- Phải chăng khái niệm cho rằng "chúng sinh có giác cảm"* tất phải sớm được đưa vào Bộ Luật Dân Sự?
- Hầu hết các nước Âu Châu đă đưa khái niệm này (tức công nhận "súc vật cảm nhận được sự đau đớn") vào các bộ luật của họ. Điều này cho thấy rằng khoa học ngày nay đă chứng minh được là thú vật cũng nhận biết được sự đau đớn.
Đối với người Phần Lan th́ súc vật c̣n hàm chứa cả tri thức (consciousness) nữa!
Ở Pháp ngày 14 tháng 4, 2014 vừa qua, Ủy ban Tư Pháp của Quốc Hội đă thừa nhận súc vật được hưởng quy chế "chúng sinh mang khả năng cảm nhận" (êtres vivants doués de sensibilité"/living being endowed with sensitivity), điều đó cũng phù hợp với quan điểm chung của đại đa số quần chúng trên đất Pháp ngày nay.
Thế nhưng trên thực tế vẫn chưa thấy một sắc luật nào được đưa ra nhằm áp dụng quy chế ấy đối với súc vật. Lư do là các thủ tục vận động trong chiều hướng này đều bị phe chống đối (bảo thủ) t́m cách chận đứng... Tôi cảm thấy thật bàng hoàng trước t́nh trạng đạo đức hết sức nghịch lư (giả dối) đó của xă hội chúng ta (tức nước Pháp) đối với súc vật!
- Có phải chính ông đă từng nêu lên sự nhận xét là không mấy ai ư thức được sự liên hệ giữa một miếng cốt-lét và những nỗi đớn đau của một con bê hay không?
- Điều này cũng tương tự như một thứ bệnh tâm thần. Trong dân chúng Pháp chỉ có 14% chống lại việc chăn nuôi súc vật để lấy thịt, 65% cảm thấy xao động khi trông thấy cảnh mổ giết gia súc. Các ḷ sát sinh được che dấu kín đáo! Chưa bao giờ cuốn phim Terriens* nêu lên kỹ nghệ giết mổ súc vật trong các ḷ sát sinh được tŕnh chiếu trên màn ảnh truyền h́nh, lư do là không muốn làm cho các lứa tuổi c̣n quá trẻ phải bị "xao động".
Ngoài ra người ta c̣n nhận thấy 50% học sinh ở các lớp tiểu học tại thành phố Chicago (nơi thực hiện cuộc thăm ḍ) không đủ sức h́nh dung được là miếng thịt kẹp trong ổ bánh ḿ hamburger của chúng có liên hệ ǵ với một con thú trên thực tế hay không.
- Miếng thịt ấy từ đâu mà có?
- Trong các siêu thị!
- Trước khi đưa vào siêu th́ nó từ đâu ra?
- Từ các cơ xưởng kỹ nghệ!
Dù có giải thích cho chúng biết đấy là thịt của một con vật th́ nhất định chúng sẽ không tin. Đấy chính là t́nh trạng mâu thuẫn thật tiêu biểu của những con người sống trong các xă hội tôn thờ thú vật trong nhà (chó, mèo...), ḷng từ bi của họ sẽ biến mất ngay mỗi khi họ trông thấy một đĩa thức ăn hiện ra trước mặt ḿnh.
Trong năm vừa qua có một người chơi tṛ ném mèo vào tường để quay phim. Giới truyền thông làm ầm lên và nhiều người đă bày tỏ sự phẩn nộ của ḿnh. Người ném con mèo vào tường bị đưa ra ṭa, con mèo được cứu sống (chỉ bị găy một chân), quả là một điều đáng mừng - Thật ra câu chuyện đă xảy ra vào ngày 31 tháng giêng 2014 vừa qua tại miền nam nước Pháp, 60.000 người kư tên bày tỏ sự bất nhẫn của ḿnh trên Facebook. Ṭa án xử phạt người này một năm tù giam.
Gần đây hơn vào đầu tháng 5 vừa qua có một người giết một con mèo bằng cách cho nó vào máy giặt nóng 40°C. Người này bị đưa ra ṭa và lảnh án 3 tháng tù giam, 1.300 Âu kim tiền phạt và 10 năm không được nuôi súc vật trong nhà.
Vậy chúng ta sẽ nghĩ ǵ khi trông thấy nhan nhăn các quán "cầy tơ và tiểu hổ", tức là các quán thịt chó và thịt mèo? Phải chăng đấy là cái đỉnh thấp nhất của trí tuệ hay chăng?. Thế nhưng có được mấy ai cảm thấy xúc động khi biết rằng trong cùng một ngày hôm ấy 500.000 con vật bị giết trong các ḷ sát sinh - nhiều hôm riêng số heo bị giết cũng đă lên đến 1.000 con mỗi giờ - với các phương tiện giết mổ thật vô cùng tàn nhẫn.
- Vậy có một phương pháp chăn nuôi súc vật lấy thịt nào có thể gọi là mang tính cách đạo đức hay không?
