St. Valentine’s Day, đọc lại một lá thư của John Steinbeck

14/02/2020

Việt Báo














John Steinbeck and wife
John Steinbeck và vợ, 10 tháng 12, 1962



Văn hào John Steinbeck (1902-1968) là một nhà văn lớn của Mỹ quốc, tác giả nhiều cuốn tiểu thuyết kinh điển như Phía đông vườn địa đàng, Vườn nho nổi giận, Của chuột và người, v.v… Ông cũng là tác giả nhiều lá thư đặc sắc ông viết cho gia đình, bằng hữu, biên tập viên nhà xuất bản, và những nhân vật tăm tiếng trong cũng như ngoài văn giới, tổng cộng khoảng trên dưới 850 lá, được gom lại in trong bộ sách Steinbeck: A Life in Letters.


Nhân ngày Valentine, xin trích dịch dưới đây một lá thư ông viết cho cậu con trai tên Thom. Cậu Thom đang học nội trú biên thư về cho bố mẹ, thú nhận rằng cậu đang yêu say đắm một cô nữ sinh tên Susan học cùng trường. Nhận được thư, Steinbeck hồi âm ngay cho con trai với lời lẽ hết sức cảm động, đầy yêu thương thân ái, và rất minh đạt, khôn ngoan. Lá thư không có thời gian tính, cũng như tình yêu thật sự không bao giờ nhạt phai theo năm tháng… Tất cả những ai đã từng yêu, đang yêu hay sắp yêu, nên ghi khắc thật sâu vào tâm khảm lời lẽ trong lá thư của nhà văn.


New York, 10 tháng 11, 1958


Thom thân mến:


Bố mẹ mới nhận thư con sáng nay. Bố sẽ trả lời con từ cái nhìn của bố và dĩ nhiên mẹ sẽ cho con biết mẹ nghĩ gì.


Trước hết – con đang yêu – điều đó tốt thôi – yêu là cái gì tốt đẹp nhất xảy ra cho bất kỳ ai. Đừng để kẻ khác biến nó thành cái gì nhỏ bé, tầm thường.


Thứ hai, tình yêu cũng có nhiều loại. Có loại tình yêu ích kỷ, ác tâm, ái ngã, chỉ muốn sở hữu, sử dụng tình yêu để quan trọng hóa cái tôi của mình. Đấy là loại tình yêu xấu xí, chỉ khiến gây què quặt cho tha nhân. Loại tình yêu khác là tình yêu mà mình dốc ra tất cả những điều tốt lành trong lòng mình – sự tử tế, lòng quan tâm và tôn trọng người kia – không hẳn chỉ là sự tôn trọng có tính cách xã hội, mà là sự tôn trọng ở tầm mức to rộng hơn, tức là biết nhận ra người kia là duy nhất, biết phẩm cách của người kia là gì. Loại tình yêu thứ nhất chỉ khiến con trở nên bệnh hoạn, nhỏ bé và yếu hèn, nhưng loại tình yêu thứ hai có thể tiếp sức cho con trở nên mạnh mẽ, và lòng can đảm cùng những điều tốt lành khác, thậm chí sự minh đạt, những thứ con không bao giờ ngờ mình sở hữu, cũng sẽ hiện ra nơi con người con.


Con bảo đây không phải là tình yêu trẻ con. Nếu con cảm thấy nó sâu đậm như thế thì dĩ nhiên nó chẳng phải là tình yêu trẻ con rồi. Nhưng bố không thấy con nói gì về cảm xúc trong lòng con. Lòng con, con biết rõ hơn ai hết. Con phải làm gì, có lẽ đó mới chính là cái con muốn nhờ bố cho ý kiến giúp con – và bố có thể bảo con rằng, con hãy xem đó là một vinh dự, con hãy vui sướng, vui mừng vì có tình yêu. Chẳng có gì đẹp đẽ và tuyệt vời hơn tình yêu. Con hãy cố hết sức sống sao cho xứng đáng với nó.


Nếu con yêu người nào – bố có thể nói thế mà không sợ gây thiệt hại cho ai – thì con hãy ghi nhớ rằng có người có tính hay e thẹn, và đôi khi lời nói phải bù đắp tính hay e thẹn đó. Con gái có cách nhận biết hoặc cảm thấy cảm xúc của con, nhưng thông thường con gái cũng thích nghe con biểu lộ bằng lời nói. Và rất có thể đôi khi, vì lý này hay lý do nọ, cảm xúc con biểu lộ không được đáp trả – nhưng không có nghĩa là cảm xúc của con không tốt hay không giá trị.


Sau cùng, bố nhận biết cảm xúc của con bởi vì chính bố cũng có cảm xúc đó, và bố vui mừng vì con giống bố.


Bố mẹ sẽ rất vui nếu con đưa Susan về nhà chơi, bố mẹ sẽ vui vẻ tiếp đón. Mẹ con sẽ thu xếp mọi chuyện vì đó là sở trường của mẹ con và bố tin chắc mẹ con cũng sẽ vui như bố. Mẹ con cũng biết đôi điều về tình yêu và chắc sẽ giúp con còn nhiều hơn bố.


Đừng lo lắng con sẽ đánh mất nó. Cái gì đúng, sẽ xảy ra – Điều thiết yếu hàng đầu là đừng hấp tấp. Cái gì tốt lành nếu biết gìn giữ, sẽ không vuột ra khỏi tay mình biến mất đâu.