Ngoài dùng thuốc, người bị mỡ máu nhẹ hoặc vừa có thể kiểm soát bằng các thói quen như tập thể dục, giảm cân, hạn chế chất béo xấu, ăn nhiều cá béo.
Mỡ máu cao là t́nh trạng gia tăng cholesterol xấu (LDL) hoặc chất béo trung tính (triglyceride), đôi khi là cả hai. T́nh trạng này có thể gây tắc nghẽn mạch máu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Người bị cholesterol cao có thể dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ. Trong trường hợp nhẹ và vừa, một số cách dưới đây hỗ trợ người bệnh kiểm soát t́nh trạng.
Giảm cân
Thừa cân làm tăng nguy cơ mỡ máu cao. Người bệnh không cần phải ép cân quá mức để giảm cholesterol, mục tiêu hợp lư và an toàn là 0,45-0,9 kg mỗi tuần.
Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia Mỹ lưu ư người thừa cân, không hoạt động thể chất cần 1.000-1.200 calo mỗi ngày. Với người tập thể dục, thể thao thường xuyên, lượng calo dung nạp mỗi ngày dao động 1.200-1.600 calo.
Vận động đều đặn
Tập thể dục ít nhất 2,5 tiếng mỗi tuần có thể tăng cholesterol tốt (HDL), cải thiện mức LDL và chất béo trung tính. Đi bộ, chạy bộ, đạp xe và bơi lội đều có thể giảm cholesterol, nhất là khi thực hiện từ ba lần mỗi tuần.
Người chưa có thói quen này nên bắt đầu từ từ, khoảng 10 phút mỗi ngày. Ưu tiên các bài tập mà bản thân ưa thích và phù hợp thể trạng.
Thể dục, vận động thường xuyên hỗ trợ tăng cholesterol tốt, giảm cholesteorl xấu. Ảnh: Vũ Mai
Tránh chất béo chuyển hóa và băo ḥa
Ăn thực phẩm có chứa chất béo xấu thường làm tăng mức cholesterol. Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến nghị giảm lượng chất béo băo ḥa xuống dưới 6%, chất béo chuyển hóa dưới 1% tổng lượng calo hằng ngày.
Chất béo chuyển hóa có nhiều trong món ăn chiên gịn như khoai tây, hành tây chiên, gà hoặc hải sản tẩm bột, chiên gịn. Loại băo ḥa thường có trong thịt, mỡ ḅ, cừu non, lợn, gia cầm có da, phô mai, dầu dừa, dầu cọ.
Tăng cường chất xơ
Thực phẩm như yến mạch, táo, các loại đậu cung cấp nhiều chất xơ ḥa tan, giảm hấp thụ cholesterol. Ăn nhiều chất xơ cũng tăng cảm giác no, ít ăn vặt. Tuy nhiên, lượng chất xơ nạp vào cơ thể nên ở mức vừa phải, khoảng 22-34 g chất xơ mỗi ngày, tùy thuộc vào độ tuổi và giới tính. Ăn quá nhiều chất xơ có thể gây đau bụng, đầy hơi.
Ăn cá béo
Chất béo omega-3 trong cá béo không chỉ tốt cho tim mà c̣n là nguồn protein lành mạnh, không chứa chất béo băo ḥa thay thế cho thịt đỏ.
Cá kiếm và cá thu vua có hàm lượng thủy ngân cao, có thể gây hại nếu tích tụ quá nhiều. Thay vào đó, hăy chọn cá hồi, cá ṃi vá cá trích, ăn 2-4 bữa mỗi tuần.
Dùng gia vị tốt cho sức khỏe
Các loại gia vị như tỏi, nghệ, gừng, tiêu đen, rau mùi và quế không chỉ tạo hương vị cho món ăn mà c̣n hỗ trợ cải thiện cholesterol. Gia vị cũng góp phần làm giảm cảm giác thèm ăn, nhờ đó hỗ trợ giảm cân.
Không hút thuốc, hạn chế bia rượu
Hút thuốc có thể làm tăng LDL và giảm HDL. Người bị mỡ máu cao có thói quen hút thuốc nên từ bỏ để cải thiện chỉ số.
Cắt giảm bia, rượu cũng là cách đơn giản để cải thiện cholesterol. Gan phân hủy rượu thành chất béo trung tính và cholesterol trong cơ thể. Uống nhiều rượu cũng làm tăng huyết áp, tích tụ mỡ bụng điển h́nh là mỡ nội tạng - loại mỡ có liên quan đến các bệnh mạn tính.
Nếu các biện pháp giảm cholesterol từ chế độ ăn kiêng và tập thể dục không đủ để đưa chỉ số LDL về mức an toàn th́ dùng thuốc là bước tiếp theo. Tuy nhiên, dùng thuốc và điều trị cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.
Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ khuyến nghị, người trên 20 tuổi nên kiểm tra mức cholesterol 5 năm một lần. Người có tiền sử gia đ́nh bị cholesterol cao hoặc mắc bệnh tim mạch cần kiểm tra thường xuyên hơn để phát hiện và điều trị sớm.
VietBF@sưu tập