II. Tên Việt trên đất Mỹ


Thưa quý bạn, mấy hôm nay bạn bè ở nước ngoài thi nhau gửi cho Đoàn Dự tôi bài “Tên Việt trên đất Mỹ” không biết của ai. Thấy bài này ngộ nghĩnh, tức cười và phù hợp với bài đang viết về cách đặt tên cho con… không giống ai hết của nhiều bậc cha mẹ ở trong nước, vậy nên Đoàn Dự tôi mạn phép vị tác giả mà tôi không biết là ai nên không liên lạc được, đăng lên để quý bạn độc giả cùng thưởng thức. Xin nói rõ là Đoàn Dự tôi chưa có dịp sang Mỹ bao giờ nên chưa biết thực tế câu chuyện thế nào, chỉ thấy vui vui thôi, nhất là không đả kích ai cả, xin mời quý bạn ai chưa coi bài này thì xem qua cho vui. Nay kính. ĐD.





Cũng như đêm cuối cùng của Đường Tăng trằn trọc không sao ngủ được, chờ ngày mai vào yết kiến Như Lai để lên kiếp Phật. Cụ Phúc đêm nay cũng vậy! Ngày mai cụ sẽ tuyên thệ vào quốc tịch Mỹ. Cụ nằm trăn trở nghĩ đến cả mười năm trời đằng đẵng, từ khi đủ năm để hợp lệ nạp đơn đến những đêm đứa con trai đi làm về chở cụ đi học lớp luyện thi vào quốc tịch ở văn phòng USCC. Cụ nghĩ nó như con thoi giữa hai thế hệ. Trong tuần đưa cụ đi học tiếng Anh, bắt cụ phải trả lời điện thoại “hello” chứ nói “tôi nghe đây” làm sao Mỹ hiểu được. Cuối tuần đưa con đi học tiếng Việt, mắng con gọi xe “fire truck” là “xe lửa”, phải nói là “xe cứu hỏa” hay “xe chữa lửa” chứ. Nhiều lúc cụ thấy phải chi mà thằng chắt đi học tiếng Anh, còn cụ đi học tiếng Việt thì mới đúng theo lý tự nhiên của trời đất.




Thoạt đầu cụ tưởng cả lớp luyện thi vào quốc tịch này, đầy những cụ tuổi gần đất xa trời, học để giết thì giờ, cho bớt nỗi buồn xa xứ. Vậy mà ngày bà cụ Ngà thi rớt, cả lớp xôn xao lên như ngày Mỹ rút quân ra khỏi Việt Nam. Thực ra thì bà này rớt cũng đáng kiếp lắm. Đời thuở nào ông quan tòa hỏi tổng thống Mỹ là ai, bà cụ lại trả lời là Nguyễn văn Thiệu thì đậu làm sao được?




Sinh nhật người nào trong lớp, bà cũng làm cho một cái bánh gà-tồ rồi bắt các cụ vây quanh hát “Happy Birthday”. Cụ không biết đến ngày chết thì người ta có hát “Happy Deathday” hay không, bởi vì cụ nhớ bên quê nhà những ngày kỵ giỗ mới thật là quan trọng. Con cháu tụ họp ăn uống 2 – 3 ngày liền. Chứ ngày bước vào trần thế khổ ải này, người ta phải dày công tu hành để thoát ra khỏi vòng luân hồi, thì mừng rỡ ngày sinh để làm gì?




Vậy mà thời gian thấm thoắt qua đi, rồi cũng đến ngày cả lớp đi thi. Các cụ sáng sớm đã ngồi đầy ra ngoài phòng đợi của Sở Di trú trong Tòa Đô sảnh thành phố. Cụ nghĩ ngày xưa đi thi Hương, thi Đình cũng chỉ nhộn nhịp đến thế là cùng: Con cháu đem theo cho nào là bánh trái, nước uống, cả ghế xếp để ngả lưng, làm như thi vào quốc tịch đến mấy ngày trời. Bây giờ trí nhớ các cụ kém cỏi, học được tiếng Mỹ chữ nào, vài bữa lại quên không biết phát âm làm sao.




Cho nên đi thi, cụ nào cũng viết chi chít, như xâm mình trên tay, các câu trả lời phiên âm ra tiếng Việt. Thằng cháu cụ Tốc thì cứ nhắc đi nhắc lại: Ngoại nhớ ngày lễ quan trọng nhất của Mỹ không phải là Tết, mà là ngày Độc Lập nha! Cụ lại kéo tay áo lên lẩm bẩm kiếm chữ IN ĐẺ BÊN ĐÀNG. Bà cụ Ngà hỏi với qua: “Có phải là ngày Tây về nước không, cụ Phúc?”. Cụ đành thở dài, biết ông tòa muốn đánh rớt thí sinh nào thì chỉ cần bắt hát bài quốc ca Mỹ là thí sinh đó rớt ngay.




