Kỳ 2: Tuổi già lẻ bóng: cô đơn và nỗi khát khao t́m tri kỷ
WESTMINSTER (NV) - Trong cuốn “Loneliness (Nỗi cô đơn)”, ông John Cacioppo, nhà tâm thần học của trường Đại Học Chicago, cho rằng, “Nỗi đau của sự cô đơn cũng giống như nỗi đau thể xác vậy.” Với người lớn tuổi, cảm giác lẻ loi có thể hủy hoại tinh thần, sức khỏe nhiều gấp đôi so với chứng bệnh béo ph́.
Tuổi già lẻ bóng, cô đơn và khát khao t́m tri kỷ (Kỳ 1)
Chính v́ điều này mà người lớn tuổi lẻ loi vẫn luôn khao khát t́m được một người bạn tâm giao, tri kỷ để nương tựa khi đă về chiều.
Thế nhưng, liệu ước mơ đó, nỗi khao khát đó có dễ dàng đến trong tầm tay những người lẻ bóng này? Họ có thật sự mở ḷng đón nhận những tâm hồn đồng điệu hay vẫn c̣n đâu đó những rào cản, những ngại ngần, đắn đo, và nhiều suy tính của người đă đi gần hết ba phần tư chặng đường đời? Và quan trọng hơn, người tâm giao, tri kỷ để nương tựa lúc tuổi già được quan niệm theo nghĩa nào?
(H́nh minh họa: Getty Images)
Tuổi càng cao lại càng thận trọng, đắn đo trong việc t́m người nương tựa
Như đă nói, ước mong có được một người bạn khác phái làm nơi nương tựa lúc tuổi già xế bóng là một nhu cầu có thực, rất người, rất đời của hầu hết những người lớn tuổi đang sống một ḿnh, chứ không chỉ ở riêng vài người.
Tuy nhiên, để đi tới chỗ t́m được người như mơ ước quả thật không hề dễ dàng.
Ông Vương Văn Chương, người gần như rơi vào khoảng trống chơi vơi khi người vợ gắn bó cùng ông suốt 42 năm qua đời một cách vội vă cách đây gần 4 năm, thừa nhận “dù nhiều đêm nằm một ḿnh cũng cảm thấy rất cô đơn” nhưng ông không tự hoạch định cho ḿnh chuyện phải đi cưới vợ lần nữa hay tự tiết chế ḿnh không nên đi bước nữa, mà “mọi sự cứ để cho tự nhiên.”
Theo ông Chương "việc có một người bạn tâm giao hay bạn t́nh ở tuổi này vừa cần thiết nhưng đồng thời cũng có thể mang đến những hệ lụy."
Bởi: “Cần thiết là đỡ cô đơn, cho ḿnh cảm giác không trống trải. Nhưng thực tế tôi thấy có nhiều người khi vợ qua đời, do không chịu được sự trống vắng, họ vội vàng đi cưới một người vợ khác nhưng rồi không hạnh phúc, lại chia tay.” Tôi có nhiều bạn gái nhưng tôi luôn duy tŕ một khoảng cách.
“Ở tuổi hơn 70 này mà dính vào ái t́nh cũng mệt lắm nên cũng cố né, nhưng không biết nghiệp của ḿnh đến đâu, có thật sự thoát được không. Dính vô cũng vui nhưng cũng sẽ nhiều phiền phức. Thế nên tôi cảm thấy cần thận trọng hơn” Ông Chương nói một cách cởi mở.
Bà Kim Lan, 70 tuổi, chồng mất đă 16 năm, không ngần ngại khi nói lên ước mơ của ḿnh là mong t́m được một người bạn khác phái để nương tựa nhau cho đỡ nỗi hiu quạnh.
