Theo dự kiến, Philippines sẽ chấm dứt thỏa thuận quân sự với Mỹ kể từ tháng 8 nhưng bất ngờ Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã quay ngoắt 180 độ, thay đổi quyết định.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (phải) bắt tay với Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc gặp năm 2017.
Theo SCMP, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin ngày 2.6 thông báo Tổng thống Rodrigo Duterte đã đình chỉ quyết định hủy Hiệp ước các lực lượng thăm viếng (VFA) vì vấn đề chính trị và những diễn biến khác trong khu vực.
Giới phân tích nhận định rằng việc ông Duterte thay đổi quyết định có liên quan đến tình hình Biển Đông và đại dịch Covid-19.
VFA là thỏa thuận làm cơ sở xây dựng quan hệ đồng minh Mỹ-Philippines. Thỏa thuận được ký từ hàng chục năm trước cho phép hàng nghìn binh sĩ Mỹ hiện diện ở Philippines để thực hiện sứ mệnh tập trận và hỗ trợ nhân đạo.
Ông Duterte tuyên bố hủy bỏ thỏa thuận vào ngày 11.2 và đến nay đã suy nghĩ lại. Theo kế hoạch, quyết định hủy thỏa thuận VFA dự kiến sẽ có hiệu lực vào tháng 8 và được coi là động thái lớn nhất mà ông Duterte đưa ra sau hàng loạt cảnh báo sẽ hạ cấp quan hệ với Mỹ trước đây.
Đại sứ quán Mỹ ở Manila hoan nghênh quyết định mới của ông Duterte. “Liên minh lâu dài đem lại lợi ích cho cả hai nước và chúng tôi tiếp tục mong muốn hợp tác gần gũi về quốc phòng và an ninh với Philippines”.
Chuyên gia Jay Batongbacal từ Viện các vấn đề hàng hải và luật biển ở Philippines, nhận định rằng, những hành động đơn phương của Trung Quốc ở Biển Đông thời gian qua là một trong những lý do khiến ông Duterte thay đổi quyết định
Bên cạnh đó, lực lượng vũ trang của Manila hiện đang trong giai đoạn “dễ tổn thương” vì thiếu tàu để thực hiện nhiệm vụ tuần tra và tiếp tế. “Cả hai tàu lớn nhất của Philippines vẫn đang ở Ấn Độ, các tàu khác đang phải tham gia vận chuyển thiết bị y tế và hàng cứu trợ”., ông Batongbacal nói.
Greg Poling, Giám đốc Chương trình sáng kiến Minh bạch Hàng hải (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Mỹ, đánh giá quyết định hủy thỏa thuận VFA từ đầu đã không được ủng hộ rộng rãi.
“Có lẽ ông Duterte cảm thấy đây không phải thời điểm thích hợp để hủy bỏ thỏa thuận”, ông Poling nói.
Kể từ khi lên nắm quyền năm 2016, ông Duterte đã nhiều lần cảnh báo sẽ cắt đứt quan hệ đồng minh với Mỹ. Ông Duterte được cho là có xu hướng xoay trục về phía Trung Quốc vì các lợi ích kinh tế trước mắt.
VietBF@sưu tập