Vậy mà giời phù hộ, cả lớp đậu hết. Cụ còn nhớ ngày ăn mừng tân khoa, cụ nào cũng hí hửng như đứa trẻ con vừa được lên lớp, cầm vẫy lá cờ Mỹ để chụp hình lưu niệm. Bà cụ Ngà hôm ấy đẹp hẳn ra, mặc cái váy đầm thay cái quần đen, vừa nói “Con gà tui lội sông” (congratulations) vừa high-five, vừa “hug” mọi người. Cụ thấy tất cả đều như trẻ ra đến hàng chục tuổi. Có thể là vì cái ôm nồng nàn da thịt của bà cụ Ngà làm cụ thấy trong người đổi thay như cả một mùa xuân hừng hực kéo nhau về. Có thể là vào quốc tịch mới, làm người ta tưởng như đổi thành một kiếp người khác, trở lại cái tuổi tập ăn tập nói, nên hồn nhiên như đứa trẻ thơ.




Thế mà đêm nay cụ lại trằn trọc. Một phần là vì cụ cứ nghĩ đến ngày mai ở Tòa Đô chính, ông thị trưởng thành phố tổ chức nghi lễ tuyên thệ vào quốc tịch riêng cho cộng đồng người Việt, để đánh dấu một chặng đường gần phần tư thế kỷ tàn cuộc chiến tranh của người Mỹ tại Việt Nam. Ông chủ tịch mấy hôm nay hăm hở nhắc nhở bà con mặc đồ cho đẹp để lên truyền hình. Mọi người học thuộc lòng câu “I am proud to be American” để khi báo chí, radio người Mỹ phỏng vấn thì tỏ ra cộng đồng người Việt mình mau hội nhập hơn các cộng đồng sắc tộc khác.




Cụ cứ nghĩ tới lúc trước cử tọa cả nghìn người, có thống đốc tiểu bang, nghị sĩ, dân biểu quốc hội, quan chức các ngành, người ta gọi tên cụ lên khán đài nhận bằng công dân Mỹ, là cụ lại xốn xang trong dạ. Chả là vì cụ ngang bướng giữ cái tên cúng cơm của cụ. Họ tên của cụ trong tờ khai sinh là Dư Quí Phúc. Ở trại tỵ nạn, cụ đã bao nhiêu lần cãi gàn cãi bướng với mấy người thông dịch viên là tên cụ phải có dấu mới là tên của cụ. Tiếng Việt, một chữ có hằng chục nghĩa nếu không bỏ dấu. Thí dụ như LO có thể là lờ, lợ, lớ, lơ, lộ, lô, lố, lồ, lồ, lo, lọ,lò, ló, lõ… Vậy mà có ai nghe cụ đâu, người ta cứ điền vào tên trước, họ sau.




Cho đến hôm cụ còn nhớ mãi ngày nhà thờ First Bapstist Church bảo trợ gia đình cụ đến thành phố này. Hôm ấy chủ nhật, nhà thờ đông đảo chật cứng đến nỗi người ta phải đứng lan ra ngoài hành lang. Ông mục sư trịnh trọng giới thiệu gia đình cụ mới định cư. Cứ mỗi lần tả cảnh gian khổ gia đình cụ đã phải trải qua, cả nhà thờ lại xướng ầm lên Alleluja có nghĩa là ngợi khen chúa. Cuối cùng ông mục sư nói dõng dạc giới thiệu cụ: Please welcome, Mr. Phuc Du. Cái giọng ông oang oang lên “Phuc Du”. Cả nhà thờ đang xôn xao bỗng im lặng như chiếc xe lửa thắng gấp lại rồi lấy trớn lao tới, cười nghiêng, cười ngả. Ông mục sư ngơ ngác sửa lại gọng kiến, nhìn xuống tờ giấy viết tay rồi đọc lại tên cụ lần nữa “Phuc Du”. Lần này đến phiên ông mục sư gập người lại làm đôi, cười sặc sụa, chảy cả nước mắt nước mũi ra, cười tóe khói. Cụ Phúc chân ướt chân ráo, tưởng đó là phong tục địa phương chào đón mình, đứng bụm hai tay đưa lên trán vái tứ hướng để cảm ơn sự ưu ái của nhà thờ.