Những biện pháp thế giới tự do có thể dùng để chống lại Nga lúc này, về lâu dài cũng nên là phương cách để chống lại giới lãnh đạo và tài phiệt ở các nước độc tài trên thế giới: miệng thì ra rả chống Mỹ và thế giới tự do, mà chính họ thì muốn hưởng thụ cuộc sống tiện nghi, và nền giáo dục ở các nước này.
Dưới đây là bài dịch một bài viết trên tạp chí Foreign Affairs.
****************
BUỘC PUTIN PHẢI TRẢ GIÁ - PHƯƠNG TÂY CÓ THỂ CHỐNG LẠI NGA NHƯ THẾ NÀO
Bài viết của David J. Kramer, John Herbst và William Taylor
Ngày 26 tháng 2 năm 2022
Với việc ra lệnh xâm lược Ukraine, cá nhân Tổng thống Nga Vladimir Putin phải chịu toàn bộ trách nhiệm về cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ Hai. Đi ngược lại mong muốn của hầu hết mọi quốc gia khác trên thế giới và có thể là đi ngược lại mong muốn của phần lớn dân Nga, Putin đang cố gắng đánh bại một đất nước dân chủ có chủ quyền và đưa 43 triệu người Ukraine vào chế độ cai trị chuyên quyền. Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã nói rất rõ: “Một mình Nga chịu trách nhiệm về sự chết chóc và tàn phá mà cuộc tấn công này mang lại, và Hoa Kỳ cùng đồng minh và cộng sự của họ sẽ đồng lòng và dứt khoát chống đối. Thế giới sẽ buộc Nga phải chịu trách nhiệm ”.
Washington và các đồng minh đã thực hiện một số bước có giá trị để trừng phạt Moscow. Berlin đã dừng Nord Stream 2, một đường ống dẫn khí đốt tự nhiên chạy từ Đức sang Nga, đồng thời các quốc gia Hoa Kỳ và châu Âu đã chặn các ngân hàng lớn của Nga tiếp cận nguồn tài chính của phương Tây. Nhưng thế giới tự do đã không phản ứng đủ mạnh mẽ và các nước dân chủ có nguy cơ lặp lại phản ứng không thành công trước cuộc xâm lược đầu tiên của Nga vào Ukraine. Khi Putin sát nhập Crimea và cho phép quân đội Nga xâm nhập phía đông của Ukraine năm 2014, phương Tây đã phản công bằng một loạt các lệnh trừng phạt. Các lệnh trừng phạt hiện giờ khắc nghiệt hơn nhiều. Nhưng vẫn chưa đủ.
Để thực sự kềm chế Moscow và ngăn chặn Moscow tấn công các nước châu Âu khác, Washington và NATO phải thực hiện gần như mọi biện pháp hiện có. Đó là việc mạnh tay trừng phạt ngành năng lượng của Nga và các phần còn lại của ngành tài chính. Nó cũng có nghĩa là nhắm đến tất cả các nhân vật xung quanh Putin, bao gồm tất cả quan chức cấp cao của chính phủ Nga cũng như thành viên của quốc hội Nga. Và phương Tây cần áp đặt các biện pháp vượt ra ngoài các biện pháp trừng phạt — ví dụ, cắt đứt hoạt động tuyên truyền của Moscow và thực hiện các cuộc tấn công mạng nhằm vào quân đội Nga.
Những hậu quả này có ảnh hưởng sâu rộng: Putin và chế độ của ông ta phải trả giá cho những thiệt hại mà họ đã gây ra cho Ukraine. Các biện pháp trừng phạt cũng có thể thay đổi hành vi của họ, và làm thay đổi cả chính chế độ đó. Nếu các lệnh trừng phạt hữu hiệu, cuộc xâm lược của Nga có thể bị chậm lại và sẽ giúp cho người Ukraine có thể chống trả. Ngay cả khi họ không chống trả nổi, các hình phạt vẫn có thể ngăn cản Điện Kremlin với nhiều mối đe dọa khác trong tương lai.
