VietBF - View Single Post

florida80 · 10-13-2019

Hai người mẹ lớn của Đức Phật

Thứ tư, 27/03/2019 | 13:53

N�i về người phụ nữ, trong lịch sử Phật gi�o c� hai người mẹ lớn. Một vị l� Ho�ng hậu Maya, người đ� sinh ra sắc th�n của �ức Phật. Vị kia l� Pajapathi, d� ruột v� cũng l� người nu�i dưỡng sắc th�n �ức Phật khi Ng�i c�n sống trong ho�ng cung.

>>Lời Phật dạy

�ối với đạo Phật, người phụ nữ được t�n vinh bằng một quan điểm đầy nh�n bản. Trong đạo Phật, người phụ nữ nhận được ch�n gi� trị của họ: họ l� những người cũng c� đủ tiềm năng th�nh Phật, những vị Phật sẽ th�nh, họ cũng l� những người c� đủ l�ng đại bi, c� đủ khả năng ph�t t�m Bồ đề v� lợi �ch ch�ng sinh. V� người mẹ trong Phật gi�o v� vậy được nh�n trong một kh�ng gian rộng lớn, trong một thời gian d�i l�u, với một chiều s�u đầy nh�n bản.

�ức Phật đ� nhiều lần d�ng h�nh ảnh người mẹ để minh họa cho gi�o ph�p của Ng�i. Như đoạn kệ sau đ�y trong truyền thống Theravada:

Như người mẹ trong khổ nạn cuộc đời,

y�u thương v� bảo vệ người con trai duy nhất.

Cũng vậy, c�c thầy Tỳ kheo h�y cố gắng tu tập

L�ng thương v� giới hạn n�y

đến khắp ch�ng sinh trong vũ trụ…

Khi vị Tỳ kheo sống ho�n to�n trong ch�nh niệm,

chắc chắn vị ấy sẽ kh�ng c�n trở lại trong b�o thai.

B�i li�n quan

T�n giả Kiều Đ�m Di - ni trưởng đầu ti�n trong lịch sử Phật gi�o

Dường như c� sự m�u thuẫn trong b�i kệ tr�n. Ca tụng người mẹ nhưng kh�ng muốn trở lại l�m một người con. Theo quan niệm của đạo Phật, t�nh thương của mẹ đối với con tuy l� một t�nh thương cao cả nhất trong thế gian, nhưng vẫn l� một t�nh thương r�ng buộc. Người tu sĩ Phật gi�o cố gắng c� một t�nh thương mạnh mẽ như t�nh mẹ, nhưng phải vượt qua những r�ng buộc để t�nh thương được ban rải khắp ch�ng sinh, để tiến xa tr�n con đường giải tho�t sinh tử.

N�i về người phụ nữ, trong lịch sử Phật gi�o c� hai người mẹ lớn. Một vị l� Ho�ng hậu Maya, người đ� sinh ra sắc th�n của �ức Phật. Vị kia l� Pajapathi, d� ruột v� cũng l� người nu�i dưỡng sắc th�n �ức Phật khi Ng�i c�n sống trong ho�ng cung.

Ho�ng hậu Maya: Người mẹ thứ nhất của Đức Phật

Ho�ng hậu Maha Maya, một người mẹ c� nguyện lớn “th� sinh một con m� ph�t t�m Bồ �ề, hiện thế xuất gia, chứng được Nhất Thiết Tr�, c�n hơn sinh nhiều con m� kh�ng ph�t t�m Bồ �ề.”

Ho�ng hậu Maha Maya, một người mẹ c� nguyện lớn “th� sinh một con m� ph�t t�m Bồ �ề, hiện thế xuất gia, chứng được Nhất Thiết Tr�, c�n hơn sinh nhiều con m� kh�ng ph�t t�m Bồ �ề.”

Ho�ng hậu Maya được gọi l� lớn - b� thường được gọi l� Maha Maya (maha c� nghĩa l� lớn) - v� đ� sinh ra �ức Phật, như đoạn cuối của b�i kệ diễn tả lời ph�t biểu của Tỳ kheo ni Pajapathi:

K�nh lễ Phật ��,

bậc đệ nhất trong mu�n lo�i,

Ng�i đ� đưa t�i v� nhiều người kh�c tho�t khỏi sự khổ đau.

Tất cả những khổ đau đ� được nhận diện,

Nguy�n nh�n của ch�ng, l�ng kh�t �i

Đ� được l�m kh� kiệt,

Con đường B�t ch�nh được mở b�y,

T�i đ� đạt đến chỗ mọi sự đều dừng lại.

T�i đ� l�

Mẹ,

Con trai,

Cha,

Anh em,

B�;

Kh�ng biết g� về sự thật

T�i đ� m�i miết đi ho�i.

Nhưng t�i đ� gặp �ức Từ T�n;

Đ�y l� th�n sau c�ng của t�i

V� t�i kh�ng c�n đi nữa

Trong sinh tử tử sinh

Nh�n những đệ tử qu�y quần,

Nghị lực của họ,

Sự tinh tấn của họ,

L� c�ng ơn của chư Phật.

Maya đ� sinh �ức Gautama

V� lợi �ch của tất cả ch�ng ta.

B� đ� đẩy lui sự khổ đau

của bệnh v� chết.

(Therigaha)

Maha Maya v� Maha Pajapathi l� hai chị em, con của thủ l�nh bộ tộc Koliya. Khi trưởng th�nh, hai chị em đều c�ng về l�m vợ của thủ l�nh bộ tộc Sakya l� Suddhodana. Sau khi Ho�ng hậu Maya sinh Th�i tử Siddhattha th� qua đời sau đ� bảy ng�y. Nguy�n nh�n về sự qua đời sớm của b� l� đại nguyện ra đời chỉ để sinh một vị Phật. B� l� một "b� mẹ lớn" v� đại nguyện n�y.

