Trung Quốc ‘dằn mặt’ Triều Tiên vì sợ Mỹ ‘ra đòn’?

Giới chuyên gia khẳng định, lời cảnh cáo của Tổng thống Obama không phải nguyên nhân chính khiến Trung Quốc “thuận” theo Mỹ “lớn tiếng” với Triều Tiên.

Chuyến thăm Washington của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đánh dấu bước thay đổi lớn trong thái độ của Bắc Kinh đối với Bình Nhưỡng. Trong tuyên bố chung Mỹ - Trung, lãnh đạo Trung Quốc cũng hòa vào giọng điệu cứng rắn của Mỹ chỉ trích Triều Tiên.

Đây là lần đầu tiên Bắc Kinh công khai đề cập lo ngại về những nỗ lực nhằm tạo ra nguồn nguyên liệu mới cho việc chế tạo bom hạt nhân của Bình Nhưỡng. Vì vậy, dư luận không khỏi ngỡ ngàng.

Washington ra ‘tối hậu thư’

Một quan chức trong chính quyền của ông Obama tiết lộ, sở dĩ Trung Quốc “quay ngoắt” với Triều Tiên là bởi lời cảnh cáo của Mỹ.

Theo quan chức này, Ông Obama cảnh báo người đồng nhiệm Trung Quốc rằng, nếu Bắc Kinh không tăng thêm sức ép với Triều Tiên, Washington sẽ bố trí lại lực lượng tại châu Á để tự bảo vệ mình khỏi một cuộc tấn công có thể xảy ra trên đất Mỹ từ phía Triều Tiên.

“Tổng thống Obama nói rằng, không có sự giúp đỡ của Trung Quốc, Mỹ sẽ phải viện đến những biện pháp lâu dài, chẳng hạn như tái triển khai lực lượng, thay đổi cơ cấu quốc phòng hoặc tăng cường các cuộc tập trận ở Đông Bắc Á”, quan chức này cho hay.



Mỹ cảnh báo sẽ tái bố trí lực lượng tại châu Á nếu Trung Quốc không "ra tay".

Ông này tiết lộ thêm, ban đầu, ông chủ Nhà Trắng cảnh báo ông Hồ Cẩm Đào qua điện thoại vào tháng trước và tiếp tục lặp lại điều này trong bữa tiệc tối riêng tư tại Nhà Trắng hôm 18/1.

Sau đó, trong một cuộc họp báo ngắn hôm 20/1, Phát ngôn viên Nhà Trắng Robert Gibbs cũng nói bóng gió về việc tăng cường sức ép khi tuyên bố trước các phóng viên rằng, cuộc gặp của Tổng thống Obama và người đứng đầu Trung Quốc giúp thay đổi tình hình trên bán đảo Triều Tiên.

Sự thay đổi này được chính thức hóa trong tuyên bố chung sau cuộc gặp của hai nhà lãnh đạo.

Trung Quốc từng nổi sùng trước cuộc diễn tập quân sự lớn giữa quân đội Mỹ và Hàn Quốc tại Hoàng Hải năm ngoái, Bắc Kinh có đó là hành động phô diễn sức mạnh của Mỹ ở ngoài khơi nước này. Cuộc diễn tập có sự hiện diện của hàng không mẫu hạm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Mỹ và điều này có nghĩa Mỹ thể hiện sức mạnh, có thể đẩy lùi bất cứ hành động khiêu khích nào của Triều Tiên.

Bắc Kinh ‘run sợ’?

Thông tin mà quan chức trên tiết lộ khiến dư luận mường tượng ra một Trung Quốc lép vế trước Mỹ. Tuy nhiên, giới phân tích khẳng định, nguyên nhân sâu xa của sự thay đổi trong quan điểm của Bắc Kinh về vấn đề hạt nhân Bình Nhưỡng không phải sự sợ hãi mà là “phép tính” thiệt hơn của Trung Quốc.

Giáo sư Wang Dong ở khoa Quan hệ quốc tế thuộc ĐH Peking cho rằng, lời cảnh báo của Washington là sự lăng mạ đối với nhà lãnh đạo Trung Quốc.

Tuy nhiên, theo ông, Bắc Kinh không vì thể diện mà đánh đổi lợi ích cốt lõi của mình. “Trung Quốc có chiến lược riêng trong nỗ lực tạo ảnh hưởng đối với Triều Tiên. Trung Quốc muốn tìm con đường ít tốn kém nhất để giải quyết cuộc khủng hoảng”, ông Wang nhấn mạnh.

Giải thích cho nhận định của mình, ông Wang cho rằng, nếu chiến tranh xảy ra, Bắc Kinh có thể là nước chịu thiệt hại không nhỏ.



Trung Quốc "thuận" theo Mỹ đơn giản là để đảm bảo lợi ích của mình.

