Cổ nhân thường nói: “Nhân chi sơ, tính bổn thiện”, con người sinh ra, bản chất đã là lương thiện. Chính cái “bổn thiện” này, con người mới có thể ước chế hành vi của mình, thức tỉnh lương tri, nhắc nhở người ta thời thời khắc khắc phải hành thiện tích đức. Bảo trì lương thiện là một loại lựa chọn, cũng là một loại phẩm đức.

Tôi từng đọc được 2 câu chuyện:




Câu chuyện thứ nhất: Một người đàn ông tên Cố Vinh sống ở Lạc Dương, được mời đến tham gia một bữa tiệc. Tại bữa tiệc, ông phát hiện người hầu đứng nướng thịt kia nét mặt như đang rất thèm khát, muốn ăn một vài miếng thịt nướng.




Thế là ông lấy phần thịt nướng của mình, đưa cho anh người hầu kia ăn. Mọi người tham gia buổi tiệc ai cũng cười nhạo và bảo ông làm vậy sẽ mất thân phận. Cố Vinh chỉ nói: “Một người ngày nào cũng nướng thịt cho mọi người ăn, tại sao lại để anh ta đến mùi vị của miếng thịt nướng như thế nào cũng không được thưởng thức chứ?”.




Về sau chiến loạn liên miên, có rất nhiều người ở Lạc Dương xuôi theo dòng Trường Giang tiến về phía nam. Và trong chuyến hành trình đó cứ mỗi lần Cố Vinh gặp nguy nan, thường xuyên có một người tìm cách bảo vệ cho ông. Khi Cố Vinh cảm kích hỏi nguyên nhân, mới biết được anh ta là người hầu mà được Cố Vinh đưa cho miếng thịt nướng đầu tiên năm đó.




Câu chuyện thứ hai: Có một lần, Tuần Cự Bá ngàn dặm xa xôi đi gặp một người bạn đang mang trọng bệnh, nhưng cũng vừa lúc quân giặc bên ngoài đánh vào tòa thành này. Người bạn khuyên Cự Bá hãy mau rời khỏi, nói: “Tôi không sống được bao lâu nữa, nhưng ông thì khác, ông hãy mau rời khỏi đây đi?”.

Cự Bá nói: “Tôi đường xá xa xôi tới đây thăm ông, ông lại muốn tôi đi là sao. Vì được sinh tồn mà là đánh mất đạo nghĩa, đây đâu phải việc mà Cự Bá tôi có thể làm được chứ?”. Cuối cùng nhất quyết không rời khỏi.

Về sau thành trì bị chiếm đóng, quân giặc tiến vào thành, thấy Tuần Cự Bá vẫn ở chỗ này, bèn hỏi: “Đại quân chúng ta tiến thành, toàn bộ dân trong thành đều chạy hết, ngươi là ai mà vẫn dám một mình ở lại đây?”

Cự Bá trả lời: “Bạn tôi bị bệnh, tôi không nhẫn tâm để một mình anh ấy ở đây, nếu các người nhất định muốn giết anh ta, tôi nguyện sẽ dùng tính mạng của mình để hoán đổi”.

Quân giặc nghe xong rất chấn động, sau khi cùng bàn bạc thảo luận chúng nói: “Chúng tôi là những người không biết đạo đức và lễ nghĩa, lại xâm nhập vào vùng đất đầy đạo đức và lễ nghĩa rồi”. Thế là chúng liền lập tức rút quân khỏi thành, và cả tòa thành được bảo toàn nguyên vẹn.




Hai câu chuyện này là minh chứng cho thấy tâm thiện lương có vai trò quan trọng như thế nào, sự lương thiện của bạn sẽ có ngày giúp đỡ được bạn. Vì thiện lương là tính cách mềm yếu nhất ẩn chứa trong nhân tính con người, nhưng cũng đồng thời lại là loại cảm xúc có sức mạnh nhất.




Thiện lương là khái niệm cơ bản biểu hiện cách làm người, có rất nhiều người coi sự thiện lương chỉ là vẻ hời hợt bên ngoài; nhưng sự thiện lương thật sự chân chính là đến từ nội tâm bên trong, là sự vững chắc trong lòng: là chính trực, bao dung, thẳng thắn đối xử với người.




Những người như Cố Vinh và Cự Bá, bởi sự thiện lương của họ, vì vậy cuối cùng khi gặp phải nguy hiểm cũng là tự mình có thể cứu mình. Sự hành thiện không đợi phúc báo của họ, không những có thể giúp đỡ được người khác, còn chính là giữ lại đường thoái lui và “quý nhân” cho bản thân sau này.




Thái độ làm người thiện lương tốt bụng của bạn, cho dù bước đi có rất đỗi bình thường, cũng không mất đi cảnh giới khiến bạn trở nên phi thường, và điều bạn nhận được đó chính là sự giúp đỡ chất phác và hào phóng vô tư, cho dù việc gặp gỡ chỉ nhạt như nước, cũng không mất đi khí phách của “người quân tử”.




Tuệ Tâm, theo Kannewyork