Ho�ng hậu Ma Da v�o một đ�m vắng lặng, l�c thiếp đi, trong một giấc mơ, b� thấy c� con voi trắng s�u ng� từ kh�ng trung bay đến, chui v�o h�ng b�n phải của b�. Ho�ng hậu giật m�nh tỉnh giấc, kể lại giấc mộng. C�c quan đại thần đều đo�n rằng đ�y l� điềm l�nh, chắc chắn ho�ng tộc sắp c� tin vui. Quả nhi�n, từ đ� ho�ng hậu mang thai Th�i tử. Vua Tịnh Phạn rất vui mừng c�ng thần d�n mơ tiệc ăn mừng. Ảnh minh họa

Ho�ng hậu Ma Da v�o một đ�m vắng lặng, l�c thiếp đi, trong một giấc mơ, b� thấy c� con voi trắng s�u ng� từ kh�ng trung bay đến, chui v�o h�ng b�n phải của b�. Ho�ng hậu giật m�nh tỉnh giấc, kể lại giấc mộng. C�c quan đại thần đều đo�n rằng đ�y l� điềm l�nh, chắc chắn ho�ng tộc sắp c� tin vui. Quả nhi�n, từ đ� ho�ng hậu mang thai Th�i tử. Vua Tịnh Phạn rất vui mừng c�ng thần d�n mơ tiệc ăn mừng. Ảnh minh họa

Theo kinh �ại phương tiện Phật b�o �n, v�o thời qu� khứ xa xưa c� một người nữ, do một nguy�n nh�n kh�ng tốt ở tiền kiếp đ� sinh ra l�m con của một con nai c�i. Nhưng cũng nhờ những nguy�n nh�n tốt đẹp kh�c, c� g�i do nai sinh ra c� một tướng mạo đoan ch�nh, t�nh t�nh bao dung, hiền thiện. C� g�i được một vị ti�n thờ lửa nu�i lớn, v� v� do nai sinh n�n được gọi l� Lộc Nữ.

Khi Lộc Nữ được 14 tuổi, người cha rất thương v� được giao cho c�ng việc giữ lửa. Một h�m v� v� �, c� đ� để lửa tắt. Người cha ra ngo�i trở về thấy thế, phạt c� phải sang động của vị ti�n b�n cạnh, ở sườn n�i ph�a Bắc, để xin lửa.

V� tạo nh�n trong sạch nhiều đời, sau mỗi bước ch�n của Lộc Nữ đều mọc l�n một đ�a sen. Vị ti�n ph�a Bắc thấy vậy, y�u cầu Lộc Nữ đi bảy v�ng quanh động của �ng th� �ng mới cho lửa. V� bảy v�ng hoa sen trang nghi�m, đẹp đẽ mọc l�n.

Khi đ�, vua nước Ba La Nại c�ng quần thần v�o rừng săn bắn. Nh� vua thấy bảy v�ng hoa sen quanh động vị ti�n, sanh l�ng hoan hỷ, ca tụng đức hạnh của vị ti�n. Vị ti�n n�i với nh� vua về nguy�n nh�n của bảy v�ng hoa sen, nh� vua vui mừng qua động ph�a Nam, ngỏ lời xin kết h�n c�ng Lộc Nữ.

Về ho�ng cung được một thời gian th� Lộc Nữ c� thai. Nhưng đến ng�y sinh, n�ng chỉ sinh ra một đ�a hoa sen. Nh� vua rất giận, cho l� y�u tinh, sai liệng bỏ hoa sen v� gi�ng chức phu nh�n.

Sau đ� mấy ng�y, nh� vua c�ng quần thần v�o hậu vi�n để du ngoạn. T�nh cờ nh� vua nh�n thấy trong ao sen c� một đ�a sen hồng tỏa ra �nh s�ng mầu nhiệm. Vua sai người xuống ao xem. Hoa c� năm trăm c�nh, dưới mỗi c�nh hoa c� một em b�, mặt m�y kh�i ng� tuấn t�.

Khi nghe kẻ hầu t�u lại, nh� vua kinh ngạc hỏi: "C� thực quả như vậy chăng? Hoa sen ấy c� phải do Lộc Mẫu sinh ra chăng?" C�c người theo hầu đều bảo rằng hoa sen do Lộc Mẫu sinh ra được đem ch�n ở đ�.

B�i li�n quan

Ch�n dung 10 vị đại đệ tử của Đức Phật

Nh� vua ăn năn, đem hoa sen v� năm trăm Ho�ng tử về ho�ng cung v� phục chức cho Lộc Mẫu. C�c ho�ng tử được Lộc Mẫu chia cho c�c phu nh�n kh�c của vua đồng đều nu�i dưỡng.

Khi năm trăm Ho�ng tử đến tuổi trưởng th�nh, một h�m c�ng nhau du ngoạn đến ngồi tr�n bờ một ao sen. Nh�n thấy h�nh dung của m�nh ảnh hiện trong nước, c�c Ho�ng tử c�ng bảo với nhau:

"Tất cả c�c ph�p, chẳng kh�c n�o tr� huyễn thuật, như hoa đốm tr�n kh�ng, như cảnh tượng tr�ng thấy trong giấc chi�m bao, như b�ng h�nh dưới đ�y nước, thể t�nh vốn kh�ng phải l� ch�n thực, lũ ch�ng ta ng�y nay cũng lại như thế. Tuy l� ch�ng ta ở địa vị t�n qu� cao sang, sống trong ho�ng cung hưởng dụng bao nhi�u dục lạc, trẻ trung đẹp đẽ, rốt cuộc cũng kh�ng thể n�o giữ được l�u. Vạn vật c� th�nh tất phải c� hoại, người ta rồi cũng phải chết, trẻ khỏe kh�ng được bao l�u, m� gi� nua sẽ tới, ăn uống kh�ng tiết độ tất nhi�n bệnh hoạn sẽ ph�t sinh, d� cho sống l�u đến trăm tuổi, rồi cũng phải chết".