Bắc Kinh đang muốn dồn tâm dồn sức cho phát triển kinh tế và nâng cao sức mạnh bản thân và trong trường hợp chiến tranh, Hiệp ước an ninh chung Hàn Quốc – Mỹ, Nhật Bản – Mỹ sẽ trao cho Washington cơ hội nhảy vào bán đảo Triều Tiên, áp sát biên giới Trung Quốc. Xấu hơn nữa, Mỹ, Nhật, Hàn sẽ tranh thủ thống nhất bán đảo Triều Tiên, trực tiếp đe dọa an ninh Trung Quốc, một "khát vọng" họ muốn làm từ những năm 1950.

Thêm vào đó, chiến tranh xảy ra, khả năng hàng triệu người dân Bình Nhưỡng di tản sang Trung Quốc là rất cao. Khi đó, Bắc Kinh sẽ phải “đổ mồ hôi, sôi nước mắt” để đối phó với vấn nạn người nhập cư này. Trong trường hợp xấu, nước này phải “nuôi báo cô” hàng triệu dân Triều Tiên, phải lo lắng cho họ từ chỗ ăn, chỗ ngủ, tới chuyện ăn uống, sinh hoạt... Đó là chưa tính tới việc những người này có thể gây "rối loạn" an ninh trật tự ở miền Đông Bắc Trung Quốc. Đây là những hậu quả mà chẳng ai mong muốn, dù là với Trung Quốc giàu thứ 3 thế giới.

Như vậy, chỉ cần một chữ “nhẫn”, Trung Quốc có thể đảm bảo được cả công sức lẫn tiền của của mình.

Hy vọng mong manh

Trước những tín hiệu cứng rắn từ phía Bắc Kinh, Bình Nhưỡng không thể không nhún mình. Triều Tiên lập tức tuyên bố chấp nhận những điều kiện của Hàn Quốc để có thể tiến hành đối thoại, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong cuộc khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên, dọn đường cho các cuộc thảo luận 6 bên về giải trừ hạt nhân.

Hãng thông tấn KCNA của Triều Tiên công bố bức thư gửi Bộ Quốc phòng Hàn Quốc, trong đó nhấn mạnh: “Chúng tôi có lập trường kiên định muốn giải quyết tất cả vấn đề quân sự, bao gồm những vấn đề Hàn Quốc muốn đề nghị”.

Sự nhượng bộ của Bình Nhưỡng lập tức được Seoul đón nhận. Hai bên đi đến thống nhất tổ chức cuộc gặp quân sự trù bị và đàm phán quân sự cấp cao liên Triều vào cuối tháng này và đầu tháng 2 tới. Nếu thuận buồm xuôi gió, đây sẽ là cuộc tiếp xúc quan trọng cấp cao đầu tiên giữa hai miền Triều Tiên trong nhiều năm qua.



Hy vọng về kết quả của đàm phán liên Triều vẫn còn mong manh.

Với các bên liên quan trong tiến trình đàm phán 6 bên, đặc biệt là Mỹ, sự kiện này được nhìn nhận như một bước tiến trên bán đảo Triều Tiên sau hơn một năm chìm trong đối đầu căng thẳng.

Phản ứng mới nhất trước tiến triển mới được Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Mark Toner nhấn mạnh, các cuộc đàm phán quân sự liên Triều sắp tới là dấu hiệu "đáng hoan nghênh và tích cực".

Trong khi đó, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cũng bày tỏ hy vọng, quan hệ giữa hai miền Triều Tiên sẽ sớm được cải thiện thông qua đối thoại. Với Nhật Bản, dù có thái độ thận trọng hơn khi không ngừng dõi theo các tác động có thể của cuộc đàm phán trên với các nỗ lực giải trừ hạt nhân ở Triều Tiên, Bộ trưởng Quốc phòng Toshimi Kitazawa hy vọng, hai miền Triều Tiên sẽ có cuộc thảo luận thẳng thắn để có thể nối lại các cuộc đàm phán 6 bên.

Với những gì đang diễn ra, dư luận thế giới có quyền hy vọng về một bán đảo Triều Tiên phi hạt nhân hóa trong tương lai. Song vụ chìm tàu chiến Cheonan cũng như vụ đấu pháo trên đảo Yeonpyeong năm ngoái vẫn được xem là một trở ngại khiến cuộc đàm phán quân sự cấp cao khó có thể đạt được kết quả như mong đợi.

Hàn Quốc khẳng định, cho dù họ chấp thuận đàm phán, song Triều Tiên phải nhận trách nhiệm và phải xin lỗi về hai sự cố nói trên. “Với Hàn Quốc, giải trừ vũ khí hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên là một vấn đề thiết yếu với an ninh trong khu vực, song điều quan trọng hơn vẫn là thái độ hợp tác thiện chí và sự chân thành trong những bước đi của Bình Nhưỡng”, Wi Sung-lac, đại diện Hàn Quốc trong các cuộc đàm phán 6 bên nhấn mạnh.

Vì vậy, giới quan sát cho rằng, việc xúc tiến đàm phán đánh dấu tiến bộ nhưng đòi hỏi của Seoul về một lời xin lỗi khó có thể được Bình Nhưỡng chấp nhận. Tính chất mong manh nằm ở đó.

Trà My (tổng hợp)
theo dv