10 sự kiện Việt Nam của năm 2023 có tầm ảnh hưởng và tính chất đặc thù nhất theo đánh giá của ban biên tập, được liệt kê theo thứ tự có ảnh hưởng nhiều nhất tới ít nhất. Đây được cho là những tin tức đáng chú ý nhất dựa trên ba tiêu chí: 1) Đặc thù nhất trong năm; 2) Có tác động hoặc ảnh hưởng lớn lên xã hội Việt Nam; 3) Có những tác động lâu dài lên đời sống hay sự tiến bộ của nhân loại.
Xin được giới thiệu đến quý độc giả, một cách tóm lược 10 sự kiện nổi bật trong năm 2023:
1. Đại Án Vạn Thịnh Phát và Vụ Bà Trương Mỹ Lan Chiếm Đoạt 304.096 Tỷ Đồng
Đại án Vạn Thịnh Phát, dẫn đầu bởi bà Trương Mỹ Lan cùng các đồng phạm đã trở thành một trong những vụ tham nhũng lớn nhất trong lịch sử các vụ án bị phát hiện nay tại Việt Nam, với tổng số tiền lên đến 1 triệu tỷ đồng từ Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (SCB). Trong đó, bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc chiếm đoạt hơn 304.096 tỷ đồng (tương đương 12,5 tỷ Mỹ kim), qua việc lập khống các hồ sơ vay và sử dụng hơn 1.000 công ty “ma” để thực hiện hành vi chiếm đoạt.
2. Phanh Phui Đường Dây Quan Tham Trong Các Đại Án “Chuyến Bay Giải Cứu” Và “Việt Á”
Các bị cáo trong đại án tham nhũng Việt Á và Chuyến bay giải cứu hầu hết là đảng viên. Trong đó có gần 100 quan chức ở cấp trung ương và địa phương, có cả những lãnh đạo cấp cao bao gồm: Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Công Tạc, Chủ tịch TP Hà Nội Chu Ngọc Anh và hàng chục lãnh đạo, cán bộ CDC, sở y tế các tỉnh, thành phố. Họ chính là những người được giao nhiệm vụ cứu giúp đồng bào, trớ trêu thay lại là những kẻ trục lợi, được mua chuộc bằng tiền một cách công khai.
Ngoài ra, những “trùm cuối” của đại án Việt Á như Nguyễn Xuân Phúc, Vũ Đức Đam, đã trực tiếp gây ra cái chết oan cho hàng vạn đồng bào vô tội, nhưng chính quyền cố ý bỏ qua điều này.
3. CSVN Nâng Cấp Quan Hệ Với Hoa Kỳ Và Nhật Bản Lên Ngang Hàng Với Trung Quốc Và Nga
Sự nâng cấp và mở rộng hợp tác với Nhật Bản và Hoa Kỳ cho thấy là nhà cầm quyền CSVN đang muốn tìm một thế đứng mới trong chiến lược Ấn Độ -Thái Bình Dương mà hai nước này là trung tâm. Tuy nhiên, quan hệ này cũng đặt ra những thách thức cho đảng và nhà nước CSVN trong mối quan hệ với Trung Quốc, Nga và Iran – những quốc gia độc tài đối nghịch với Hoa Kỳ và Nhật Bản.
4. Đại Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ Viên Tịch
Đại lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, Chánh Thư ký Xử lý Thường vụ Viện Tăng Thống, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất đã viên tịch chiều ngày 24 tháng 11, 2023 (12 tháng Mười, năm Quý Mão), tại chùa Phật Ân, tỉnh Đồng Nai, thọ 80 tuổi. Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ, thế danh Phạm Văn Thương, sinh ngày 5 tháng 4 năm 1943, tại tỉnh Pakse, Lào. Ngài xuất gia vào lúc 7 tuổi, học Phật pháp ở Viện Hải Đức tại Nha Trang, rồi sau đó là Thiền viện Quảng Hương Già Lam tại Sài Gòn.
