9/9/19
WASHINGTON (New York Times) — Bộ trưởng Thương mại vào hôm thứ Sáu tuần trước doạ sẽ sa thải một số nhân viên hàng đầu của Cơ quan Quản trị Khí quyển và Đại dương Quốc gia NOAA sau khi văn pḥng tại Birmingham không thuận với tuyên bố của Tổng thống về việc băo Dorian có thể đổ vào Alabama, theo ba nguồn tin thông thạo sự việc.
Photo Eraldo Peres/Associated Press
Đe doạ này đă dẫn đến một tuyên bố bất thường, không có chữ kư từ NOAA, trong đó đảo ngược lại thông báo trước đây về đường đi của băo. Hành động này gây ra làn sóng giận dữ rộng răi trong nội bộ cơ quan, cũng như chỉ trích từ cộng đồng khoa học. Người ta cho rằng, NOAA trực thuộc Bộ Thương mại đang bị bẻ cong v́ mục đích chính trị.
Toà Bạch Ốc và Bộ Thương mại từ chối đưa ra lời b́nh luận về sự liên can trong tuyên bố của NOAA.
Hành động của Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross là diễn biến mới nhất trong mớ rắc rối chính trị bắt đầu từ cuối tuần trước khi cơn băo Dorian tràn vào Bahamas. Trump vào lúc đó lên Twitter tuyên bố, một số tiểu bang trong đó có Alabama sẽ bị “băo tấn công mạnh hơn dự báo.” Vài phút sau, Nha Khí tượng tại Birmingham khẳng định trên Twitter rằng, “Alabama sẽ không bị Dorian ảnh hưởng. Chúng tôi nhắc lại, Băo Dorian sẽ không tác động đến Alabama.”
Trump vẫn giữ nguyên ư kiến, thậm chí vào ngày 4 tháng 9, ông vẫn dùng bản đồ đường đi cơn băo trong đó có Alabama. Và Tổng thống Mỹ tiếp tục cuộc chiến của riêng ḿnh chống lại truyền thông về những bản tin liên quan.
Ông Ross vào đầu hôm thứ Sáu nhảy vào can thiệp mặc dù đang công du ngoại quốc, theo ba nguồn tin biết rơ sự việc. Từ Hy Lạp, Bộ trưởng Thương mại gọi điện, chỉ đạo Quyền Giám đốc NOAA “chữa cháy.” Tiến sĩ Neil Jacobs phản đối, nhưng bị sếp lớn đe doạ sẽ sa thải “nhân viên chính trị” của NOAA – tức là dàn nhân viên hàng đầu được chính phủ bổ nhiệm như ông Jacobs và các phụ tá.
Tuy nhiên, một viên chức cao cấp chính phủ lại cho rằng, Nha Khí tượng tại Birmingham đă sai, và NOAA đơn giản chỉ làm việc có trách nhiệm và sửa lại hồ sơ. Theo viên chức giấu tên này, các nhà dự báo thời tiết ở Birmingham đăng ư kiến trái ngược với Tổng thống chẳng qua muốn làm ông mất mặt chứ không hẳn v́ an nguy của người dân ở Alabama. Người này không đưa ra bất cứ bằng chứng nào hậu thuẫn kết luận này.
Vào sáng thứ Hai, Quyền Khoa học gia trưởng của NOAA, ông Craig N. McLean gởi thư điện tử cho nhân viên, thông báo việc điều tra “những vi phạm tiềm năng” trong quyết định đứng về phía tuyên bố của Tổng thống hơn là các khoa học gia của cơ quan. Ông gọi hành động này “là mối nguy hiểm cho sức khoẻ và an toàn công cộng.”
Cũng vào hôm thứ Hai, Giám đốc Nha Khí tượng Quốc gia, ông Louis W. Uccellini đă nhận được sự ủng hộ nhiệt t́nh từ những người tham dự Hội nghị về Thời tiết đang diễn ra tại Huntsville, Alabama, khi ca ngợi công tác của văn pḥng Birmingham, nhân viên tại đây đă hành động chỉ v́ an toàn công cộng khi “sửa lại” tuyên bố của ông Trump. Theo dự tính, ông Jacobs sẽ có bài phát biểu vào thứ Ba.
Hương Giang (Theo New York Times)