03/14/20
Hồi xưa,thời thập niên 90' chơi Stock c̣n cần Broker. Tất cả đều giao cho họ, mua hay bán, lời hay lỗ,người chơi Stock lúc nào cũng phải trả tiền huê hồng cho Broker.
Thời đó chưa có internet Broadband như bây giờ. Muốn vô internet phải mở account với American Online, Prodigy hay CompuServe. Mà log-in từ 56K modem qua ngă phone nhà landline th́ rất là lâu . Ngồi chờ tin tức tải về từng trang từng trang với tốc độ 56 kilobits/giây như rùa ḅ. C̣n ngày nay th́ có internet Broadband với tốc độ trung b́nh vào khoảng 11.4 megabits/giây,nhanh gấp 200 lần.
Thử tưởng tượng bây giờ click một cái, internet lật qua trang mới liền, c̣n hồi xưa th́ phải chờ chậm hơn gấp 200 lần. Mà đường line bị drop hoài nửa chứ. Nói chung rất bực ḿnh, nhưng internet quá mới mẻ lại học được nhiều điều trên mạng nên xuốt ngày cứ ngồi đó mà quậy.
Sau vào khoảng năm 2000, Windows cho ra Windows 2000 qua Broadband nên lúc đó internet mới thật sự bùng nổ đến mọi nhà mọi nơi
Vô mạng thường là xem tin tức, check mail, coi score NBA, NFL,NCAA bóng rổ, bóng cà na đủ hết. Nhưng cái gay cấn nhất là buồi sáng check giá Stock.
Có dạo dân chơi Stock kiếm tiền nhiều lắm vào khoảng cuối thập niên 90'. Thời gian đó Stock của những CT liên quan đến internet đều tăng vọt. Từ Windows, Yahoo, AOL, Netscape, Alta Vista,eGain... cho đến eToy, Lycos, iVillage, Covad, Ariba ...v,v....
Cứ mua là ngày nào cũng thấy giá tăng vùn vụt. Mua vô 10$ th́ tuần sau đă lên 20$, rồi 40$, rồi 60$..có Stock tăng 1000%, mua 10$,2-3 tháng sau giá đă thành 100$/share. Có hảng Qualcomm giá stock tăng 2,700%. NASDAG composite stock tăng 400%, c̣n Dow Jones Industrial Average th́ không bị ảnh hưởng nhiều v́ 30 CT của The DOW toàn là những CT Blue Chip.
Đâm ra đi đâu cũng nghe bàn về Stock. Ở bàn nhậu,café ai ai cũng hào hứng hồ hởi phấn khởi, nhiều người chơi, lắm kẻ cũng đă là triệu phú on paper. Đứa này xúi đứa kia,về nhà vét hết savings. Không có savings th́ cào 2nd-3rd loan trong nhà ra đễ đầu tư vào Stock.
Mà hồi đó chơi qua ngă Margin Account. Tức là có ít tiền nhưng Broker sẻ cho mượn thêm đễ mua. Thí dụ như có 20$ đi mở account, Broker cho mượn 80$, thế là account có 100$ đễ chơi Stock. Nhưng nếu Stock mà xuống giá dưới 80% th́ kể như ḿnh hết tiền, phải mang tiền bơm vô account, nếu không Broker sẻ bán sạch đễ họ lấy lại vốn, chứ họ không chờ cho Stock xuống nửa th́ lại thâm vô tiền của họ.
Mọi sự xảy ra đều tốt đẹp, cả làng ai cũng giàu sụ. Đứa th́ đi mua nhà, mua xe, đứa th́ quit Job chỉ ở nhà sáng chiều theo dơi Stock lên hay xuống.Một ngày kiếm mấy chục ngàn mà lị.
Nhưng ôi thôi đâu ngờ cái ǵ lên rồi cũng sẻ xuống. Bạo phát th́ bạo tàn. Bắt đầu vào khoảng giửa năm 2000, Stock bắt đầu mất giá. Những Stock của CT .com bắt đầu xuống dốc không phanh như quả bong bóng bắt đầu x́ hơi. Hồi xưa lên ra sao, th́ lúc xuống, nó xuống y như vậy. 100$ xuống 80$, rồi 60$ rồi 40$..v.....v... chóng mặt luôn. Cứ sáng ra là thấy Broker dí Margin call, họ bắt phải deposit thêm tiền trong ngày nếu không th́ họ sẻ bán sạch. Thế là phải chạy tiền gửi cho Broker, hy vọng ngày mai giá lên lại rồi tính.
Nhưng sức đứa nào cũng có hạn. T́nh h́nh càng ngày càng tồi tệ. Bỏ th́ thương, mà vương th́ tội.Đến lúc không c̣n quơ tiền được đâu nửa th́ đành chịu. Thế là bị Broker bán sạch account, tán gia bại sản luôn cũng v́ chơi Stock. Dạo đó tan nát hết,có đứa c̣n bị vợ tống cổ ra khỏi nhà v́ cái tội căi bướng. Những giấc mơ triệu phú đă tan thành mây khói chỉ trong ṿng vài tháng.
Mấy hôm nay Stock lại xuống ào ào, The Dow từ gần 30,000 nay xuống 22-23,000.. Những thảm cănh khi xưa như cuốn phim được chiếu lại và dĩ nhiên những ai đang nhào vô Stock trể rồi chơi qua ngơ Margin Account th́ kể như đă bị mất trắng, từ lúc The Dow c̣n ở ngưỡng 25-26,000 điểm. C̣n những ai có dư không cần đi mượn Broker th́ c̣n hy vọng khi Stock lên sẻ lấy lại.
Tṛ chơi này rất bấp bênh nhất là Donald Trump c̣n ngồi đó, chưa biết ngày mai ổng c̣n quậy chuyện ǵ khác, đục nước cho thối hoang thêm nửa?
Michael Bùi
Mar 14th, 2020