5. CSVN Gia Tăng Đàn Áp Các Nhà Hoạt Động Môi Trường
Trong khi đó thì nhà cầm quyền Việt Nam cho phép Bộ Công an gia tăng đàn áp, bắt giữ các nhà hoạt động môi trường. Hành động đi ngược lại với cam kết cho thấy, việc truy tố hình sự các nhà hoạt động môi trường là “một phần của cuộc trấn áp rộng rãi hơn, không chỉ đối với những người bảo vệ quyền môi trường, mà còn là chống lại các hoạt động của xã hội dân sự ở Việt Nam.” Chế độ độc tài chủ trương chế độ “xin-cho” và không khoan nhượng với những hành động tự phát dù đem lại ích lợi cho xã hội.
….
Các vấn đề môi trường đã bị chính trị hóa ở Việt Nam trong những thập niên gần đây vì những khiếu nại về môi trường thường dẫn đến sự chỉ trích các chính sách của chính quyền lờ đi những tác hại môi trường và sức khỏe của người dân vì lý do lợi nhuận. Khởi đi là dự án bauxite do chính quyền triển khai đã gây ra sự phản đối gay gắt từ người dân địa phương đến vụ Formosa gây tràn hóa chất dọc bờ biển miền Trung – được coi là một trong những thảm họa môi trường tồi tệ nhất của Việt Nam.
6. Kinh Tế Việt Nam Suy Thoái Nặng NềTrong Năm 2023
Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, trong quý III năm 2023, số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động là khoảng 1,08 triệu người, tăng 6,3 nghìn người so với quý trước và tăng 22,1 nghìn người so với cùng kỳ năm trước.
Khi nền kinh tế chững lại, thất nghiệp gia tăng, thu nhập người lao động giảm sút, thì người dân phải gia tăng tiết kiệm để chống đỡ, khiến sức mua giảm mạnh. Và khi sức mua giảm, các doanh nghiệp tồn kho hàng hoá nhiều phải cắt giảm sản xuất, cắt giảm lao động khiến nạn thất nghiệp tăng thêm, thu nhập giảm thêm, sức mua sẽ càng suy yếu thêm, có nguy cơ kéo nền kinh tế vào suy trầm.
7. Chủ Tịch Nước Trung Quốc Tập Cận Bình Tuần Du Hà Nội
Từ ngày 12 đến 13 tháng 12 vừa qua, Tổng bí Thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm Việt Nam theo lời mời của ông Thưởng (Chủ tịch nước) và ông Trọng (Tổng bí thư đảng). Trước đó, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng đã sang thăm Việt Nam, chuyến đi được coi là “dọn đường” cho chuyến thăm của ông Tập.
Chuyến đi của ông Tập Cận Bình sang Việt Nam diễn ra trong bối cảnh Việt Nam vừa nâng cấp lên đối tác chiến lược toàn diện với cả Mỹ (tháng 9/2023) và Nhật Bản (tháng 11/2023), tức lên ngang bằng với Trung Quốc và Nga.
….
Trong chuyến tuần du này, CSVN và Trung Quốc đã ký kết 36 văn bản thỏa thuận gồm 4 lĩnh vực: Lĩnh vực Chính trị – Đối ngoại (4 văn bản), lĩnh vực An ninh – Quốc phòng (4 văn bản), hợp tác cấp Chính phủ (24 văn bản), cấp Bộ và cơ quan địa phương (4 văn bản).
Ngoài ra, Việt Nam và Trung Quốc cũng ra tuyên bố chung gồm 6 phương hướng: (1) Tin cậy chính trị cao hơn, (2) Hợp tác quốc phòng – an ninh thực chất hơn, (3) Hợp tác thực chất sâu sắc hơn, (4) Nền tảng xã hội vững chắc hơn, (5) Phối hợp đa phương chặt chẽ hơn, (6) Bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn.
8. Nguyễn Phú Trọng “Trảm” Một Lượt Ba Lãnh Đạo Cao Cấp Nguyễn Xuân Phúc, Phạm Bình Minh, Vũ Đức Đam
Hôm 17 tháng 1, 2023, Trung ương đảng CSVN đưa ra thông cáo cho biết ông Phúc từ chức ghế chủ tịch nước đang giữa nhiệm kỳ vì phải chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu khi “để nhiều cán bộ, trong đó có 2 phó thủ tướng, 3 bộ trưởng có vi phạm, khuyết điểm, gây hậu quả rất nghiêm trọng.” Trong số này, 2 bộ trưởng và nhiều cán bộ bị xử lý hình sự cũng như 2 phó thủ tướng đã buộc phải từ chức vào cuối năm ngoái là ông Phạm Bình Minh và ông Vũ Đức Đam.
