8/30/19
AFP – Bắc Kinh trả lời với Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte rằng lập trường của họ về Biển Đông không phải là để mang ra thương lượng.
Photo Bullit Marquez/AP
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền hầu hết các vùng biển đang bị tranh chấp, bao gồm các vùng biển gần bờ biển Philippines và đă bác bỏ phán quyết của ṭa án trọng tài quốc tế do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn, cho rằng khẳng định chủ quyền của Trung Cộng đối với Biển Đông là không có cơ sở pháp lư.
Duterte đang bị chịu nhiều áp lực ngày càng gia tăng tại quê nhà để đối đầu với Trung Quốc – sau khi bỏ qua một bên sự xung đột trong nhiều năm – nhất là với căng thẳng tăng cao sau khi một tàu đánh cá Trung Quốc đụng và đánh ch́m một chiếc thuyền Philippines vào tháng 6 tại vùng biển tranh chấp.
Trong cuộc họp giữa tổng thống Philippines và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh vào tối thứ Năm, ông Tập đă nhắc lại quan điểm của chính phủ của ông ta là việc không công nhận phán quyết của ṭa án trọng tài quốc tế “cũng như không thay đổi lập trường của ḿnh”, phát ngôn nhân của Duterte nói.
Hai bên đă đồng ư hợp tác để “giải quyết” vấn đề và nhận ra “tầm quan trọng của việc tự kiềm chế và tôn trọng tự do hàng hải và phi hành trong – và trên – Biển Đông”, ông nói.
Quyết định nêu ra vấn đề này đă đánh dấu một bước ngoặt đối với Duterte, người đă làm hồi sinh mối quan hệ ngoại giao một thời băng giá với Bắc Kinh sau khi ông đắc cử vào năm 2016 khi ông gạt bỏ phán quyết của toà án quốc tế nhằm đổi lấy viện trợ, thương mại và đầu tư của Trung Quốc.
Renato de Castro, giáo sư nghiên cứu quốc tế tại Đại học De La Salle có trụ sở tại Manila, cho biết Duterte dự mong đợi sẽ nêu ra vấn đề trong chuyến thăm của ông để “hai bên bàn lại”.
“Tại thời điểm này, ông ta không có ǵ để mất v́ ông ấy chỉ c̣n ba năm c̣n lại mà thôi”, Renato de Castro nói.
“V́ vậy, ông Duterte cũng có thể nêu ra đại với hy vọng rằng Chủ tịch Tập Cận B́nh về căn bản sẽ phớt lờ hoặc phản bác nó. Đó là … một ca khúc quen thuộc mà.”
Theo một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Tập cho biết hai nước nên “gạt sang một bên các tranh chấp, loại bỏ sự can thiệp từ bên ngoài” vào Biển Đông và “tạo ra những bước tiến lớn hơn trong sự phát triển khai thác chung dầu khí ở ngoài khơi” trong khu vực.
Biển Đông cũng được tranh chấp bởi Đài Loan, Brunei, Malaysia và Việt Nam.
Trung Quốc viện dẫn cái gọi là “đường lưỡi ḅ chín đoạn” để đánh dấu chủ quyền lịch sử đối với lănh hải, dựa trên bản đồ mơ hồ xuất hiện vào những năm 1940.
Bất chấp các vấn đề về lănh thổ, Manila và Bắc Kinh đă kư một loạt 6 thỏa thuận về hợp tác chung trong các lĩnh vực bao gồm giáo dục, và Duterte ca ngợi “t́nh hữu nghị và giá trị của mối quan hệ của chúng tôi” giữa hai nước.
Nguyễn Dương