C�c Ho�ng tử l�ng sinh kh�ng vui, trở về ho�ng cung, c�ng nhau thưa với cha mẹ: "Thưa cha mẹ! Thế giới đều l� khổ, kh�ng c� g� đ�ng vui, nay xin cha mẹ cho ch�ng con được xuất gia".

Nh� vua v� Ho�ng hậu thấy kh�ng thể ngăn cản c�c Ho�ng tử, n�n cho họ xuất gia, ra ở hậu vi�n để tu h�nh.

Sau khi xuất gia, c�c Ho�ng tử đều chứng quả B�ch Chi Phật. Chứng quả xong, c�c vị Ho�ng tử v� cha mẹ, hiện c�c thứ thần biến, rồi nhập Niết b�n.

Ho�ng hậu th�u c�c th�n cốt, x�y năm trăm th�p, ng�y ng�y thắp hương, trổi nhạc để c�ng dường. Ho�ng hậu buồn l�ng tự nhủ: "Ta tuy sinh năm trăm Ho�ng tử m� kh�ng c� một người n�o ph�t t�m Bồ đề". B� lập thệ nguyện: "Ta c�ng dường năm trăm vị B�ch Chi Phật, gồm x�y năm trăm th�p, c�ng dường x� lợi, c�ng đức xin hồi hướng cho tất cả ch�ng sinh, khiến ta đời sau, th� sinh một con m� ph�t t�m Bồ đề, hiện thế xuất gia, chứng được Nhất thiết tr�, c�n hơn sinh nhiều con m� kh�ng ph�t t�m Bồ đề".

Th�i tử ra đời tại vườn L�m Tỳ Ni. Ảnh minh họa

Th�i tử ra đời tại vườn L�m Tỳ Ni. Ảnh minh họa

Lộc Mẫu l� tiền th�n của Maha Maya. Lời nguyện lớn của b� l� nhơn duy�n khiến b� đời đời l�m mẹ của Phật. Nền tảng của Phật gi�o �ại thừa l� Bồ đề t�m. Bồ đề t�m l� t�m v� ch�ng sinh. �ức Phật đ� xuất gia t�m đạo v� Ng�i muốn t�m đường diệt khổ cho ch�ng sinh.

Tỳ kheo ni Maha Pajapathi: Người mẹ thứ hai của Đức Phật

Người "mẹ lớn" thứ hai trong Phật gi�o l� Tỳ kheo ni Maha Pajapathi (Ma ha Ba X� Ba �ề). B� l� người đ� nu�i dưỡng sắc th�n của Phật khi mẹ Ng�i qua đời, cũng l� vị Tỳ kheo ni đầu ti�n, vị thiết lập v� l�nh đạo Ni ch�ng đầu ti�n trong Phật gi�o.

Sự cố gắng cầu đạo của b� Maha Pajapathi l� một cố gắng phi thường. Sự cố gắng phi thường của b� Maha Pajapathi l� một ưu điểm của nữ giới so với nam giới. V� tiến tr�nh nhận nữ giới v�o h�ng ngũ Tăng gi� cho ch�ng ta thấy một c�i nh�n nh�n bản của đạo Phật. Cả hai giới đều c� chung một khả năng gi�c ngộ v� giải tho�t như nhau, b�nh đẳng với nhau trong tự t�nh. Tuy nhi�n, v� t�m sinh l� kh�c nhau, đời sống x� hội kh�c nhau, n�n tiến tr�nh tiến đến ch�n thiện cũng kh�c nhau.

Người

Người "mẹ lớn" thứ hai trong Phật gi�o l� Tỳ kheo ni Maha Pajapathi (Ma ha Ba X� Ba �ề). B� l� người đ� nu�i dưỡng sắc th�n của Phật khi mẹ Ng�i qua đời, cũng l� vị Tỳ kheo ni đầu ti�n, vị thiết lập v� l�nh đạo Ni ch�ng đầu ti�n trong Phật gi�o. Ảnh minh họa

L� do Phật kh�ng chấp nhận cho nữ giới xuất gia ngay được b� Maha Pajapathi n�i trong kinh �ại phương tiện Phật b�o �n như sau:

"Phật ph�p l� lợi �ch lớn. Chỉ trong gi�o ph�p của �ức Như Lai mới c� đầy đủ c�c c�ng đức v� ba thứ quả b�o. Hết thảy ch�ng sinh đều c� phần trong đ�. Thế m� �ức Như Lai lại kh�ng cho phụ nữ của ch�ng ta được dự v�o Phật ph�p l� lẽ g�? L� v� phụ nữ ch�ng ta phần nhiều hay ngờ vực, chấp trước, kh�ng c� l�ng hỷ xả.

B�i li�n quan

Bộ ảnh m� tả cuộc đời Đức Phật Th�ch Ca

Cũng v� chấp trước n�n mới tạo kh�ng biết bao nhi�u nghiệp tr�i buộc, đến nỗi bị ngu si v� �i dục che lấp mất ch�n t�m, do đ� m� phải ch�m đắm m�i trong bể khổ sinh tử, mặc cho lớp s�ng �i dục dập v�i. V� t� kiến v� tham �i l�m chướng ngại, n�n mới sinh ra ki�u ngạo, lười biếng, bởi thế th�n n�y kh�ng thể đạt đến đạo quả V� thượng Bồ đề, kh�ng thể c� được ba mươi hai tướng tốt… Thi�n ma Ba Tuần, c�c loại t� kiến, v� hết thảy ngoại đạo chuy�n l�m điều �c, chấp theo t� thuyết, ph� hoại Ch�nh ph�p, diệt Phật Ph�p Tăng. V� vậy �ức Như Lai kh�ng cho nữ nh�n dự v�o Phật ph�p".

