Những cái tên… kỳ cục


Ngày trước, hồi tôi còn dạy học, chưa tới tuổi nghỉ hưu, trong số học sinh của tôi có một em tên là Hà Văn Cu, tôi thường nghĩ thầm rằng tại sao cha mẹ em lại “tiết kiệm”, không thêm cho em một cái râu để trở thành Hà Văn Cư có phải hơn không. Năm sau, cũng một trong các lớp 12 tôi dạy, có em mới ở lớp 11 lên tên là Hà Văn Cu Nhỏ. Tôi mở sổ sách ra coi tên cha mẹ thì biết em là em ruột của em Hà Văn Cu đã đậu tú tài và vừa thi đậu vào trường Nông Lâm Súc. Hôm họp phụ huynh học sinh trong trường, gặp mẹ của em Hà Văn Cu Nhỏ, tôi nói với bà: “Thưa bác, cái tên “Cu” thì đâu có gì là hay mà em lớn hai bác đã đặt tên “Cu”, đến em của nó hai bác cũng lại đặt tên Cu có thêm tiếng Nhỏ thì còn ra thể thống gì nữa. Nuôi con là muốn cho con ăn học nên người. Bác thử tưởng tượng, nếu sau này em trở thành luật sư, bác sĩ mà trương cái bảng “Luật sư Hà Văn Cu Nhỏ” hay “Bác sĩ Hà Văn Cu Nhỏ” thì khách hàng họ đâu có chịu”. Bà nói: “Ối, tại ổng đặt chớ tui đâu có đặt mà biết. Thầy biểu phải làm sao bây giờ?”. “Bác về bàn với bác trai, hỏi người ta xem cách làm đơn xin đổi tên như thế nào. Chắc hơi khó nhưng thà đổi còn hơn mang cái tên Cu Lớn, Cu Nhỏ suốt đời…”. Sau đó rồi tôi cũng quên, không để ý xem câu chuyện đổi tên đó ra sao.


Trong cuốn Hơn nửa đời hư, học giả Vương Hồng Sển (1902-1996) – một người rất nổi tiếng, đã viết tới hơn 20 cuốn sách nghiên cứu rất có giá trị – kể rằng quê ông ở Sóc Trăng, gia đình thuộc loại khá giả. Khi sinh ra ông, cha ông mừng lắm nên đặt tên ông, nếu đọc theo tiếng Việt là Vương Hồng Thịnh. Nhưng do cha ông không biết viết tiếng Việt nên viết theo chữ Hán. Đem miếng giấy ra xã làm giấy khai sinh, người thư ký cho biết ông xã trưởng đang mắc đánh bài ở nhà. Đáng lẽ cứ gửi miếng giấy ở đấy rồi dặn người thư ký là xong, nhưng cha ông lại cẩn thận đem đến nhà, định dặn ông xã trưởng tên đứa nhỏ là Vương Hồng Thịnh. Lúc cha ông đến, ông xã trưởng đang thua nặng gần hết tiền nên nói: “Mầy cho tao 3 đồng đặng tao gỡ rồi mơi tao mần cho”. Ba đồng lúc ấy rất lớn, trong khi làm giấy khai sinh không phải tốn tiền, nên cha ông chỉ cho có 1 đồng. Ông xã trưởng giận, bèn trả thù bằng cách nhân cha ông viết miếng giấy theo chữ Hán nên cứ thế khai sinh cho ông đọc theo tiếng Tiều (Triều Châu) là Vương Hồng Sển. Lớn lên, đi học, ông rất mắc cở với bạn bè vì cái tên kỳ cục này. Cho đến khi ông sắp đi thi tú tài, cha ông hỏi nếu muốn đổi tên thì cha ông sẽ bỏ tiền ra lo cho, chứ nếu thi xong, may ra mà đậu, tên tuổi, bằng cấp được gởi qua Pháp thì sẽ không đổi được nữa. Lúc ấy má ông mới mất, ông thương má lắm nên nói thôi, nếu đổi tên, những lúc cúng cấp má không biết con là ai cả, thà giữ cái tên xấu mà má nhận ra còn hơn, bởi vậy ông phải mang cái tên… không giống ai hết đó suốt đời.






Thế đấy, một vị học giả nổi tiếng, ngay đến ông Nhu ông Diệm cũng biết tiếng, cử làm giám đốc Viện Khảo cổ suốt bao nhiêu năm, vậy mà ông còn mắc cở với cái tên Tiều không ra Tiều, Việt không ra Việt của mình huống chi người khác!




Gần đây, tờ báo ANTG có kể một số trường hợp đặt tên con rất kỳ cục khó ai có thể tin đó là sự thực. Tuy nhiên, tờ báo này đăng kèm theo giấy Chứng minh Nhân dân, Bằng lái xe, v.v… của “đương sự” đàng hoàng để chứng minh rằng tất cả đều là chuyện thật, không phải tưởng tượng. Bây giờ xin mời quý bạn xem qua cho biết. Sau đây là lời kể của phóng viên Cao Trí trong báo ANTG do Đoàn Dự ghi lại…




Vợ chồng ông bà Lê Văn Bốn – Nguyễn Thị Tư ở xã Phước Kiểng, huyện Nhà Bè, Sài Gòn, sinh người con gái đầu lòng, họ đặt cái tên rất dài gồm 8 chữ là “Lê Hiếu Nghĩa Đệ Nhất Thương Tâm Nhàn”. Đến người thứ hai, cũng con gái, họ đặt: “Lê Hiếu Nghĩa Đệ Nhất Thương Linh Phượng”. Tới người thứ ba, con trai, họ đặt càng “độc” hơn nữa, tới 9 chữ: “Lê Hoàng Hiểu Nghĩa Đệ Nhất Thương Tâm Nhân”. Theo tìm hiểu của chúng tôi (nhà báo Cao Trí, phóng viên tờ ANTG. -ĐD), cả ba cái tên đều được ông Bốn định hình ngay từ khi những đứa con của ông còn nằm trong bụng mẹ. Bà Tư, vợ ông, nói: “Lúc tui mang bầu, nhiều đêm thấy ổng trầm ngâm suy nghĩ xem nên đặt tên con như thế nào để vừa hay vừa có ý nghĩa, đồng thời qua cái tên, con cái sẽ gặp may mắn trong cuộc sống”. Khi đứa con gái đầu lòng ra đời và được biết ông đặt tên là Lê Hiếu Nghĩa Đệ Nhất Thương Tâm Nhàn, bà có thắc mắc tại sao ông lại đặt dài dằng dặc như thế, “Ổng có giải thích từng chữ, nghe có lý lắm nhưng đã lâu nên tui quên mất rồi”.