Có nhiều trường hợp, con cái tệ bạc với cha mẹ và đối với cha mẹ không ra gì, nhưng khi cha mẹ sắp qua đời, họ quây quần bên giường bệnh lúc cha mẹ hấp hối để tỏ ra mình lo lắng và thương tiếc cha mẹ một cách tự nhiên phát sinh tự đáy lòng. Ngoài ra, họ còn quây quần bên giường bệnh lúc cha mẹ hấp hối với mục đích để xem cha mẹ có dặn dò (trối) cho mình tiền của gì không.





Những người con có hiếu thường tổ chức đám ma cho cha mẹ rất linh đình cốt để tỏ lòng hiếu kính một cách chân tình. Nhưng cũng có trường hợp, các con làm đám tang cho cha mẹ một cách linh đình để gột rửa sự bạc bẽo của họ đối với cha mẹ trước đây.





Đối với những người đến phúng điếu, có nhiều trường hợp người ta đến phúng điếu chia buồn với tấm lòng thành. Thái độ của họ nói lên tấm lòng sẵn sàng giúp đỡ cho tang gia bất cứ lúc nào và bất cứ cái gì khi cần đến. Đời vẫn có những người tốt thực sự và vô vị lợi. Có người đến phúng điếu vì họ đã từng ngưỡng mộ và tôn kính người quá cố mà không có dịp nào được gặp tận mặt hay nói trực tiếp được một lời trong lúc người ấy còn sống. Có trường hợp, người ta thân nhau nhưng lười liên lạc nên khi nghe tin nhau bị bệnh hay qua đời họ đã cố gắng đến an ủi hay chia buồn.





Một số người thân nhau, họ không để ý đến nhau khi còn sống và cho đây là sự bình thường. Trường hợp này cũng giống như người có tự do sẵn rồi thì không thấy tự do là quan trọng. Đến khi mất tự do, họ mới thấy tự do là quí. Đối với mười ngón tay của ta, khi bình thường ta không thấy ngón nào là ngón quan trọng. Nếu vì lý do gì mà bị cụt đi một ngón, ta mới thấy thiếu thốn và bất tiện như thế nào. Chính vì lý do này người ta mới ân cần thăm nhau khi bị bệnh, hay thương tiếc nhau vô cùng khi đã mất nhau.





Nói chung, đám ma có linh đình hay không, lễ cầu siêu có lớn hay không, và phần mộ có to và đẹp đẽ hay không, tất cả đều dành cho người sống và đều làm rạng rỡ cho người còn sống. Chết là hết. Sau này có mâm cao cỗ đầy hay không cũng chỉ là dành cho người sống. Việc đối đãi với nhau khi còn sống mới là quan trong. Cần đùm bọc thương yêu và săn sóc nhau lúc sống chứ đừng để đến khi thân nhân hay bằng hữu chết mới tỏ lòng thương tiếc.


Nhiều người tin rằng cần tụng niệm Phật A Di Đà để cầu xin vãng sanh (qua kiếp trần gian) về cõi Tây Phương Cực Lạc. Thật ra Cõi Tây Phương Cực Lạc đã ở tại trong lòng mình. Không có đất Phật ở đâu bên ngoài. Lục Tổ Huệ Năng đã dạy:


“Kẻ mê muội thì niệm Phật cầu vãng sanh về cõi bên kia, người tỉnh ngộ chỉ làm cho tâm mình được thanh tịnh. Người phàm phu không hiểu rõ tánh Phật của mình, chẳng biết rằng Tịnh Thổ hay Tịnh Độ, tức là đất Phật, đã có sẵn nơi tâm mình và ngay tại nơi mình đang ở, nên cứ lo cầu Đông nguyện Tây. Còn người đã giác ngộ rồi thì biết rằng đâu đâu cũng là Tịnh Thổ, tức là chỗ nào cũng có Phật ở đó cả. Con người khi còn sống nên giữ tâm mình cho thanh tịnh để biết bổn tâm nhận rõ bổn tánh thì sẽ giác ngộ thành Phật, chẳng cần phải cầu vãng sanh làm gì vì lòng ta là đất của Phật rồi.


Hãy trân trọng thời gian được sống gần nhau, hãy tu tâm dưỡng tánh khi mình còn sống chứ đừng cầu vãng sanh về cõi Tây Phương Cực Lạc.”






4. Quan Niệm Của Một Số Người Về Việc Ma Chay


Chính vì thấy sự phiền hà khi thân nhân phải tổ chức đám ma mà rất nhiều người khi sắp chết họ đã trối lại là không nên làm đám ma linh đình, miễn phúng điếu, miễn thăm viếng. Họ không muốn làm phiền ai và chỉ yêu cầu thân nhân làm đám ma thật đơn giản mà thôi.





Một số người thì chú trọng vào việc ăn ở tốt với nhau lúc còn sống, sẵn sàng giúp đỡ nhau, và sẵn sàng lo sống chết cho nhau trong mọi hoàn cảnh. Sống sao cho tình nghĩa vẹn toàn để khi không còn có nhau nữa, họ không có gì phải hối tiếc. Đám ma lớn nhỏ không thành vấn đề nữa. Phúng điếu hay không cũng vậy. Họ không vì người đã chết mà làm phiền hà người khác hay để cho người ta kiếm ăn trên xác chết của mình. Một số người khác tự lo trước cho cái chết của mình để khi nằm xuống họ không làm phiền người nhà.





Có những người, vì lợi ích chung của nhân loại, họ đã ký giấy hiến thân xác mình sau khi chết cho các cơ quan nghiên cứu để làm phương tiện cho sinh viên trường thuốc học hỏi. Ma chay trong trường hợp này không thành vấn đề nữa. Không còn phải sợ cảnh “ma chê cưới trách.” Đây là một hành động thật là cao thượng và vị tha. Thật đáng được thán phục! Có những người thực tế hơn đã làm điếu văn cho cha mẹ, vợ chồng, hay bạn bè ngay khi những người này còn sống (Sinh Điếu). Làm “Sinh Điếu” kiểu này thật là có ý nghĩa vì khi còn sống mà được nghe thân nhân hay bằng hữu khóc mình, ta mới thấy cảm động và thú vị vô cùng. Có những nhà thơ đã làm điếu văn khóc vợ lúc vợ còn đang chung sống với mình. Sau khi nghe bài sinh điếu, có bà đã khóc mùi mẫn vì sung sướng. Thật là cảm động một cách chân thành đầy ý nghĩa và tuyệt vời.