CỨNG RẮN HƠN, HIỆU QUẢ HƠN, NHANH CHÓNG HƠN, MẠNH MẼ HƠN
Putin là một trong những tay độc tài tham nhũng và nguy hiểm nhất thế giới. Ông ta đã ăn cắp hàng tỷ đô la từ người dân Nga và khiến hàng chục ngàn người Chechnya, Gruzia, Syria và Ukraine phải hứng chịu bạo lực khủng khiếp. Đã quá trễ để phương Tây vạch mặt bản chất chó má và trừng phạt các tội ác của chính ông ta.
Hoa Kỳ và châu Âu nên bắt đầu bằng cách đóng băng và thu giữ mọi tài khoản thuộc về Putin, một quá trình mà họ bắt đầu bằng việc trừng phạt Tổng thống Nga. Nhưng tài sản ở nước ngoài của Putin không mang tên ông ta và để thực hiện điều này, lãnh đạo các nước phương Tây sẽ phải đóng các tài khoản thuộc sở hữu của những người đang đứng tên cho hàng tỷ đô la của ông ta bằng những khoản lợi bất chính. (May mắn Hoa Kỳ và châu Âu đã biết rõ họ là ai.) Chính phủ phương Tây phải thực hiện các bước tương tự đối với Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov, người cũng vừa bị trừng phạt, và người liên tục nói dối thế giới về hành động của đất nước mình. Nói rộng hơn, Hoa Kỳ và Châu Âu có thể hành động chống lại các nhà tài phiệt của Nga bằng cách trục xuất Nga khỏi hệ thống ngân hàng SWIFT, ngăn chặn ngân hàng trung ương của Nga tiếp cận thị trường tài chính phương Tây và trừng phạt lĩnh vực năng lượng của Nga — bao gồm cả Gazprom và Rosneft.
Phương Tây cũng nên trừng phạt riêng từng nhà tài phiệt Nga. Giới tinh hoa của Nga từ lâu đã có đặc quyền tận hưởng cuộc sống ở phương Tây đồng thời lại phủ nhận nó, coi phương Tây như một mối đe dọa và tài trợ cho cuộc xâm lược của các nước láng giềng. Phải kết thúc sự giả dối này. Hoa Kỳ và châu Âu cần cấm các nhà tài phiệt Nga làm ăn và thu lợi bất chính trong các tổ chức tài chính, bất động sản, đội thể thao và các tài sản khác của phương Tây. Ý vẫn chưa thể làm được, vì đã miễn trừ các hàng hóa xa xỉ khỏi các lệnh trừng phạt để các công ty của họ có thể bán cho các doanh nhân Nga tham nhũng. Giới tài phiệt Nga và gia đình của họ sẽ không còn có thể sống hoặc đi du lịch, hoặc gửi con cái của họ đến các trường học ở phương Tây. Đây là lúc họ phải chia sẻ nỗi đau và sự sai trái mà người đứng đầu của họ - Putin - đã gây ra cho rất nhiều người.
CÁC BIỆN PHÁP KHÁC SAU VẤN ĐỀ TÀI CHÍNH
Ngay cả những biện pháp trừng phạt mạnh nhất cũng sẽ không đủ. Hoa Kỳ và các đồng minh nên trục xuất các đại sứ Nga khỏi thủ đô của họ, đóng cửa bất kỳ lãnh sự quán nào còn lại của Nga và đóng cửa các loa tuyên truyền độc hại do Moscow kiểm soát như RT và Sputnik. Các loa truyền thông này là nguồn gieo rắc thù hận nguy hiểm và đồng lõa với những hành động tàn ác của Điện Kremlin. Họ không thể lạm dụng quyền tự do ngôn luận.
Hoa Kỳ cũng nên trấn an các đồng minh ở nước ngoài bằng cách tăng cường sự hiện diện của quân đội ở các nước Baltic, Ba Lan, Romania và các nơi khác ở Đông Âu. Hoa Kỳ cũng nên tăng cường xuất khẩu năng lượng sang châu lục. Sau khi Đức quyết định ngừng đường ống Nord Stream 2, cựu Tổng thống và Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev đã tweet rằng người châu Âu sẽ sớm đối mặt với giá khí đốt cắt cổ, và Nga đã chứng tỏ sẵn sàng vũ khí hóa việc cung cấp năng lượng bằng cách giảm dòng khí đốt đến châu Âu trong khi đàm phán một thỏa thuận năng lượng mới với Moldova. Washington phải giúp châu Âu chuẩn bị nhiều hơn cho việc cưỡng chế.
