tí nào nhưng người bệnh muốn thì cứ cho), các thuốc tác động với nhau trong cơ thể (drug interaction) dễ gây hại. Bác sĩ nên thường xuyên kiểm thuốc (medication review), và bỏ bớt đi những thuốc xét thấy người bệnh không còn cần nữa. (Nhiều vị tiếp tục uống thuốc bao tử năm này sang năm khác, dù triệu chứng không còn; các thuốc bao tử dùng lâu, có thể gây rỗng xương, gãy xương.)