- Nhất định là có: một con ḅ mẹ cùng với ḅ con thong dong gặm cỏ trên một cánh đồng của vùng Dordogne chẳng hạn (một vùng thuộc tây nam nước Pháp, nơi có nhiều đồi và thung lũng), như thế có phải là một ngh́n lần nhân đạo hơn là nhốt riêng một con heo nái trong một chiếc chuồng làm bằng thanh sắt để nó khỏi đè bẹp hai mươi lăm con heo con mới sinh?
Đấy là cách phải chăn nuôi gia súc để giết thịt, tương tự như nuôi các con vật yêu quư trong nhà thế thôi (trong nguyên bản là "nuôi các con Blanchette và Roussette để giết thịt". Blanchette và Roussette là các tên gọi thông thường và dễ thương được dùng để đặt tên cho các con vật nuôi trong nhà hay trong vườn để làm bạn với người: chẳng hạn như mèo, thỏ, gà, dê con... Sở dĩ nêu lên các chi tiết này là để cho thấy cách viết và diễn đạt của nhà sư Matthieu Ricard đôi khi rất ư nhị, t́nh cảm và rất khó dịch. Ngoài ra câu trả lời trên đây của ông cũng thật khéo léo và kín đáo: có thể chăn nuôi súc vật để lấy thịt nhưng vẫn phải kính trọng sự tự do và t́nh mẫu tử của chúng, và nhất là phải yêu thương chúng như những con vật làm bạn với ḿnh trong nhà. Thế nhưng khi đă yêu thương chúng và gọi chúng bằng những cái tên thật dễ thương th́ làm thế nào lại có thể giết mổ chúng để ăn?).
- Thế nhưng người ta vẫn có thể chống lại quan điểm ấy khi cho rằng các công cuộc vận động nhằm bảo vệ nhân quyền mang tính cách khẩn thiết hơn?
- Những kẻ nêu lên luận cứ ấy thường không hề tỏ ra tích cực trong việc bảo vệ con người cũng như súc vật! Hiện nay tôi đang tham gia vào khoảng 140 dự án nhân đạo, thế nhưng việc chăm lo cho súc vật không hề làm cho tôi mất thêm một giây phút nào (chỉ cần đơn giản ăn chay cũng đă là cách yêu thương và chăm lo cho súc vật, nào có cần phải chạy ngược chạy xuôi đâu).
Quả hết sức lạ lùng mỗi khi nh́n vào lịch sử người ta đều nhận thấy những người từng tranh đấu cho nhân quyền cũng là những người đă đứng lên để bảo vệ súc vật. Chẳng phải Tolstoï (1828-1910, đại văn hào người Nga), Shelley (1987-, nữ diễn viên màn ảnh và hoa hậu trẻ của Mỹ năm 2004) và Théodore Monod là những người ăn chay và rất nhiệt t́nh với lư tưởng bảo vệ súc vật hay sao? Ḷng từ bi không có một biên giới nào cả! Nào có ai ngăn cản được một người khi đă quyết tâm tự biến cải ḿnh để trở thành một con người tốt đâu, và cũng chẳng có ai dám bảo rằng sự quyết tâm ấy lại không phải là một cách biểu lộ cao quư nhất của bản chất con người?
*(chúng sinh có giác cảm/êtres sensibles, êtres animés/sentient being, living being, tiếng Phạn là satva hay sattva, chữ sat hay satva trong tiếng Phạn có nghĩa là chúng sinh/being hay là sự "hiện hữu"; tiếng Pa-li là satto hay satta có nghĩa là "being creature" hay "satient being" là một thuật ngữ chỉ chung súc vật và cả con người, thí dụ như chữ bodhisattva là "người" bồ-tát hay là "người" giác ngộ. Kinh sách gốc Hán ngữ dịch chữ sattva/satta là "chúng sinh hữu t́nh", cách dịch này không được sát nghĩa lắm - nếu không muốn nói là sai hay "vô nghĩa". Thí dụ một con sâu cảm nhận được sự đau đớn cũng là một chúng sinh như chúng ta, nhưng không nhất thiết và bắt buộc là nó cũng phải "hữu t́nh" như chính chúng ta. Các sinh vật ở các mức độ tiến hóa thấp cũng cảm nhận được sự đau đớn dù không đủ sức phát lộ được các xúc cảm bấn loạn tương tự như một số các loài sinh vật ở các cấp bậc tiến hóa hơn. Ḷng từ bi Phật Giáo phải trải rộng ra đối với tất cả chúng sinh, không cần phân biệt là chúng có "hữu t́nh" hay không).
** (Tựa tiếng Anh của bộ phim này là Earthlings, có nghĩa là "Thế Gian" hay "Cơi Ta-bà", và cũng có thể dịch là "Con người của thế gian này", là một bộ phim tài liệu của Mỹ do Shaun Monson thực hiện năm 2005. Độc giả có thể xem trên Youtube:
Tiếng Việt:
https://thuvienhoasen.org/a21769/phi...cau-earthlings
Tiếng Anh:
https://www.youtube.com/watch?v=ibuQ-J04eLQ
Tiếng Pháp:
https://www.youtube.com/watch?v=Yqa2Pj_HMyI.
Hàng trăm trang web trên khắp thế giới đă giới thiệu bộ phim này với nhiều đoạn khác nhau).
Shelley Hennig
Léon Tolstoï
Carl Lewis
Theodore Monod
Họ là những người ăn chay.