Lý do cho việc bị buộc phải từ chức của Phó thủ tướng Phạm Bình Minh là có liên quan đến “các chuyến bay giải cứu“ và Phó thủ tướng Vũ Đức Đam là dính líu đến đại án “test kit Việt Á.” Đây là những vụ án tham nhũng gây phẫn nộ nhiều trong dư luận Việt Nam vì phơi bày sự vô đạo đức của giới quan chức cao cấp CSVN, cấu kết với giới doanh nghiệp kiếm lợi trên sự đau khổ của người dân trong mùa đại dịch.
9. Tổng Thống Hoa Kỳ Joe Biden Viếng Thăm Việt Nam
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã có chuyến thăm Việt Nam trong hai ngày 10 và 11 tháng 9, 2023 theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, thay vì là Chủ tich nước Võ Văn Thưởng. Tổng thống Biden là vị tổng thống Hoa Kỳ thứ năm đến thăm Việt Nam sau khi hai nước bình thường hóa ngoại giao vào năm 1995. Ngoài Nguyễn Phú Trọng, Tổng thống Biden bị sắp xếp gặp mặt hết tứ trụ cho đúng nghi lễ ngoại giao mà phía CSVN rất cần đến để tuyên truyền nội bộ: ông Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.
Qua cuộc viếng thăm này, hai nước đã ký kết văn kiện nâng quan hệ lên mức “đối tác chiến lược toàn diện.” Cho đến nay CSVN đã có quan hệ loại này với Nga, Trung Quốc, Nhật, Ấn Độ và Nam Hàn. Trong tương lai gần sẽ nâng cấp thêm với Singapore, Indonesia và Úc.
Gần đúng ba tháng sau đón Tổng thống Biden, Tập Cận Bình đã đến Việt Nam trong hai ngày 12 và 13 tháng 12, và đã được CSVN đón tiếp bằng nghi thức trân trọng nhất, hơn hẳn cuộc đón tiếp ông Biden cho thấy là cán cân đối ngoại vẫn còn nghiêng về phía Trung Quốc!
10. Ông Lê Văn Mạnh Bị Nhà Cầm Quyền CSVN Tử Hình Oan Ức
Ngày 22 tháng 9, cả cộng đồng mạng chùng xuống khi nghe tin tử tù Lê Văn Mạnh đã bị xử tử hồi 7 giờ 00 cùng ngày, sau rất nhiều nỗ lực từ nhiều người, nhiều nơi, yêu cầu nhà cầm quyền CSVN xét lại vụ án oan sai này!
Theo lời kể của mẹ ông Mạnh là bà Nguyễn Thị Việt (huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa), thì ngày 21 tháng 3 năm 2005 bà sai con trai đi tìm em gái đang thả trâu ngoài đồng. Tối đó, có tin một bé gái trong xóm mất tích. Hai sự kiện này xảy ra trùng hợp dẫn đến việc anh Lê Văn Mạnh bị nghi là đã hiếp dâm rồi sát hại bé gái này khiến anh bị bắt.
Căn cứ vào lời khai ban đầu của anh Mạnh, Tòa án Nhân dân Thanh Hóa đã tuyên án anh Mạnh với tội danh “hiếp dâm” rồi “giết hại” cô bé Hoàng Thị Loan. Nhưng sau đó, liên tục trong 7 phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm và giám đốc thẩm, anh Mạnh đều cho rằng mình đã bị cơ quan điều tra dùng nhục hình để ép cung, anh buộc phải nhận tội lúc đó để thoát chết.
Việc thi hành án một tử tù đang trong quá trình kêu oan là một sự vi phạm Quyền Con Người trầm trọng! Việt Nam muốn được hội nhập vào cộng đồng quốc tế văn minh nhưng hành xử như kẻ độc tài tàn bạo thì khó mà được quốc tế nể trọng và người dân tin tưởng.