‘‘Thầy rất đáng kính nhưng chân lý còn đáng kính trọng hơn thầy’’

Tranh luận và phản biện khoa học là điều kiện khơi thông tư duy sáng tạo và sáng kiến. Không có tranh luận và phản biện, theo lời của GS Ngô Bảo Châu, thì “xã hội đã chết lâm sàng”.

Nguyên nhân chính mà đất nước Việt Nam tụt hậu là vì Đảng Cộng sản Việt Nam đã giành độc quyền chân lý.

Nhưng văn hóa Khổng Nho là đồng minh hữu hiệu nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam và cũng là đối thủ nguy hiểm nhất ngăn cản một nước Việt Nam phát triển văn minh và tiến bộ. Dưới triều đại của Đảng và đạo Khổng, chân lý được áp đặt từ trên xuống dưới. Tranh luận và phản biện là hỗn xược và trái với đạo lý ‘‘quân, sư, phụ’’. Trong gia đình, cha mẹ chỉ bảo cho con cái và ‘‘con cãi cha mẹ trăm đường con hư’’. Trong giáo dục, thầy cô phán sao là vậy. Không có thắc mắc hoặc chất vấn. Hơn 2000 năm trước đây, triết gia Aristotle đã từng nói rằng ‘‘thầy rất đáng kính nhưng chân lý còn đáng kính trọng hơn thầy’’. Trong khi đó, văn hóa phong kiến và gia trưởng đề cao sự tuân phục tuyệt đối. Không được phép nói trái ý vua, trái ý cha mẹ, trái ý thầy hoặc trái ý Đảng.

Ngụy biện

Kẻ thù lớn nhất của văn hóa tranh luận và phản biện là ngụy biện. Có nhiều hình thức ngụy biện nhưng phổ biến nhất và nguy hiểm nhất là công kích cá nhân hoặc ‘‘bỏ bóng đá người’’. Thay vì đưa ra những luận điểm đối chiếu với những điều của tác giả thì người sử dụng hình thức ngụy biện này tìm cách hạ thấp tác giả bằng hình thức sỉ nhục, chửi rủa hoặc mạ lỵ hoặc mang một điểm tiêu cực gì khác không liên quan tới vấn đề để hạ thấp uy tín của tác giả.

Một hình thức ngụy biện khác là xuyên tạc. Có nghĩa là trích dẫn một đoạn hoặc một phần ý tưởng của tác giả rồi diễn giải khác đi và có lúc hoàn toàn ngược lại để vu khống và chụp mũ tác giả. Hoặc đánh lạc hướng bằng cách đánh tráo đề tài hoặc khái quát hóa thái quá (quơ đũa cả nắm). Những người cộng sản thuộc về bậc thầy của ngụy biện. Nhưng cũng có những người sống trong một xã hội dân chủ nhưng có tư tưởng độc tài hoặc độc đoán thường hay sử dụng những hình thức ngụy biện để áp đặt quan điểm của họ thay vì sử dụng lý lẽ hoặc lập luận khoa học để thuyết phục người khác.

Truyền thông đóng một vai trò quan trọng trong nỗ lực xây dựng văn hóa tranh luận và phản biện khoa học và lành mạnh. Hầu như tất cả mọi người làm truyền thông đều theo đuổi một lý tưởng xây dựng một xã hội tốt đẹp hướng tới các giá trị chân-thiện-mỹ. Những nhà truyền thông Việt Nam chân chính còn mang một trách nhiệm nặng nề đối với Tổ quốc là góp phần xây dựng một đất nước Việt Nam dân chủ, phát triển và nhân bản dựa trên những giá trị vĩnh cửu là tôn trọng sự thật, tính khách quan và công bằng. Chúng ta không thể tranh đấu cho sự thật bằng cách sử dụng một hình thức dối trá hoặc ngụy biện này để đánh đổ một hình thức dối trá hoặc ngụy biện khác. Không thể tranh đấu cho công lý bằng cách đối xử bất công hoặc kỳ thị đối với thành phần hoặc quan điểm thiểu số trong xã hội hoặc tập thể cộng đồng.

Tựa bài status này cũng như một số câu trên được trích ra từ bài viết với tiêu đề "Xây Dựng Văn Hóa Tranh Luận của luật sư Nguyễn Vân Thân. Bài rất hay, xin mời anh chi em xem hết bài theo link dưới đây: https://lsnguyenvanthan.blogspot.com...phan-bien.html

****************

Tự do ngôn luận/truyền thông

Hiện nay, có xu hướng cho rằng các cơ quan truyền thông chính mạch là không đáng tin cậy. Cụ thể hơn, các cơ quan truyền thông nào nói khác với ông Trump thì là tin giả hết. Quan niệm này không những hoàn toàn sai mà còn vô cùng nguy hiểm.

Tự do ngôn luận và truyền thông là những mục tiêu quan trọng hàng đầu để phân biệt giữa một nền dân chủ đích thực/cấp tiến và một nền dân chủ giả hiệu/phi tự do. Nó cũng là mục đích để phân biệt với các chế độ độc tài.

Như mọi người đều biết, Tu chính Án 1 của Mỹ (thuộc Bill of Rights), đã đóng một vai trò vô cùng quan trọng, nếu không phải là quan trọng nhất, trong mục tiêu bảo vệ nền dân chủ của Mỹ từ khi thành lập Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ cho đến nay. Tu chính Án 1 quy định rằng, quốc hội không thể làm ra luật nào để cản trở tự do tôn giáo hay tự do ngôn luận và báo chí/truyền thông.

Nhờ Tu chính Án 1 nói riêng, Bill of Rights nói chung, mà bao nhiêu các việc làm sai trái của lãnh đạo chính trị Mỹ trước đây bị phơi bày, do truyền thông hay do chính quyền tự do ngôn luận của mỗi công dân Mỹ. (Xin xem thêm ở đây https://www.whitehouse.gov/about-the...-constitution/)


Teresa Trần Kiều Ngọc