Phẩm Giá Con Người



Không ai có thể tưởng tượng được những đau đớn, tủi nhục và kinh hoảng mà 39 nạn nhân đã phải trải qua trong thùng xe tải lạnh trước khi trút hơi thở cuối cùng. Bất cứ ai còn lương tri đều thương tiếc những con người xấu số, hơn nữa trong số này lại có khả năng là những người Việt Nam, những người có cùng liên kết vô hình về quê hương và tổ quốc với chúng ta...


Nhưng sự thương tiếc không có nghĩa là biện hộ, càng không phải là chấp nhận cái sai.

Sau năm 1975, từ điển đã tạo ra một từ mới “thuyền nhân” (boat people) để gọi những người Việt Nam vượt biển liều chết trốn ra nước ngoài. Hôm nay, đã có người dùng từ “thùng nhân” để gọi những di dân trái phép từ Việt Nam, những người đã chui vào thùng xe tải để tránh bị phát hiện trong hành trình đi sang nước Anh.

Trong khi những thuyền nhân năm xưa “biết chết mà vẫn đi” thì nay, hoàn cảnh éo le này không còn áp dụng cho những “thùng nhân” hiện đại. Quan sát phỏng vấn trên truyền thông, gia đình của những người trẻ này không phải nghèo đói đến mức “nếu không đi thì chết” nữa, nhưng vì sao họ vẫn đi để rồi phải chịu cái chết đau đớn và tức tưởi như thế này?


Nhiều người cho rằng phải có một sự phẫn uất, tù túng và bất lực ghê gớm nào, đến mức mà những thanh niên tươi trẻ, tràn đầy sức sống này mới phải liều mạng tha hương nơi xứ người? Nhưng chúng ta cần nhìn vào sự thật rằng với họ, và với hàng trăm, hàng nghìn gia đình Việt Nam khác, chuyến xe “đi chui” sang Anh đó không phải là một lựa chọn liều mạng. Từ trước sự kiện 39 người chết, chỉ có duy nhất một vụ xe đông lạnh chở di dân lậu Trung Quốc bị phát hiện tử vong khi sang Anh vào năm 2000. Từ đó đến nay, có biết bao nhiêu container đi qua hải quan mà không bị phát hiện, bao nhiêu thanh niên Việt Nam đã “chui thùng” an toàn sang Anh? Bao nhiêu người đang “trồng cỏ”, hành nghề mại dâm hay bị bóc lột trong các tiệm nail ở khắp nước Anh? Bao nhiêu người đang gửi hàng tỷ đồng tiền ngoại hối từ những công việc bất chính nơi xứ người về cho gia đình, trong con mắt ngưỡng mộ của hàng xóm, để rồi cả đám thanh niên, lại lũ lượt dắt díu nhau trốn lậu sang xứ người?


Bởi nhu cầu khổng lồ đó, cả một ngành công nghiệp đưa người lậu sang Anh trị giá hàng chục tỷ USD đã hình thành và được vận hành tinh vi. Đây là con đường đã được đảm bảo “an toàn” bởi những đầu nậu có thể chính là những người Việt Nam đã trốn đi trót lọt. Lời kể của những gia đình tang tóc này cho thấy rõ rằng việc đi trốn sang Anh ở khu vực Nghệ An, Hà Tĩnh là một việc làm có tổ chức và thường xuyên được thực hiện, nhưng cái chết của con cái họ lại là một cú sốc không ai ngờ tới. Không, họ không hề “liều chết” để đi tìm sinh kế, mà họ ra đi để tìm một con đường làm giàu dễ dàng hơn, nhanh chóng hơn, một con đường mà họ không thể tìm thấy ở quê hương.


Nhưng cho dù mưu cầu giàu sang là một quyền tự do cá nhân và chính đáng, thì quyền ấy không cho phép chà đạp lên tự do, pháp luật, tài sản, tính mạng và nhân phẩm của những người khác, những quốc gia khác. Lựa chọn “đi lậu” sang nước ngoài, tức là lựa chọn một hành vi phạm pháp, lựa chọn tước đoạt đi vị trí chính đáng của những di dân hợp pháp, những người đang xếp hàng chờ để được đến lượt; lựa chọn khiến cho các nước khác ngày càng siết chặt kiểm soát người Việt ở những chốt nhập cảnh; lựa chọn khiến dân tộc ta ngày càng thấp kém và tự ti trước thế giới; lựa chọn trước khả năng phải phạm tội, gây tổn hại đến những người vô tội ở nước khác để phục vụ mục đích làm giàu.


Không thân phận, phải trốn tránh cảnh sát, những thanh niên thậm chí không hiểu tiếng Anh này sẽ làm gì ở nước ngoài? Một số người trở thành nạn nhân của nô lệ lao động, làm việc quần quật trong các tiệm nail và quán ăn, không dám lên tiếng vì sợ bị tố giác. Muốn kiếm tiền nhanh để trả nợ, nhiều người sẵn sàng tham gia trồng cần sa trong các trang trại của các băng đảng tội phạm, hay trở thành gái mại dâm. Vô ý hay cố ý, họ đã đã lựa chọn những đồng tiền tội lỗi, bất chấp phẩm giá ngày càng chìm dưới bùn đen rồi một ngày chính họ lại trở về quê “tuyển quân” cho các trang trại cần sa để bắt đầu một vòng tuần hoàn mới.


Điều gì đẩy họ đến lựa chọn này? Bởi vì những thanh niên này không có lý niệm rằng đây là một việc làm sai trái. Bởi vì một xã hội kim tiền của chúng ta đã khiến mọi cá nhân sôi sục, bất chấp chạy theo tiền tài và danh vọng. Khối tài sản của những người giàu nhất, chứ không phải triết lý và tâm thức của ông ta, mới là những người được trọng vọng nhất. Các cô cậu công tử, tiểu thư “rich kids” là đối tượng mà giới trẻ trầm trồ nhất; những nhà lầu, xe hơi, đồ hiệu chiếm trọn không gian thảo luận của quốc gia.