�� l� một lời ph�n t�ch, nhưng ch�nh thực l� một lời khuy�n nhủ của b� Pajapathi với nữ giới. Sự thật, kh�ng phải Đức Phật nhất quyết kh�ng cho nữ giới xuất gia. Nhưng xuất gia c� điều kiện. V� những điều kiện n�y cần thiết cho nữ giới trong qu� tr�nh giải tho�t. Ch�ng ta biết rằng Đức Phật đ� mở v�ng tay tiếp nhận bất cứ hạng người n�o thuộc bất kỳ giai cấp n�o.

Khi Đức Phật trở về ho�ng cung để thuyết ph�p cho d�n ch�ng bộ tộc Sakya th� b� Pajapathi đ� ở v�o khoảng 50, 60 tuổi. Trong số những người tham dự nghe Phật thuyết ph�p chắc chắn c� b�. Sau đ�, b� v� cả vua Suddhodana trở th�nh đệ tử tại gia của Phật. Ananda, con trai của b�, Rahula, ch�u của b�, cũng theo Phật xuất gia.

Sau khi b� trở th�nh đệ tử tại gia của Phật, chắc chắn b� cũng đ� d�ng gi�o ph�p của �ức Phật để an ủi những người con g�i v� phụ nữ đến nương tựa b�, con số l� "500 người" (tượng trưng cho một số đ�ng).

C�u chuyện về việc xuất gia của b� Maha Pajapathi được ghi lại như sau:

Một thuở nọ, �ức Phật ở tại tịnh x� Nigrodha trong th�nh Kapilavathu. Maha Pajapathi đến chỗ Phật, ch�o hỏi rồi đứng ở một nơi, cung k�nh thưa rằng: "Thưa Thế T�n, nếu Ng�i cho ph�p ph�i nữ được xuất gia để nương tựa v�o gi�o ph�p v� giới luật của Như Lai th� nhiều người sẽ được lợi lạc".

�ức Phật trả lời: "N�y Gotami, h�y đừng nghĩ đến việc đ�".

Ba lần b� Pajavathi thưa thỉnh như vậy v� Phật đều trả lời như vậy. Nghĩ rằng Phật kh�ng cho ph�p nữ giới xuất gia, b� Pajavathi x� Phật rồi buồn b� lui ra theo ph�a phải.

Sau khi �ức Phật đi đến Vesali, b� Pajapathi cạo t�c, mặc �o c� sa, c�ng với một số phụ nữ bộ tộc Sakya đi đến Vesali để xin Phật được xuất gia.

Di mẫu Maha Pajapathi thỉnh cầu Phật cho xuất gia

Di mẫu Maha Pajapathi thỉnh cầu Phật cho xuất gia

Ch�ng ta biết rằng từ th�nh Capilavatthu đến Vesali khoảng c�ch 150 dặm. B� Maha Pajapathi l�c đ� đ� tr�n 50 tuổi, c�ng với một số phụ nữ, đa số thuộc d�ng d�i qu� tộc, đi bộ một đoạn đường như vậy l� một cố gắng phi thường, phải c� một l�ng cầu đạo phi thường.

Lời t�m sự của b� về t�m cầu đạo của m�nh như sau: "Ta v� hết thảy phụ nữ, ba lần thỉnh cầu �ức Như Lai cho được xuất gia, tu học Phật ph�p, m� Phật kh�ng thuận. V� kh�ng được như nguyện, l�ng ta buồn tủi, giận cho th�n phận nữ nh�n, bất gi�c lệ tr�n m� mắt ta mới bước ra khỏi Kỳ Ho�n tịnh x�".

B� đ� "v� hết thảy phụ nữ" m� kh�ng quản ngại bao nhi�u kh� khăn quyết cầu xuất gia. �� l� t�m nguyện �ại thừa.

V� cuối c�ng, với lời xin của ng�i A Nan, �ức Phật đ� cho nữ giới xuất gia nhưng c� điều kiện. Trong kinh �ại phương tiện Phật b�o �n, Đức Phật dạy như sau:

"Bấy giờ ng�i A Nan c�i đầu lễ, rồi quỳ gối, chắp tay lại, bạch Phật rằng:

- Bạch Thế T�n, con tự nghĩ chư Phật ở qu� khứ đều c� đủ bốn bộ ch�ng, m� chỉ m�nh Đức Th�ch Ca Như Lai l� kh�ng đủ.

Phật bảo ng�i A Nan:

- Nếu Di mẫu qu� chuộng Phật ph�p, phải hết sức tinh tiến, tu tập ph�p B�t k�nh, ta sẽ ưng thuận, cho được xuất gia sống trong Phật ph�p".

L�c đ� ng�i A Nan lễ Phật, đi nhiễu ba v�ng, rồi lui trở ra. Ng�i liền đến b�o cho ta (Pajapathi) biết l� Đức Như Lai đ� theo lời cầu xin của ng�i m� bằng l�ng cho ta được xuất gia, phụng tr� Phật ph�p. �ược biết tin ấy, l�ng ta vui mừng v� hạn, v� bạch ng�i A Nan rằng:

- Qu� h�a thay, ng�i A Nan! Ng�i đ� hết l�ng thỉnh cầu Đức Như Lai, khiến cho t�i được toại nguyện.

