Căng thẳng ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc không ngừng gia tăng cường độ, hai bên liên tục ra đ̣n và trả đũa lẫn nhau trong những thời qua. Đỉnh điểm là trong những ngày gần đây, Bắc Kinh và Washington lần lượt ra lệnh đối phương đóng cửa ṭa lănh sự : Một của Trung Quốc tại Houston và một của Mỹ tại Thành Đô. Trong cuộc đọ sức này, bài toán khó nhất với Bắc Kinh : Làm thế nào đáp trả mà không đoạn tuyệt hoàn toàn với Hoa Kỳ ?
Lệnh đóng cửa lănh sự Trung Quốc ở Houston trong ṿng 72 giờ là một hành động mới nhất trong số các cuộc tấn công của Mỹ nhắm vào Trung Quốc. Trang mạng tờ New York Times ngày 23/07/2020, nhắc lại, chỉ trong ṿng có vài tuần, Bắc Kinh liên tiếp hứng đ̣n của Mỹ.
Từ chiến dịch chống Hoa Vi trong hồ sơ mạng 5G, các biện pháp trừng phạt nhắm vào những quan chức Hồng Kông cũng như là vùng tự trị Tân Cương, cho đến thay đổi lập trường 180° về những tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông… và giờ là cáo buộc Bắc Kinh gởi nhân viên t́nh báo quân đội đến dọ thám đánh cắp các dữ liệu về thương mại, quân sự, thậm chí cả y học.
Ở bên ngoài, trên các mạng truyền thông, Bắc Kinh để cho phe chủ nghĩa dân tộc bày tỏ thái độ phẫn nộ, bài Mỹ, đ̣i phải có những biện pháp cứng rắn hơn với Washington. Nhưng trong hậu trường, giới lănh đạo Trung Quốc dường như cũng không mong muốn làm trầm trọng thêm những căng thẳng, sợ rằng Trung Quốc có thể bị biến thành « một lá bài tranh cử » của Donal Trump. Nhưng cùng lúc, giới lănh đạo Trung Quốc lại không thể tỏ ra « nhu nhược » trước các cuộc tấn công của Hoa Kỳ.
Đáp trả những đ̣n đánh của Washington bằng cách nào ? Đây chính là câu hỏi đang gây chia rẽ trong nội bộ ban lănh đạo Trung Quốc, theo như nhận định của New York Times. Phe an ninh t́nh báo và quân đội phản đối mạnh mẽ mọi ư định ḥa giải, có thể bị Hoa Kỳ diễn giải cho đấy là một sự nhu nhược. Ngược lại, nhiều lănh đạo Trung Quốc, chủ trương cứu văn nền kinh tế, muốn đáp trả có chừng mực hơn đồng thời vẫn giữ cho thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 không bị « sứt mẻ ».
Dấu hiệu ḥa hoăn này được thấy rơ qua việc cho đến lúc này Bắc Kinh vẫn tiếp tục đặt mua với số lượng lớn bắp, lúa ḿ, đậu nành và thịt heo đông lạnh từ Mỹ, theo như ghi nhận của ông Darin Friedrichs, chuyên gia về nguyên liệu nông nghiệp có văn pḥng tại Thượng Hải.
Trong cuộc tranh căi chính trị này, Tập Cận B́nh có một vai tṛ « trọng tài » quan trọng. Theo quan sát của tờ New York Times, cho đến lúc này, lănh đạo Trung Quốc chưa bao giờ nói rằng quan hệ đôi bên đă xuống cấp. Một nhà phân tích độc lập tại Trung Quốc, Wu Qiang, nhận định: « Đích thân Tập Cận B́nh là người điều chỉnh chính sách của Bắc Kinh. Nhấn ga hay hăm phanh sẽ do chính ông ta điều khiển ».
Chỉ có điều, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, Washington không ngừng mở rộng các mặt trận tấn công, tổng thống Trump không có ư định hạ nhiệt căng thẳng như những lần trước. Cả hai chính đảng của Mỹ đều đồng ḷng chống Trung Quốc. Trong hoàn cảnh này, giới phân tích nhận định Trung Quốc khó có hy vọng cải thiện mối quan hệ, ngay cả trong trường hợp ông Joe Biden, đối thủ của Donald Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng, có thắng cử đi chăng nữa.