Phương Tây cũng nên hỗ trợ người Ukraine qua việc tăng cường viện trợ quân sự được thiết kế để giúp người dân tiến hành cuộc nổi dậy chống lại quân chiếm đóng của Nga, bao gồm việc cung cấp mũ an toàn và áo chống đạn. (Nga đã không thể chặn mọi quyền tiếp cận trên Ukraine và các quốc gia NATO vẫn có thể thực hiện việc tiếp tế). Hoa Kỳ và châu Âu cũng nên sử dụng khả năng mạng để vô hiệu hóa liên lạc quân sự của Nga và cản trở các hoạt động của Nga. Cuối cùng, chính quyền Biden nên đảo ngược quyết định không giải cứu những người Mỹ bị bắt ở Ukraine. Quân đội Mỹ biết cách làm việc này mà không gặp nguy hiểm khi binh sĩ của họ đối đầu với binh sĩ Nga và một chiến dịch di tản sẽ làm gián đoạn các hoạt động quân sự của Nga: Nga sẽ tránh hoạt động ở những khu vực có binh sĩ Mỹ đang thực hiện nhiệm vụ. Công dân Hoa Kỳ ở Ukraine xứng đáng để được giải cứu.
HOA KỲ VÀ CHÂU ÂU NÊN VÔ HIỆU HÓA LIÊN LẠC QUÂN SỰ CỦA NGA
Một số nhà phân tích và quan chức cho rằng các biện pháp này sẽ có nguy cơ dẫn đến "hậu quả lớn" mà Putin đã đe dọa khi ông tuyên bố cuộc xâm lược vào ngày 23 tháng 2. Nhưng điều này đánh giá thấp sự tôn trọng của Nga đối với sức mạnh quân sự của NATO, vốn lớn hơn nhiều so với sức mạnh của chính họ. Tiếng nói duy nhất mà Putin hiểu là vũ lực, Moscow đã không trả đũa sau khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi một máy bay quân sự của Nga vào năm 2015 hoặc khi Mỹ tấn công và giết lính đánh thuê Nga vào năm 2018. Và với các cường quốc phương Tây, không làm gì cả cũng có những rủi ro lớn, đó là một Putin ngạo mạn hơn.
Cuối cùng, phương Tây phải phát động một chiến dịch thông tin dựa trên thực tế, quy mô đầy đủ nhằm vào người dân Nga để chống lại những thông tin xuyên tạc và sai lệch của điện Kremlin. Hàng nghìn người Nga đã nhìn thấu những lời nói dối của Putin, và họ dũng cảm liều lĩnh không sợ tù tội, xuống đường phản đối cuộc xâm lược. Hoa Kỳ nên khuyến khích nhiều người biểu tình hơn — và đoàn kết với những người đã xuống đường — bằng cách quảng bá sự thật: Chỉ một mình Putin chịu trách nhiệm về cuộc khủng hoảng này.
Một chiến dịch như vậy cũng có thể giúp người dân thế giới phương Tây đã lỡ nghe những lời tuyên truyền của Điện Kremlin, hiểu rằng chiến tranh không phải do sự bành trướng của NATO, giấc mơ phương Tây của Ukraine hay sự từ chối của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Đó là do tham vọng đế quốc và sự hiếu chiến của Putin, và ông ta phải trả giá đắt cho điều đó. Nếu Putin không bị trừng phạt nghiêm khắc, ông ta sẽ không dừng lại ở Kyiv.
***************
Về các tác giả của bài viết:
DAVID J. KRAMER: Giám đốc Điều hành Chính sách Toàn cầu tại Viện George W. Bush và là cựu Trợ lý Ngoại trưởng về Dân chủ, Nhân quyền và Lao động trong chính quyền George W. Bush.
JOHN HERBST: Giám đốc cấp cao của Trung tâm Á-Âu của Hội đồng Đại Tây Dương và là cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine.
WILLIAM TAYLOR: Phó Chủ tịch Viện Hòa bình Hoa Kỳ và là cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Ukraine.