Một trong các lư do khiến Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh có lập trường “thân với Nga” trong cuộc khủng hoảng Ukraine là lo sợ mô h́nh Gorbachev, theo ông Katsuji Nakazawa, một biên tập viên cấp cao của tờ báo Nhật Bản Nikkei.
“Tại sao Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh lại kiên quyết giữ vững lập trường thân thiện với Nga bất chấp cuộc tàn sát ở Ukraine?”, ông Nakazawa viết trong bài b́nh luận đăng trên Nikkei Asia
Mikhail Gorbachev là nhà lănh đạo cuối cùng của Liên Xô. Ngày 25/12/1991, Gorbachev tuyên bố từ chức, đánh dấu sự sụp đổ của chế độ Đảng Cộng sản Liên Xô. 15 quốc gia trong khối Liên bang Xô Viết đă trở thành các quốc gia độc lập, trong đó có Ukraine.
Ông Tập Cận B́nh cho rằng sự sụp đổ của Liên Xô để lại một bài học cho Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Vài tuần sau khi lên giữ chức Tổng Bí thư ĐCSTQ vào tháng 12 năm 2012, ông Tập nói rằng Bắc Kinh phải rút kinh nghiệm từ sự sụp đổ của Liên Xô cũ.
“Cuối cùng, Gorbachev chỉ nói khẽ một câu rằng giải thể Đảng Cộng sản Liên Xô, thế là một đảng vĩ đại đă ra đi”, ông Tập Cận B́nh phát biểu hồi tháng 12 năm 2012.
Ông Tập than thở: “(Ấy vậy mà khi đó) không có ai đứng ra phản đối…. Không có ai là một người đàn ông thực thụ”.
Sau khi nghe phát biểu của ông Tập về Liên Xô, những người mong mỏi cải cách ở Trung Quốc đă tiêu tan hi vọng. Ông Hồ Đức B́nh, con trai thứ ba của cựu lănh đạo ủng hộ cải cách Hồ Diệu Bang, ngay lập tức chỉ trích tư tưởng thiên tả của ông Tập.
Ông Hồ Đức B́nh nói rằng chính người dân Liên Xô đă quyết định giải thể Liên Xô. “Các thành viên phục vụ Liên Xô từ chối bắn đạn vào người dân. Họ có đáng bị chỉ trích rằng không phải là đàn ông không?”, ông Hồ Đức B́nh chất vấn.
Theo Nikkei, một cựu thành viên ĐCSTQ cho rằng lập trường thân Nga của ông Tập xuất phát từ quăng thời gian sống trong tuyên truyền của Mao Trạch Đông về Liên Xô.
Người này cho biết: “Khi c̣n nhỏ ông ta (Tập Cận B́nh) được dạy rằng Liên Xô thật tuyệt vời, đó là một đất nước vĩ đại và mạnh mẽ”.
Hơn nữa, các tuyên truyền chống Mỹ mà ông Tập tiếp thu từ khi c̣n nhỏ cũng ảnh hưởng đến chính sách hiện nay của ông ta với Ukraine, theo Nikkei.
Nhưng khi Nga bị bủa vây bởi hơn 5.000 lệnh trừng phạt từ các nước, Trung Quốc không muốn thể hiện công khai lập trường nghiêng về Moscow. Trong cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Mỹ Joe Biden, ông Tập đă cố gắng thể hiện lập trường “trung lập” với vấn đề Ukraine.
Tuy nhiên, nhà báo Nakazawa cho rằng, lập trường “trung lập” mà ông Tập thể hiện là có phần mơ hồ và nghiêng về Nga.
Việc ông Biden nhờ cậy Trung Quốc giải quyết khủng hoảng Ukraine đă giúp ông Tập Cận B́nh nâng tầm vị thế của Bắc Kinh trong vấn đề này. Tuy nhiên, chính sách thân Nga của ông Tập Cận B́nh có thể khiến ông ta phải trả giá.
Theo Nikkei, một số học giả cho rằng: “Nếu Trung Quốc gắn bó với Nga quá lâu, dẫn đến một cuộc đụng độ quyết định với phương Tây, th́ đ̣n giáng kinh tế (nhắm vào Trung Quốc) có thể rất lớn.”
Một kịch bản như vậy có thể gây ra một cuộc tranh giành quyền lực lớn ở Trung Quốc, bất kể ông Tập đă tích lũy được bao nhiêu quyền lực đi nữa, theo Nikkei. Những bất ổn như vậy có thể khiến ông Tập bất an, trong đó không loại trừ sự kiện tương tự như Gorbachev sẽ xảy ra tại Trung Quốc.
__________________
|