10-13-2019	#444
florida80 R11 Độc C� Cầu Bại Join Date: Aug 2007 Posts: 113,793 Thanks: 7,446 Thanked 47,158 Times in 13,136 Posts Mentioned: 1 Post(s) Tagged: 0 Thread(s) Quoted: 511 Post(s) Rep Power: 161	Hai người mẹ lớn của Đức Phật Thứ tư, 27/03/2019 \| 13:53 N�i về người phụ nữ, trong lịch sử Phật gi�o c� hai người mẹ lớn. Một vị l� Ho�ng hậu Maya, người đ� sinh ra sắc th�n của �ức Phật. Vị kia l� Pajapathi, d� ruột v� cũng l� người nu�i dưỡng sắc th�n �ức Phật khi Ng�i c�n sống trong ho�ng cung. >>Lời Phật dạy �ối với đạo Phật, người phụ nữ được t�n vinh bằng một quan điểm đầy nh�n bản. Trong đạo Phật, người phụ nữ nhận được ch�n gi� trị của họ: họ l� những người cũng c� đủ tiềm năng th�nh Phật, những vị Phật sẽ th�nh, họ cũng l� những người c� đủ l�ng đại bi, c� đủ khả năng ph�t t�m Bồ đề v� lợi �ch ch�ng sinh. V� người mẹ trong Phật gi�o v� vậy được nh�n trong một kh�ng gian rộng lớn, trong một thời gian d�i l�u, với một chiều s�u đầy nh�n bản. �ức Phật đ� nhiều lần d�ng h�nh ảnh người mẹ để minh họa cho gi�o ph�p của Ng�i. Như đoạn kệ sau đ�y trong truyền thống Theravada: Như người mẹ trong khổ nạn cuộc đời, y�u thương v� bảo vệ người con trai duy nhất. Cũng vậy, c�c thầy Tỳ kheo h�y cố gắng tu tập L�ng thương v� giới hạn n�y đến khắp ch�ng sinh trong vũ trụ… Khi vị Tỳ kheo sống ho�n to�n trong ch�nh niệm, chắc chắn vị ấy sẽ kh�ng c�n trở lại trong b�o thai. B�i li�n quan T�n giả Kiều Đ�m Di - ni trưởng đầu ti�n trong lịch sử Phật gi�o Dường như c� sự m�u thuẫn trong b�i kệ tr�n. Ca tụng người mẹ nhưng kh�ng muốn trở lại l�m một người con. Theo quan niệm của đạo Phật, t�nh thương của mẹ đối với con tuy l� một t�nh thương cao cả nhất trong thế gian, nhưng vẫn l� một t�nh thương r�ng buộc. Người tu sĩ Phật gi�o cố gắng c� một t�nh thương mạnh mẽ như t�nh mẹ, nhưng phải vượt qua những r�ng buộc để t�nh thương được ban rải khắp ch�ng sinh, để tiến xa tr�n con đường giải tho�t sinh tử. N�i về người phụ nữ, trong lịch sử Phật gi�o c� hai người mẹ lớn. Một vị l� Ho�ng hậu Maya, người đ� sinh ra sắc th�n của �ức Phật. Vị kia l� Pajapathi, d� ruột v� cũng l� người nu�i dưỡng sắc th�n �ức Phật khi Ng�i c�n sống trong ho�ng cung. Ho�ng hậu Maya: Người mẹ thứ nhất của Đức Phật Ho�ng hậu Maha Maya, một người mẹ c� nguyện lớn “th� sinh một con m� ph�t t�m Bồ �ề, hiện thế xuất gia, chứng được Nhất Thiết Tr�, c�n hơn sinh nhiều con m� kh�ng ph�t t�m Bồ �ề.” Ho�ng hậu Maha Maya, một người mẹ c� nguyện lớn “th� sinh một con m� ph�t t�m Bồ �ề, hiện thế xuất gia, chứng được Nhất Thiết Tr�, c�n hơn sinh nhiều con m� kh�ng ph�t t�m Bồ �ề.” Ho�ng hậu Maya được gọi l� lớn - b� thường được gọi l� Maha Maya (maha c� nghĩa l� lớn) - v� đ� sinh ra �ức Phật, như đoạn cuối của b�i kệ diễn tả lời ph�t biểu của Tỳ kheo ni Pajapathi: K�nh lễ Phật ��, bậc đệ nhất trong mu�n lo�i, Ng�i đ� đưa t�i v� nhiều người kh�c tho�t khỏi sự khổ đau. Tất cả những khổ đau đ� được nhận diện, Nguy�n nh�n của ch�ng, l�ng kh�t �i Đ� được l�m kh� kiệt, Con đường B�t ch�nh được mở b�y, T�i đ� đạt đến chỗ mọi sự đều dừng lại. T�i đ� l� Mẹ, Con trai, Cha, Anh em, B�; Kh�ng biết g� về sự thật T�i đ� m�i miết đi ho�i. Nhưng t�i đ� gặp �ức Từ T�n; Đ�y l� th�n sau c�ng của t�i V� t�i kh�ng c�n đi nữa Trong sinh tử tử sinh Nh�n những đệ tử qu�y quần, Nghị lực của họ, Sự tinh tấn của họ, L� c�ng ơn của chư Phật. Maya đ� sinh �ức Gautama V� lợi �ch của tất cả ch�ng ta. B� đ� đẩy lui sự khổ đau của bệnh v� chết. (Therigaha) Maha Maya v� Maha Pajapathi l� hai chị em, con của thủ l�nh bộ tộc Koliya. Khi trưởng