“Giờ đây, tôi chỉ mong có một người bạn khác phái để chăm sóc nhau, để có người tâm t́nh, nói chuyện, đi ăn uống, đi xem phim. Nhiều người cho rằng nếu chỉ vậy th́ bạn trai hay gái cũng được. Nhưng không phải. Người bạn khác phái có nhiều điều khác lắm. Tôi mơ như vậy nhưng chưa t́m được.” Người phụ nữ cô đơn đang sống tại Santa Ana nói về nỗi niềm của ḿnh bằng giọng nhẹ nhàng nhưng ẩn chứa nỗi buồn sâu thẳm.
Dầu tha thiết như thế nhưng thật sự người bà Lan hướng đến cũng phải có những điều kiện nhất định.
Người đàn ông sẽ được chọn làm nơi nương tựa cho bà Lan không chỉ “hợp tính t́nh, biết thông cảm, biết chăm sóc nhau” mà c̣n phải là người “không nghèo mạt rệp” hay không thể thuộc dạng “người chỉ muốn thỏa măn nhu cầu thể xác, vừa mới quen biết đă đưa ra lời mời đi chơi xa với nhau, ngủ cùng nhau.”
“Tôi thấy nhiều người đàn ông ly dị vợ, t́m đến phụ nữ khác để được chăm sóc, để đ̣i hỏi sắc dục. Đó là c̣n chưa kể có những người đàn ông có tật quen với ai cũng mang đi khoe như một chiến tích. Sợ lắm!” Bà Lan nói về sự dè dặt của ḿnh.
Ông Chương Dù cho biết có đôi người cũng bày tỏ thái độ quư mến ông, nhưng ông chưa tính chuyện tiến tới với ai bởi “chưa gặp người cùng tần số tâm linh.”
“Tần số tâm linh” mà ông Chương muốn nói là sự hợp nhau không chỉ về tính t́nh mà c̣n là cùng sở thích cùng quan niệm, đồng điệu về nhiều điều trong cuộc sống.
Người đàn ông có cách nói chuyện khiến nhiều phụ nữ muốn ngồi xuống nghe nhiều hơn, chia sẻ, “hồi ở tuổi 20-30, gặp cô nào đẹp là ḿnh có thể yêu ngay, không nghĩ suy ǵ nhiều. Nhưng ở tuổi này, cái nh́n của ḿnh có sự đắn đo và thận trọng hơn, sự lựa chọn có suy nghĩ nhiều hơn là tiếng sét ái t́nh.”
Thêm vào đó, ông Chương cũng cho rằng chỉ quen với người cùng hoàn cảnh đơn lẻ như ông, chứ không quen người đang có gia đ́nh hoặc ngay cả vợ của bạn, dù đă ly hôn hay chồng qua đời ông cũng không muốn tiến tới v́ “tôi tôn trọng bạn bè ḿnh, tôi không muốn phá vỡ mối quan hệ đă có.”
Với bà Mai Phương th́ chuyện thấy có một người bạn khác phái để tṛ chuyện, để cùng đi ăn uống cũng là một nhu cầu rất thực, “nó khiến ḿnh vui hơn.” Thế nhưng, người phụ nữ gần 70 đang sống ở Anaheim này cũng rất ngần ngại, dè dặt trong việc bộc lộ cảm xúc với người mà bà có cảm t́nh hay nghĩ rằng người đó cũng có cảm t́nh với ḿnh.
“Nh́n cử chỉ, nh́n cách họ chăm sóc ḿnh khi đi dự tiệc tùng, nhóm bạn th́ biết rằng có điều ǵ đặc biệt, ḿnh cũng cảm thấy xúc động, xao xuyến. Nhưng mà làm sao có thể mang điều đó ra tâm sự với ai được. Ngộ nhỡ không phải, hay ngộ nhỡ họ cũng ngượng mà chối th́ có phải ḿnh quê quá không? Từng tuổi này rồi, đâu thể như thời trẻ được.” Bà Phương bày tỏ.
Chính từ điều này, bà Phương chọn cho ḿnh một cách nghĩ: chỉ xem đó là một người bạn – bạn thân hơn b́nh thường – nhưng chỉ là bạn.
