Sau một thời gian dài Mỹ áp thuế lên hàng hoá của Trung Quốc. Tổng thống Trump mới đây tuyên bố Trung Quốc đang trải qua một năm tồi tệ nhất trong 57 năm qua.
"Tôi sẽ nói điều này: Chúng tôi đă tạo ra nhiều tiến triển với Trung Quốc. Họ đang có một năm rất tệ hại. Tệ nhất trong 57 năm. Thuế quan đang về với chúng tôi. Chúng tôi đang thu hàng tỉ USD tiền thuế nhập khẩu.
Họ phá giá đồng tiền, nghĩa là thuế quan sẽ không khiến chúng tôi tổn thất quá nhiều. Họ cũng đang bơm tiền rất nhiều vào nền kinh tế của họ", Tổng thống Trump nói tại buổi phát biểu trước cuộc gặp song phương với Thủ tướng Úc Scott Morrison ngày 20-9 (giờ Mỹ).
Hai lănh đạo Mỹ và Úc đă thể hiện cử chỉ được truyền thông Úc mô tả là thân mật khi ông Morrison đến Nhà Trắng.
Tại buổi phát biểu nêu trên, yếu tố Trung Quốc tiếp tục là chủ đề được dư luận quan tâm.
Úc là đồng minh thuộc dạng thân thiết nhất của Mỹ. V́ vậy giới quan sát cũng cho rằng tại những cuộc gặp kiểu này, chính quyền ông Trump sẽ t́m cách thúc đẩy sự cam kết của Úc đối với chiến lược của Mỹ, đặc biệt khi Mỹ và Trung Quốc sắp bước vào ṿng đàm phán giải quyết tranh chấp thương mại đầu tháng tới.
Ở buổi phát biểu ngày 20-9 (giờ Mỹ), có người đă hỏi ông Trump về Trung Quốc, và cuộc đối thoại diễn ra như sau:
"Hỏi: Thưa Tổng thống, liệu ông sẽ yêu cầu Úc hành động nhiều hơn khi nhắc tới Trung Quốc chứ?
Ông Trump: Nói đi. Sao cơ?
Hỏi: Ông sẽ yêu cầu Úc hành động nhiều hơn đối với Trung Quốc đúng không?
Ông Trump: Vâng, chúng tôi sẽ nói về Trung Quốc mọi lúc. Và Scott (Morrison) có những quan điểm mạnh mẽ về Trung Quốc. Và tôi cho là hăy để ông ấy, có lẽ vậy, bày tỏ những quan điểm này. Có lẽ các anh sẽ được nghe ngay bây giờ. Ông sẽ không có khán giả nào tốt hơn thế này đâu (cười).
Nhận đề nghị trả lời của Tổng thống Trump, Thủ tướng Úc Morrison nói: "Chúng tôi có quan hệ chiến lược toàn diện với Trung Quốc. Nhưng, như tôi đă nói nhiều lần, chúng tôi cần đảm bảo rằng khi các nước phát triển và nh́n nhận tiềm năng của họ, là lúc họ bước vào một cấp độ hoàn toàn mới. Và điều đó nghĩa là không thể có luật chơi đặc biệt nào nữa.
Và chúng tôi có một mối quan hệ tuyệt vời cùng Trung Quốc. Sự phát triển của Trung Quốc đă đóng góp tuyệt vời cho Úc. Nhưng chúng tôi cần đảm bảo chúng ta cùng cạnh tranh trong cùng một sân chơi".
Mỹ và Trung Quốc đang tồn tại những khác biệt lớn về thương mại và cách thức vận hành của chính phủ đối với thương mại, đầu tư, sản phẩm trí tuệ…
Chính quyền Tổng thống Trump đang lấy thuế quan làm công cụ để buộc Trung Quốc phải điều chỉnh hành vi, theo cách Nhà Trắng nói th́ Bắc Kinh phải tiến tới việc vận hành thương mại công bằng hơn.
Những ư kiến này cũng phản ánh quan điểm của ông Trump về chuyện Trung Quốc đang được hưởng quy chế đặc biệt khi tham gia Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Bản thân ông Trump chỉ trích WTO và kêu gọi cải cách.
Chính v́ vậy, việc ông Morrison nhắc tới chuyện "không thể có luật chơi đặc biệt nào nữa" cũng diễn tả những ǵ Mỹ và Úc đang thảo luận về t́nh h́nh thương mại với Trung Quốc.