th�nh, hai chị em đều c�ng về l�m vợ của thủ l�nh bộ tộc Sakya l� Suddhodana. Sau khi Ho�ng hậu Maya sinh Th�i tử Siddhattha th� qua đời sau đ� bảy ng�y. Nguy�n nh�n về sự qua đời sớm của b� l� đại nguyện ra đời chỉ để sinh một vị Phật. B� l� một "b� mẹ lớn" v� đại nguyện n�y. Ho�ng hậu Ma Da v�o một đ�m vắng lặng, l�c thiếp đi, trong một giấc mơ, b� thấy c� con voi trắng s�u ng� từ kh�ng trung bay đến, chui v�o h�ng b�n phải của b�. Ho�ng hậu giật m�nh tỉnh giấc, kể lại giấc mộng. C�c quan đại thần đều đo�n rằng đ�y l� điềm l�nh, chắc chắn ho�ng tộc sắp c� tin vui. Quả nhi�n, từ đ� ho�ng hậu mang thai Th�i tử. Vua Tịnh Phạn rất vui mừng c�ng thần d�n mơ tiệc ăn mừng. Ảnh minh họa Ho�ng hậu Ma Da v�o một đ�m vắng lặng, l�c thiếp đi, trong một giấc mơ, b� thấy c� con voi trắng s�u ng� từ kh�ng trung bay đến, chui v�o h�ng b�n phải của b�. Ho�ng hậu giật m�nh tỉnh giấc, kể lại giấc mộng. C�c quan đại thần đều đo�n rằng đ�y l� điềm l�nh, chắc chắn ho�ng tộc sắp c� tin vui. Quả nhi�n, từ đ� ho�ng hậu mang thai Th�i tử. Vua Tịnh Phạn rất vui mừng c�ng thần d�n mơ tiệc ăn mừng. Ảnh minh họa Theo kinh �ại phương tiện Phật b�o �n, v�o thời qu� khứ xa xưa c� một người nữ, do một nguy�n nh�n kh�ng tốt ở tiền kiếp đ� sinh ra l�m con của một con nai c�i. Nhưng cũng nhờ những nguy�n nh�n tốt đẹp kh�c, c� g�i do nai sinh ra c� một tướng mạo đoan ch�nh, t�nh t�nh bao dung, hiền thiện. C� g�i được một vị ti�n thờ lửa nu�i lớn, v� v� do nai sinh n�n được gọi l� Lộc Nữ. Khi Lộc Nữ được 14 tuổi, người cha rất thương v� được giao cho c�ng việc giữ lửa. Một h�m v� v� �, c� đ� để lửa tắt. Người cha ra ngo�i trở về thấy thế, phạt c� phải sang động của vị ti�n b�n cạnh, ở sườn n�i ph�a Bắc, để xin lửa. V� tạo nh�n trong sạch nhiều đời, sau mỗi bước ch�n của Lộc Nữ đều mọc l�n một đ�a sen. Vị ti�n ph�a Bắc thấy vậy, y�u cầu Lộc Nữ đi bảy v�ng quanh động của �ng th� �ng mới cho lửa. V� bảy v�ng hoa sen trang nghi�m, đẹp đẽ mọc l�n. Khi đ�, vua nước Ba La Nại c�ng quần thần v�o rừng săn bắn. Nh� vua thấy bảy v�ng hoa sen quanh động vị ti�n, sanh l�ng hoan hỷ, ca tụng đức hạnh của vị ti�n. Vị ti�n n�i với nh� vua về nguy�n nh�n của bảy v�ng hoa sen, nh� vua vui mừng qua động ph�a Nam, ngỏ lời xin kết h�n c�ng Lộc Nữ. Về ho�ng cung được một thời gian th� Lộc Nữ c� thai. Nhưng đến ng�y sinh, n�ng chỉ sinh ra một đ�a hoa sen. Nh� vua rất giận, cho l� y�u tinh, sai liệng bỏ hoa sen v� gi�ng chức phu nh�n. Sau đ� mấy ng�y, nh� vua c�ng quần thần v�o hậu vi�n để du ngoạn. T�nh cờ nh� vua nh�n thấy trong ao sen c� một đ�a sen hồng tỏa ra �nh s�ng mầu nhiệm. Vua sai người xuống ao xem. Hoa c� năm trăm c�nh, dưới mỗi c�nh hoa c� một em b�, mặt m�y kh�i ng� tuấn t�. Khi nghe kẻ hầu t�u lại, nh� vua kinh ngạc hỏi: "C� thực quả như vậy chăng? Hoa sen ấy c� phải do Lộc Mẫu sinh ra chăng?" C�c người theo hầu đều bảo rằng hoa sen do Lộc Mẫu sinh ra được đem ch�n ở đ�. B�i li�n quan Ch�n dung 10 vị đại đệ tử của Đức Phật Nh� vua ăn năn, đem hoa sen v� năm trăm Ho�ng tử về ho�ng cung v� phục chức cho Lộc Mẫu. C�c ho�ng tử được Lộc Mẫu chia cho c�c phu nh�n kh�c của vua đồng đều nu�i dưỡng. Khi năm trăm Ho�ng tử đến tuổi trưởng th�nh, một h�m c�ng nhau du ngoạn đến ngồi tr�n bờ một ao sen. Nh�n thấy h�nh dung của m�nh ảnh hiện trong nước, c�c Ho�ng tử c�ng bảo với nhau: "Tất cả c�c ph�p, chẳng kh�c n�o tr� huyễn thuật, như hoa đốm tr�n kh�ng, như cảnh tượng tr�ng thấy trong giấc chi�m bao, như b�ng h�nh dưới đ�y nước, thể t�nh vốn kh�ng phải l� ch�n thực, lũ ch�ng ta ng�y nay cũng lại như thế. Tuy l� ch�ng ta