(H́nh minh họa: Getty Images)
Chỉ kết bạn, không lấy làm chồng/vợ
Bà Mai Phương, người trở thành góa phụ từ hơn 2 năm qua, càng lúc càng nhận ra “nỗi buồn của sự cô đơn mỗi lúc một thấm sâu hơn.” Tuy nhiên, bà gần như xác định cho ḿnh một tư tưởng: Chỉ cần có bạn tâm giao chứ không lấy chồng thêm lần nữa.
Lư do?
“Mang một người chồng về nhà như mua thêm sự mệt mỏi.” Bà Phương trả lời.
Theo người phụ nữ gần bước vào tuổi 70 này th́ ngoài yếu tố “tuổi già nhiều bệnh tật, mang nhau về lại phải chăm sóc cho nhau” lại c̣n có thêm lư do: chưa sẵn sàng chấp nhận một ai có thể thay thế vào vị trí của người chồng mà bà đă gắn bó suốt bao năm qua.
Bà tâm sự, “Có những đêm thật cô đơn, thật trống vắng, tôi cũng nghĩ giá như ḿnh có một người nương tựa. Thế nhưng khi nghĩ đến h́nh ảnh người đó sẽ ngồi vào chiếc ghế nơi chỗ chồng tôi từng ngồi, tự dưng tôi lắc đầu ‘không được, không được’, hay nghĩ đến sẽ có một người nào đó nằm cạnh bên ḿnh, tự dưng lại cũng thấy xa lạ, lại lắc đầu 'không thể được'.”
Bà Phương nói tiếp, chậm răi, “T́nh yêu thời trẻ như tờ giấy trắng. C̣n tuổi này ai cũng có t́ vết hết rồi, không ai muốn người kia biết hết về quá khứ của ḿnh.”
Cũng theo bà Phương, một lư do “tế nhị” khiến bà thấy thật khó để có thể đi thêm bước nữa ở lứa tuổi này. Đó là “Nếu là chồng, là t́nh nhân th́ chắc hẳn sẽ phải có chuyện ‘chăn gối’ Nhưng cứ thử h́nh dung, ḿnh không c̣n trẻ, người ḿnh đă không c̣n săn chắc, quần áo bên ngoài có thể che phủ tất cả, nh́n ai cũng đẹp. Thế nhưng khi cởi bỏ lớp quần áo ra th́ sẽ là ǵ? Nh́n vào sự nhăn nheo đó liệu có c̣n hấp dẫn nhau không?”
“Tuổi này sức khỏe không c̣n nhiều cho ‘chuyện đó’, nếu muốn được thỏa măn th́ phải dùng thuốc, mà điều đó th́ không có lợi cho sức khỏe lâu dài.” Bà Phương lư giải thích thêm về quan niệm chỉ muốn có bạn tâm giao chứ không muốn trở thành chồng hay t́nh nhân.
“Dù sống một ḿnh nhiều khi cũng kẹt lắm, nhất là lúc đau ốm. Nhưng tôi cũng không muốn cuộc sống của ḿnh bị trói buộc nữa. Có người bạn thân hơn mức b́nh thường để ḿnh có thể tâm sự nhiều hơn, để ḿnh có thể vui khi gọi điện thoại nói chuyện hay thỉnh thoảng rủ nhau đi ăn, đi mua sắm. Nhưng đừng bao giờ trông mong người đó là của riêng ḿnh.”
“Có người quan tâm th́ càng khiến ḿnh vui hơn nhưng cũng bận rộn hơn. Nhưng nếu nghĩ người đó là của riêng ḿnh th́ sẽ rất khổ.” Bà Phương nhấn mạnh.
Bà Kim Lan dù luôn mong mỏi sẽ t́m được một người đàn ông để bầu bạn, nương tựa cho vui lúc tuổi già, nhưng vẫn cho rằng “khó mà sống chung như vợ chồng.”
Bà Lan nêu suy nghĩ, “Già rồi th́ tính khí khó thay đổi lắm. Người trẻ khi xáp lại với nhau th́ c̣n có nhiều thời gian để t́m hiểu, để thay đổi, c̣n người già th́ sao? Về sống chung không hợp rồi lại căi vả chia tay à? Có thể có người có nhiều nhu cầu về thể xác, tôi th́ lại không muốn như thế.”
Cũng theo bà Lan, “nếu người đàn ông muốn một người vợ th́ họ thường đi t́m những phụ nữ trẻ trung hơn chứ không ai đi cưới những người già.”
Thế nhưng, trái với suy nghĩ của bà Kim Lan, ông Vương Văn Chương, 72 tuổi, lại cho rằng, “Nếu phải t́m một người khác phái để đi thêm bước nữa, hay để làm một người tri kỷ th́ ngoài việc đó phải là một phụ nữ có tư cách, có học thức, th́ theo tôi, người đó cũng phải từ 65 tuổi trở lên v́ như vậy mới có được sự đồng điệu tương xứng.”
Tuy nhiên, ông Chương cũng nh́n nhận, “Dù muốn dù không th́ thật sự ở tuổi 70 sức khỏe đă kém rồi. Nếu lấy một người c̣n quá trẻ sẽ không đáp ứng, thỏa măn được người yêu trẻ th́ không hay. Ḿnh phải hiểu thân phận ḿnh ở lứa tuổi này trong vấn đề t́nh cảm, nên nghiêng về tinh thần nhiều hơn, chứ cứ mộng về chăn gối với nhau th́ sẽ mất đẹp đi.”
“Tôi vẫn thiên về một t́nh cảm mang nhiều yếu tố tinh thần hơn, chứ không đặt nặng chuyện xác thịt để cưới một cô vợ trẻ v́ tôi nghĩ tuổi tôi khó có thể mang lại sự hạnh phúc cho người ta.” Ông Chương nói một cách thẳng thắn.
* Bước ra khỏi nỗi buồn
Tuổi già lẻ bóng, quạnh hiu sẽ không loại trừ ai. Nhưng như bà Mai Phương rút tỉa, “Nếu cứ sống măi với quá khứ sẽ tự giết chết ḿnh. Đừng bao giờ để cho nỗi buồn kéo ḿnh tŕ xuống mà hăy t́m cách bước ra khỏi nó. Hăy làm cho cuộc sống ḿnh trở nên bận rộn hơn, hăy có những nhóm bạn để chia sẻ với nhau.”
Hoặc như bà Kim Lan, vẫn thường cảm nhận nỗi hắt hiu của ḿnh, nhưng bên cạnh đó bà cũng có nhóm bạn cùng đi tập thể dục, cùng đi ăn uống với nhau. Hoặc khi buồn th́ mang quần áo cũ ra sửa hoặc mua những hạt ngọc trai giả về kết xâu làm trang sức, cũng là một cách giết thời gian, chôn nỗi buồn.
Hay như ông Chương nghiền ngẫm, “Thật ra tuổi này mà cứ sống độc thân như vậy rồi đi chùa là tốt nhất, nhưng mà thật không dễ, bởi vẫn có những người ưu ái ḿnh, cũng khiến ḿnh mệt, hay ḿnh cũng có thể xúc động v́ ai đó th́ cũng mệt lắm.”
Cả ông Chương, bà Lan hay bà Phương đều nghiên về hướng “có một người bạn đặc biệt, chăm sóc nhau rất kỹ, thấu hiểu nhau, nếu v́ hoàn cảnh gia đ́nh, kẹt con kẹt cháu, th́ ai sống ở nhà nấy.”
Nỗi niềm nghe rất giản dị nhưng để những người đơn lẻ này t́m được chút niềm vui khi tuổi về chiều th́ không chỉ chính họ tự mở ḷng ḿnh mà những người xung quanh cũng cần có cái nh́n rộng lượng và bao dung hơn.
Ngọc Lan/Người Việt