Tại sao Mỹ liên tục chỉ trích Trung Quốc đâm tàu cá Việt Nam? Vừa qua Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc pḥng Mỹ đă lần lượt lên tiếng việc tàu hải cảnh Trung Quốc (TQ) đâm ch́m tàu cá Việt Nam ở biển Đông vào đầu tháng 4.
Việc hai cơ quan chủ chốt của Mỹ công khai chỉ trích hành vi của TQ vượt lên tính động thái và mang nhiều hàm ư an ninh. Ngày 6-4, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus lên án TQ, “khẳng định các yêu sách hàng hải phi pháp và gây bất lợi cho các nước láng giềng Đông Nam Á ở biển Đông”. Bộ Quốc pḥng Mỹ nhấn mạnh: “Hành vi của TQ trái ngược với tầm nh́n của Mỹ về một khu vực Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương tự do và rộng mở”.
TS HUỲNH TÂM SÁNG
Trong tuyên bố ngày 10-4, các thượng nghị sĩ thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện là Jim Risch, Bob Menendez, Cory Gadner và Ed Markey đă lên án TQ gây hấn ở biển Đông và khẳng định Mỹ sẽ làm việc với các đồng minh, đối tác trong khu vực để thúc đẩy an ninh ở vùng biển này.
Việc hai bộ có uy tín trong hoạch định và thực thi chính sách đối ngoại (CSĐN) lên án hành vi “bắt nạt” của TQ gửi gắm một số thông điệp.
Thứ nhất, CSĐN của Mỹ vẫn dựa trên bệ đỡ “chủ nghĩa hiện thực nguyên tắc” (principled realism): Coi trọng lợi ích quốc gia, duy tŕ vị thế dẫn đầu bằng các chính sách thực dụng; lợi ích của Mỹ bao gồm an ninh biển Đông được đảm bảo, thúc đẩy gắn bó giữa Mỹ với các đối tác; ngăn chặn bá quyền khu vực. Hai bộ của Mỹ như hai cánh tay nối dài của CSĐN, có trách nhiệm và tính chính danh khi lên tiếng. Ư nghĩa chính trị rất cụ thể: Mỹ không ngại va chạm với TQ, bao gồm các vấn đề nhạy cảm như chủ quyền và an ninh.
Thứ hai, chính quyền Trump tiếp cận trực diện với hành động phương hại cấu trúc an ninh khu vực và đe dọa các đối tác của Mỹ. Theo đó, phản ứng từ hai bộ của Mỹ có tính chất kép: “nhanh chóng” (đưa ra tuyên bố) và “trực tiếp” (nêu đích danh TQ). Rơ ràng, siêu cường quốc này vẫn duy tŕ cam kết về khu vực Ấn Độ-Thái B́nh Dương tự do và cởi mở. Ở góc nh́n cận cảnh, với Nhà Trắng, an ninh biển Đông là mối quan tâm thường trực. Bởi lẽ, vùng biển này chính là “cái lơi” của hai ṿng tṛn mở rộng là Đông Nam Á và Ấn Độ Dương-Thái B́nh Dương, có tính chiến lược đối với lợi ích an ninh hàng hải và kinh tế của Mỹ.
VietBF@ sưu tầm.