ở địa vị t�n qu� cao sang, sống trong ho�ng cung hưởng dụng bao nhi�u dục lạc, trẻ trung đẹp đẽ, rốt cuộc cũng kh�ng thể n�o giữ được l�u. Vạn vật c� th�nh tất phải c� hoại, người ta rồi cũng phải chết, trẻ khỏe kh�ng được bao l�u, m� gi� nua sẽ tới, ăn uống kh�ng tiết độ tất nhi�n bệnh hoạn sẽ ph�t sinh, d� cho sống l�u đến trăm tuổi, rồi cũng phải chết". C�c Ho�ng tử l�ng sinh kh�ng vui, trở về ho�ng cung, c�ng nhau thưa với cha mẹ: "Thưa cha mẹ! Thế giới đều l� khổ, kh�ng c� g� đ�ng vui, nay xin cha mẹ cho ch�ng con được xuất gia". Nh� vua v� Ho�ng hậu thấy kh�ng thể ngăn cản c�c Ho�ng tử, n�n cho họ xuất gia, ra ở hậu vi�n để tu h�nh. Sau khi xuất gia, c�c Ho�ng tử đều chứng quả B�ch Chi Phật. Chứng quả xong, c�c vị Ho�ng tử v� cha mẹ, hiện c�c thứ thần biến, rồi nhập Niết b�n. Ho�ng hậu th�u c�c th�n cốt, x�y năm trăm th�p, ng�y ng�y thắp hương, trổi nhạc để c�ng dường. Ho�ng hậu buồn l�ng tự nhủ: "Ta tuy sinh năm trăm Ho�ng tử m� kh�ng c� một người n�o ph�t t�m Bồ đề". B� lập thệ nguyện: "Ta c�ng dường năm trăm vị B�ch Chi Phật, gồm x�y năm trăm th�p, c�ng dường x� lợi, c�ng đức xin hồi hướng cho tất cả ch�ng sinh, khiến ta đời sau, th� sinh một con m� ph�t t�m Bồ đề, hiện thế xuất gia, chứng được Nhất thiết tr�, c�n hơn sinh nhiều con m� kh�ng ph�t t�m Bồ đề". Th�i tử ra đời tại vườn L�m Tỳ Ni. Ảnh minh họa Th�i tử ra đời tại vườn L�m Tỳ Ni. Ảnh minh họa Lộc Mẫu l� tiền th�n của Maha Maya. Lời nguyện lớn của b� l� nhơn duy�n khiến b� đời đời l�m mẹ của Phật. Nền tảng của Phật gi�o �ại thừa l� Bồ đề t�m. Bồ đề t�m l� t�m v� ch�ng sinh. �ức Phật đ� xuất gia t�m đạo v� Ng�i muốn t�m đường diệt khổ cho ch�ng sinh. Tỳ kheo ni Maha Pajapathi: Người mẹ thứ hai của Đức Phật Người "mẹ lớn" thứ hai trong Phật gi�o l� Tỳ kheo ni Maha Pajapathi (Ma ha Ba X� Ba �ề). B� l� người đ� nu�i dưỡng sắc th�n của Phật khi mẹ Ng�i qua đời, cũng l� vị Tỳ kheo ni đầu ti�n, vị thiết lập v� l�nh đạo Ni ch�ng đầu ti�n trong Phật gi�o. Sự cố gắng cầu đạo của b� Maha Pajapathi l� một cố gắng phi thường. Sự cố gắng phi thường của b� Maha Pajapathi l� một ưu điểm của nữ giới so với nam giới. V� tiến tr�nh nhận nữ giới v�o h�ng ngũ Tăng gi� cho ch�ng ta thấy một c�i nh�n nh�n bản của đạo Phật. Cả hai giới đều c� chung một khả năng gi�c ngộ v� giải tho�t như nhau, b�nh đẳng với nhau trong tự t�nh. Tuy nhi�n, v� t�m sinh l� kh�c nhau, đời sống x� hội kh�c nhau, n�n tiến tr�nh tiến đến ch�n thiện cũng kh�c nhau. Người Người "mẹ lớn" thứ hai trong Phật gi�o l� Tỳ kheo ni Maha Pajapathi (Ma ha Ba X� Ba �ề). B� l� người đ� nu�i dưỡng sắc th�n của Phật khi mẹ Ng�i qua đời, cũng l� vị Tỳ kheo ni đầu ti�n, vị thiết lập v� l�nh đạo Ni ch�ng đầu ti�n trong Phật gi�o. Ảnh minh họa L� do Phật kh�ng chấp nhận cho nữ giới xuất gia ngay được b� Maha Pajapathi n�i trong kinh �ại phương tiện Phật b�o �n như sau: "Phật ph�p l� lợi �ch lớn. Chỉ trong gi�o ph�p của �ức Như Lai mới c� đầy đủ c�c c�ng đức v� ba thứ quả b�o. Hết thảy ch�ng sinh đều c� phần trong đ�. Thế m� �ức Như Lai lại kh�ng cho phụ nữ của ch�ng ta được dự v�o Phật ph�p l� lẽ g�? L� v� phụ nữ ch�ng ta phần nhiều hay ngờ vực, chấp trước, kh�ng c� l�ng hỷ xả. B�i li�n quan Bộ ảnh m� tả cuộc đời Đức Phật Th�ch Ca Cũng v� chấp trước n�n mới tạo kh�ng biết bao nhi�u nghiệp tr�i buộc, đến nỗi bị ngu si v� �i dục che lấp mất ch�n t�m, do đ� m� phải ch�m đắm m�i trong bể khổ sinh tử, mặc cho lớp s�ng �i dục dập v�i. V� t� kiến v� tham �i l�m chướng ngại, n�n mới sinh ra ki�u ngạo, lười biếng, bởi thế th�n n�y kh�ng thể đạt đến đạo quả V� thượng Bồ đề, kh�ng thể c� được ba mươi hai tướng tốt… Thi�n ma Ba Tuần, c�c loại t� kiến, v� hết thảy ngoại đạo chuy�n l�m điều �c, chấp theo t� thuyết, ph� hoại Ch�nh ph�p, diệt Phật Ph�p Tăng. V� vậy �ức Như Lai kh�ng cho nữ nh�n dự v�o Phật ph�p". �� l� một lời ph�n t�ch, nhưng ch�nh thực l� một lời khuy�n nhủ của b� Pajapathi với nữ giới. Sự thật, kh�ng phải Đức Phật nhất quyết kh�ng cho nữ giới xuất gia. Nhưng xuất gia c� điều kiện. V� những điều kiện n�y cần thiết cho nữ giới trong qu� tr�nh giải tho�t. Ch�ng ta biết rằng Đức Phật đ� mở v�ng tay tiếp nhận bất cứ hạng người n�o thuộc bất kỳ giai cấp n�o. Khi Đức Phật trở về ho�ng cung để thuyết ph�p cho d�n ch�ng bộ tộc Sakya th� b� Pajapathi đ� ở v�o khoảng 50, 60 tuổi. Trong số những người tham dự nghe Phật thuyết ph�p chắc chắn c� b�. Sau đ�, b� v� cả vua Suddhodana trở th�nh đệ tử tại gia của Phật. Ananda, con trai của b�, Rahula, ch�u của b�, cũng theo Phật xuất gia. Sau khi b� trở th�nh đệ tử tại gia của Phật, chắc chắn b� cũng đ� d�ng gi�o ph�p của �ức Phật để an ủi những người con g�i v� phụ nữ đến nương tựa b�, con số l� "500 người" (tượng trưng cho một số đ�ng). C�u chuyện về việc xuất gia của b� Maha Pajapathi được ghi lại như sau: Một thuở nọ, �ức Phật ở tại tịnh x� Nigrodha trong th�nh Kapilavathu. Maha Pajapathi đến chỗ Phật, ch�o hỏi rồi đứng ở một nơi, cung k�nh thưa rằng: "Thưa Thế T�n, nếu Ng�i cho ph�p ph�i nữ được xuất gia để nương tựa v�o gi�o ph�p v� giới luật của Như Lai th� nhiều người sẽ được lợi lạc". �ức Phật trả lời: "N�y Gotami, h�y đừng nghĩ đến việc đ�". Ba lần b� Pajavathi thưa thỉnh như vậy v� Phật đều trả lời như vậy. Nghĩ rằng Phật kh�ng cho ph�p nữ giới xuất gia, b� Pajavathi x� Phật rồi buồn b� lui ra theo ph�a phải. Sau khi �ức Phật đi đến Vesali, b� Pajapathi cạo t�c, mặc �o c� sa, c�ng với một số phụ nữ bộ tộc Sakya đi đến Vesali để xin Phật được xuất gia. Di mẫu Maha Pajapathi thỉnh cầu Phật cho xuất gia Di mẫu Maha Pajapathi thỉnh cầu Phật cho xuất gia Ch�ng ta biết rằng từ th�nh Capilavatthu đến Vesali khoảng c�ch 150 dặm. B� Maha Pajapathi l�c đ� đ� tr�n 50 tuổi, c�ng với một số phụ nữ, đa số thuộc d�ng d�i qu� tộc, đi bộ một đoạn đường như vậy l� một cố gắng phi thường, phải c� một l�ng cầu đạo phi thường. Lời t�m sự của b� về t�m cầu đạo của m�nh như sau: "Ta v� hết thảy phụ nữ, ba lần thỉnh cầu �ức Như Lai cho được xuất gia, tu học Phật ph�p, m� Phật kh�ng thuận. V� kh�ng được như nguyện, l�ng ta buồn tủi, giận cho th�n phận nữ nh�n, bất gi�c lệ tr�n m� mắt ta mới bước ra khỏi Kỳ Ho�n tịnh x�". B� đ� "v� hết thảy phụ nữ" m� kh�ng quản ngại bao nhi�u kh� khăn quyết cầu xuất gia. �� l� t�m nguyện �ại thừa. V� cuối c�ng, với lời xin của ng�i A Nan, �ức Phật đ� cho nữ giới xuất gia nhưng c� điều kiện. Trong kinh �ại phương tiện Phật b�o �n, Đức Phật dạy như sau: "Bấy giờ ng�i A Nan c�i đầu lễ, rồi quỳ gối, chắp tay lại, bạch Phật rằng: - Bạch Thế T�n, con tự nghĩ chư Phật ở qu� khứ đều c� đủ bốn bộ ch�ng, m� chỉ m�nh Đức Th�ch Ca Như Lai l� kh�ng đủ. Phật bảo ng�i A Nan: - Nếu Di mẫu qu� chuộng Phật ph�p, phải hết sức tinh tiến, tu tập ph�p B�t k�nh, ta sẽ ưng thuận, cho được xuất gia sống trong Phật ph�p". L�c đ� ng�i A Nan lễ Phật, đi nhiễu ba v�ng, rồi lui trở ra. Ng�i liền đến b�o cho ta (Pajapathi) biết l� Đức Như Lai đ� theo lời cầu xin của ng�i m� bằng l�ng cho ta được xuất gia, phụng tr� Phật ph�p. �ược biết tin ấy, l�ng ta vui mừng v� hạn, v� bạch ng�i A Nan rằng: - Qu� h�a thay, ng�i A Nan! Ng�i đ� hết l�ng thỉnh cầu Đức Như Lai, khiến cho t�i được toại nguyện.